Franciszek Bartłomowicz

Franciszek Bartłomowicz, ps. Brzęk, Grzmot, Siwy (ur. 18 lipca 1891 w Rawie Ruskiej, zm. 9 września 1964 w Tomaszowie Lubelskim) – polski wojskowy, komendant obwodu Tomaszów Lubelski Okręgu Lublin Batalionów Chłopskich.

Urodził się jako syn rolników Jana i Marii. W 1914 ukończył gimnazjum we Lwowie i studiował prawo na Politechnice Lwowskiej. Podczas I wojny światowej służył w armii austriackiej (awansował do stopnia ppor.), dostał się do rosyjskiej niewoli i przebywał w obozie w Carycynie. Tam też poznał swoją przyszłą żonę, Stanisławę.

W 1922 powrócił z niewoli rosyjskiej i osiedlił się w ówczesnym powiecie Tomaszów Lub., pracując jako nauczyciel. Został kierownikiem szkoły w Jezierni.

W stopniu porucznika brał udział w kampanii wrześniowej. Przyłączył się do działalności konspiracyjnej w 1940, początkowo w ZCZ, SCh, ZWZ, a następnie Batalionach Chłopskich. Od lipca 1942 sprawował funkcję komendanta obwodu Tomaszów Lubelski Batalionów Chłopskich. Przeorganizował struktury BCh w obwodzie na wojskową modłę (powstało m.in. 12 kompanii i 3 bataliony BCh oraz 4 kompanie PKB), dowodził bitwą z Niemcami pod Zaborecznem i Różą. Awansowany w 1944 do stopnia majora a później podpułkownika, od września 1944 – komendant Komendy Powiatowej MO w Tomaszowie Lubelskim, wkrótce odwołany wskutek „źle układającej się współpracy" z Aleksandrem Żebrunem z Powiatowym Urzędem Bezpieczeństwa Publicznego”. Szykanowany i zwalniany z pracy, wydalony z ZSL, zrehabilitowany w 1956. Zmarł w 1964. Jest pochowany na starym cmentarzu w Tomaszowie Lubelskim.

Życie rodzinne

Ojciec: Jan Bartłomowicz, syn Michała Bartłomowicza i Anny Slepokury

Matka: Maria Piskorska (* 16.05.1869), córka Jósefa Piskorskiego i Anny Krawczyk

Był żonaty ze Stanisławą ps. „Ewa” (ur. 21 października 1901 na Łotwie – zm. 20 marca 1978). Żona była działaczką Batalionów Chłopskich, miała wykształcenie średnie. W organizacji od 1942; prowadziła punkt kontaktowy i punkt rozdziału prasy konspiracyjnej; odznaczona SKZzM i KP. Jest pochowana na "starym cmentarzu" w Tomaszowie Lubelskim. Ze Stanisławą Franciszek miał trzech synów:

• Stanisława
• Zdzisława – ur. 4 października 1926 w Kryszynie, powiat tomaszowski. Wykształcenie podstawowe (przed wojną; po wojnie wyższe), od 1943 członek BCh, łącznik Komendy Obwodu BCh. Tomaszów Lubelski. Po wojnie ukończył studia prawnicze. Odznaczony Krzyżem Partyzanckim i Krzyżem Batalionów Chłopskich. Zmarł 7 III 1995. Pochowany jest na "starym cmentarzu" w Tomaszowie Lubelskim.
• Władysława, ps. „Zawisza”, syn (ur. 12 maja 1920 w Carycynie (Rosja), wykształcenie niepełne średnie, w organizacji BCh od 1942, łącznik obwodu BCh Tomaszów Lubelski z komendą okręgu i podokręgiem IV B, porucznik, po wojnie pracował w PKP. Odznaczony został Krzyżem Partyzanckim i Krzyżem Batalionów Chłopskich.

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Order Virtuti Militari
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
• Srebrny Krzyż Zasługi z Mieczami
• Krzyż Zasługi za Dzielność
• Krzyż Partyzancki.