Filip Padniewski

Filip Padniewski herbu Nowina (ur. 1510 we wsi Skórki koło Żnina, zm. 17 kwietnia 1572 w Warszawie) – podkanclerzy koronny (1559–1562), biskup przemyski (1560) i krakowski (1562-1572), sekretarz wielki koronny (od 1557), duchowny, pisarz polityczny, mówca i mecenas sztuki.

Urodził się we wsi dziedzicznej Skórki w Wielkopolsce jako syn Wojciecha i Małgorzaty z Żernik, kasztelanki kaliskiej. Nauki kończył w Ingolstadt. Młodość spędził na dworze cesarza Karola V. Kształcił się na dworze biskupa krakowskiego Piotra Tomickiego, w latach 1538-1542 studiował we Włoszech. Z początkiem roku 1541, na Uniwersytecie w Padwie uzyskał stopień doktora obojga praw, a w roku 1542 przebywał w Rzymie. Z namowy P. Tomickiego wstąpił do stanu duchownego. Dyplomata, poseł i sekretarz króla Zygmunta Augusta (jako podkanclerz koronny jeździł w poselstwach: do Rzymu, do cesarza Karola V i do cesarza Ferdynand I). Początkowo biskup przemyski, następnie biskup krakowski (od 1562). Wspierał studiującą młodzież. Do Akademii Krakowskiej odnosił się niechętnie, szczególnie do wszechobecnej wówczas scholastyki. Świadczy o tym jego wystąpienie na sejmie (1565) i rola w zatargu uniwersytetu ze studentami Bursy Jerozolimskiej (1566). Współredaktor aktu unii lubelskiej 1569 roku, której był sygnatariuszem[3]. Zlecił wykonanie nowej polichromii do kościoła św. Krzyża. Był mecenasem Jana Kochanowskiego.

Pochowany w katedrze wawelskiej. Pomnik nagrobny biskupa jest autorstwa Jana Michałowicza z Urzędowa.

Twórczość

Autor biografii biskupów Piotra Tomickiego i Piotra Gamrata.

Ważniejsze utwory i mowy

• Wiersze łacińskie (pisane w Ingolstadt), wyd. przy: T. Grzybkowski Disputatio philosophica de syllogismis, Ingolstadt 1604
• Elogia decem illustrium virorum Polonorum, fragmenty ogł. Miesięcznik Połocki 1818; rękopis znajdował się w Bibliotece Załuskich
• Diarium cuiusdam domestici Petri Tomicki episcopi cracoviensis, obejmuje lata 1532-1536, wyd. W. Kętrzyński Monumenta Poloniae Historica, t. 5 z 1888, (autorstwo według A. Sajkowskiego)
• Oratio ad Sigismundum Augustum... habita XXIII Maji 1548, rękopis znajdował się w Bibliotece Załuskich
• Literarum publicarum Regni Polonici sub Sigismundo Augusto... annis supra millesimum quingentesimum LIX, LX, LXI, LXII expeditarum, rękopis znajdował się w Archiwum Koronnym w Warszawie
• Epistolae sub Sigismundi Augusti principatu ad Regni proceres, partim latine, partim polonice scriptae, rękopis znajdował się w Bibliotece Załuskich
• De viris aetatis suae et gentis illustribus liber (zbiór łac. charakterystyk biskupów pol.), wyd. K. Hartleb "Piotr Gamrat w świetle nieznanego życiorysu", Lwów 1938, Archiwum Towarzystwa Naukowego we Lwowie, dz. II, t. 21, zeszyt 2, s. 154-158

Listy

• 3 listy do Zygmunta Augusta, ogł. Miesięcznik Połocki 1818, s. 217-221
• Od biskupa J. Lubodzieskiego, dat. 14 grudnia 1553, rękopis znajdował się w Bibliotece Seminarium Duchownego w Pelplinie nr 292 (kopiariusz S. Marycjusa)
• Od kardynała O. Truchsessa, dat. w Rzymie 29 stycznia 1563, rękopis: Biblioteka Watykańska nr 3432, k. 154 b.

Utwory o autorstwie niepewnym

• Petri Gamrati archiepiscopi Gnesnensis et episcopi Cracoviensis vita, wyd. K. Hartleb "Piotr Gamrat w świetle nieznanego życiorysu", Lwów 1938, Archiwum Towarzystwa Naukowego we Lwowie, dz. II, t. 21, zeszyt 2, s. 147-154; rękopis (kopia) Ossolineum nr 2470, (autorstwo przypuszczalne według K. Hartleba)
• Vita Petri Tomicii, rękopis w Acta Tomiciana, t. 16 (niewydane); odpis w rękopisie Ossolineum nr 2470/II, (przeróbka utworu S. Hozjusza pt. Vita Tomicii; zdaniem S. Brzezińskiego i K. Hartleba praca Padniewskiego; autorstwo to kwestionował W. Zakrzewski)
• Vita Petri Kmitae, wyd. 1611 (W. Kętrzyński uważa za autora F. Padniewskiego; inni natomiast S. Górskiego)
• pisma F. Padniewskiego zamierzał wydać S. Ptaszycki, posiadał on również odpis jego polskiego traktatu politycznego (być może odpis ten znajduje się w posiadaniu S. Kota)