Wacław Makowski

Wacław Makowski herbu Ogończyk, (ur. 15 listopada 1880 w Wilnie, zm. 28 grudnia 1942 w Bukareszcie) – polski prawnik i polityk, marszałek Sejmu, wicemarszałek Sejmu, wicemarszałek Senatu, wolnomularz.

Syn znanego księgarza w Wilnie – Wacława Leona Makowskiego i Apolonii z domu Chełmińskiej. W 1898 ukończył gimnazjum w Wilnie. Do 1902 studiował prawo w Warszawie, a następnie odbył studia uzupełniające na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, a także we Lwowie i w Paryżu. W 1901 i 1906 był aresztowany przez władze rosyjskie za działalność o charakterze niepodległościowym. Pracował jako pomocnik adwokata, a w latach 1905–1907 działał w Kole Obrońców Politycznych. Podczas I wojny światowej organizował sądownictwo obywatelskie, działał w Milicji Obywatelskiej w Warszawie, a także w Radzie Głównej Opiekuńczej (1915). W 1917 został dyrektorem Departamentu Sprawiedliwości Tymczasowej Rady Stanu, a w 1918 (od 27 lutego do 4 kwietnia) był kierownikiem Ministerstwa Sprawiedliwości.

Profesor Uniwersytetu Warszawskiego, wykładał prawo karne na Wydziale Prawa. Był ministrem sprawiedliwości w rządzie Juliana Nowaka w 1922, następnie po przewrocie majowym w pierwszym, drugim i trzecim rządzie Kazimierza Bartla w 1926. W marcu 1928 został wybrany do Sejmu z listy BBWR w okręgu poleskim. W 1930 uzyskał reelekcję w okręgu warszawskim. W latach 1931–1935 był wicemarszałkiem Sejmu, a w okresie 1935–1938 wicemarszałkiem Senatu. Od 28 listopada 1938 do wybuchu II wojny światowej pełnił urząd marszałka Sejmu z ramienia Obozu Zjednoczenia Narodowego.

W latach 1935–1937 był dziekanem Wydziału Prawa Uniwersytetu Warszawskiego. W 1937 otrzymał nominację na profesora zwyczajnego prawa państwowego. Po agresji III Rzeszy i ZSRR na Polskę w 1939 został internowany w Rumunii, po ewakuacji tam polskich władz.

Był autorem wielu prac naukowych z zakresu prawa karnego i państwowego, współautorem kodeksu karnego z 1932 oraz konstytucji kwietniowej z 1935. Został odznaczony Orderem Odrodzenia Polski II klasy.

Po ślubie z Marią Łojko w 1904, Wacław Makowski stał się właścicielem majątku bujwidzkiego (budynki dworskie, około 300 hektarów gruntów uprawnych i lasów w Bujwidzach – rejon wileński), który został wniesiony jako posag po ojcu małżonki – Leonardzie Łojko. Makowski bywał tu dość rzadko (mieszkał bowiem w Warszawie), jednak lubił tu przyjeżdżać na wakacje. Wybuch II wojny światowej zmusił Makowskich do ucieczki, ich potomkowie osiedlili się w USA.

Wacław Makowski był bratem Witolda, Czesława i Ewy Gulbinowej, znanej działaczki harcerskiej, nauczycielki, autorki podręczników i prac historycznych.