Julian Kawalec

Julian Kawalec (ur. 11 października 1916 r. we Wrzawach, zm. 30 września 2014 w Krakowie) – prozaik, publicysta i poeta.

Urodził się we wsi Wrzawy niedaleko Sandomierza. Jest synem Józefa i Stanisławy z domu Bobek – małorolnych chłopów. Po ukończeniu pięciu klas wiejskiej szkoły powszechnej rozpoczął naukę w ośmioklasowym Gimnazjum Humanistycznym w Sandomierzu. Było to możliwe dzięki ogromnemu wysiłkowi rodziców oraz tzw. świadectwu ubóstwa, które uprawniało do zniżek w opłatach za naukę.

W 1935 roku po zdaniu matury rozpoczął studia polonistyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. W czasie nauki utrzymywał się, udzielając korepetycji z języka łacińskiego i niemieckiego. Związał się z ruchem ludowym. Należał do Polskiej Akademickiej Młodzieży Ludowej – PAML. W 1938 roku był członkiem zarządu tej organizacji.

Wojna zmusiła go do przerwania studiów. W czasie okupacji przebywał w rodzinnych stronach. Współpracował z ruchem oporu, organizował tajne nauczanie. Poszukiwany przez gestapo musiał się ukrywać. Po wyzwoleniu terenów na wschód od Wisły, jesienią 1944 roku został skierowany przez kolegów z organizacji "Wieś" do pracy w Polskiej Agencji Prasowej "Pol-Pres" w Lublinie, gdzie pełnił funkcję korespondenta wojennego.

Jesienią 1945 roku wrócił do Krakowa z zamiarem kontynuowania przerwanych studiów. W 1946 roku rozpoczął pracę dziennikarską w prasie krakowskiej, a następnie w Polskim Radiu. Ukończył studia, uzyskując absolutorium na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Pracę literacką rozpoczął w 1957 r. tomikiem opowiadań "Ścieżki wśród ulic". Do chwili obecnej wydał 22 książki, zbiory opowiadań oraz dwa tomiki poezji. Przetłumaczono je na ponad 20 języków. Najwięcej tłumaczeń miały powieści: "Ziemi przypisany", "W słońcu", "Tańczący jastrząb", "Wezwanie", "Przepłyniesz rzekę", "Szara aureola". W powieści biograficznej "W gąszczu bram" zamieścił m.in. wspomnienia z okresu nauki w sandomierskim Gimnazjum. W 1999 roku wydał utwór pt. "Harfa Gorców". Na podstawie powieści powstały filmy, sztuki teatralne oraz liczne słuchowiska radiowe.

Należy do Związku Literatów Polskich (od roku 1960) oraz międzynarodowej organizacji pisarzy PEN-CLUB i Stowarzyszenia Kultury Europejskiej SEC. W latach 1986-1989 był członkiem Ogólnopolskiego Komitetu Grunwaldzkiego.

Ordery, odznaczenia i nagrody

Uhonorowany licznymi nagrodami: Nagrodą Państwową I i II stopnia (1976, 1986), nagrodami Ministerstwa Kultury i Sztuki (1967), wydawców, kilkakrotnie czytelników – "Złoty Kłos" (1968, 1971, 1973 i 1978).

Odznaczony m.in. Krzyżami kolejno: Kawalerskim, Oficerskim (1964), Komandorskim (1986) i Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski(w 2000), Orderem Sztandaru Pracy I klasy (1976), Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2009) oraz Orderem Ecce Homo przyznawanym ludziom różnych narodowości, wyznań i poglądów za ich humanistyczną postawę i pracę dla dobra bliźnich.

Twórczość

Powieści

• Ziemi przypisany (1962)
• W słońcu (1963)
• Tańczący jastrząb (1964)
• Zagubiony (w odcinkach 1963-64)
• Szukam domu (1968)
• Wezwanie (1968)
• Przepłyniesz rzekę (1973)
• Oset (1977)
• Szara aureola (1973)
• Ukraść brata (1982)
• W gąszczu bram (1989)
• Harfa Gorców (1999)

Zbiory opowiadań

• Ścieżki wśród ulic (1957)
• Blizny (1960)
• Zwalony wiąz (1962)
• Czarne światło (1965)
• Marsz weselny (1966)
• Opowiadania wybrane (1968)
• Wielki festyn (1974)
• Pierwszy białoręki (1979)
• Nie będzie czasu na strach (1980)
• Panie koniu... (1986) – fragmenty powieści i opowiadań
• Gitara z rajskiej czereśni (1990)
• Imieniny (1996)

Wiersze

• Kochany smutek (1992)
• Te dni moje (1994)

Sztuki

• Akt oskarżenia (1965) – współautor: R. Smożewski
• Przyjdzie taki dzień (1964) – utwór dramatyczny

Inne utwory

• Pochwała rąk (1969) – reportaże i szkice
• Dom (1996) – miniatura prozatorska
• Czerwonym szlakiem na Turbacz (2009) – wybór utworów związanych z Gorcami, zawierający m.in. powieść Harfa Gorców

Ekranizacje

• Głos ma prokurator (1965) – na podstawie powieści Ziemi przypisany, scenariusz i reżyseria W. Haupe
• Wezwanie (1971) – scenariusz i reżyseria W. Solarz
• Przepłyniesz rzekę (1976) – reżyseria T. Kijański
• Tańczący jastrząb (1977) – scenariusz i reżyseria G. Królikiewicz
• Piętno (1983) – na podstawie powieści Szara aureola, scenariusz i reżyseria R. Czekała