Hanna Skarżanka

Hanna Skarga, Hanna Skarżanka (ur. 8 marca 1917 w Mińsku, zm. 8 listopada 1992 w Warszawie) – polska aktorka teatralna, filmowa i telewizyjna, piosenkarka.

Wywodziła się z rodziny ziemiańskiej wyznania ewangelicko-reformowanego, dość luźno związanej ze swoim Kościołem.

W 1937 rozpoczęła studia na Wydziale Rolnym Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie. Równolegle studiowała w konserwatorium. Wkrótce przeniosła się na polonistykę. Od grudnia 1940 do marca 1941 należała do zespołu Teatru Małego w Wilnie. Wkrótce jednak przerwała pracę w teatrze, co było spowodowane wybuchem wojny niemiecko-radzieckiej w 1941. W czasie okupacji niemieckiej miasta pracowała jako kelnerka w kasynie żołnierskim, zbierała informacje dla polskiego wywiadu wojskowego. Od stycznia 1942 należała do Kedywu Okręgu Wileńskiego AK. Uczestniczyła w akcji odbicia Eugeniusza Chylińskiego „Freza” z więzienia na Łukiszkach. Debiutowała 3 grudnia 1944 w Polskim Teatrze Dramatycznym w Wilnie, kierowanym przez Mieczysława Szpakiewicza. Następnie udzielała się m.in. w Teatrze Ziemi Pomorskiej w Toruniu, Teatrze im. S. Jaracza w Olsztynie, Teatrze Polskim w Poznaniu, a największy rozgłos przyniosły jej role w sztukach wystawianych w warszawskim Teatrze „Ateneum” w latach 1960-1975.

W 1979 zrezygnowała na krótko z gry w teatrze, ale nadal interesowała się życiem społecznym i artystycznym Warszawy. Za namową ks. Jerzego Popiełuszki, występowała przez jakiś czas w przedstawieniach kościelnych. W 1982 przejęła obowiązki kierownika artystycznego Muzeum Archidiecezji Warszawskiej. W latach 1988-1991 ponownie gościła na scenie Teatru „Ateneum” w Warszawie.

Została pochowana na warszawskim cmentarzu Ewangelicko-Reformowanym (kwatera N-2-72).

Filmografia

• 1946 – Dwie godziny jako Teresa, była miłość Marka
• 1951 – Młodość Chopina jako robotnica paryska
• 1953 – Piątka z ulicy Barskiej jako sędzina
• 1953 – Żołnierz zwycięstwa jako Hiszpanka (nie występuje w czołówce)
• 1954 – Pokolenie jako matka Stacha
• 1956 – Warszawska syrena jako wiedźma Kobylicha, macocha Sawy
• 1958 – Pożegnania jako Maryna, szwagierka hrabiny Róży
• 1961 – Komedianty jako dyrektorowa
• 1963 – Ubranie prawie nowe jako Róża Genowefa Binkowska
• 1964 – Agnieszka 46 jako Loda Przywłocka
• 1964 – Prawo i pięść jako Barbara Dubikowska
• 1966 – Czterej pancerni i pies (odc. 7) jako Natasza Skobcewa, artystka cyrkowa
• 1967 – Żywot Mateusza jako Gospodyni
• 1969 – Polowanie na muchy jako Włada, teściowa Włodka
• 1970 – Pejzaż z bohaterem jako Wałaszkowa, gospodyni Wilczewskiego w miasteczku
• 1970 – Dzień listopadowy jako matka Karola
• 1971 – Dekameron 40 czyli cudowne przytrafienie pewnego nieboszczyka jako Rozyna, służąca żony Mazzea
• 1971 – Wezwanie jako Jadwiga Zawadowa
• 1971 – Podróż za jeden uśmiech (serial, odc. 4) jako gospodyni
• 1972 – Podróż za jeden uśmiech (film) jako gospodyni
• 1972 – Wesele jako Klimina
• 1973 – Wielka miłość Balzaka (odc. 3) jako hrabina
• 1973 – Żółw jako inspektorka
• 1974 – Czterdziestolatek (odc. 6) jako pani Flora
• 1975 – Doktor Judym jako hrabina Niewadzka
• 1975 – Na smyczy w CDN jako „Tymusiowa”
• 1975 – Obrazki z życia jako matka panny młodej
• 1976 – Czerwone ciernie jako księżna
• 1977 – Rekolekcje jako matka Marka
• 1978 – Co mi zrobisz, jak mnie złapiesz? jako sprzątaczka w ośrodku rekreacyjnym
• 1978 – Zmory jako babka Mikołaja
• 1979 – Doktor Murek (odc. 4, 5) jako Koziołkowa
• 1979 – Ród Gąsieniców (odc. 2, 3, 4) jako Marika Gąsienica, żona Franka
• 1980 – Miś jako sprzątaczka w klubie sportowym „Tęcza”
• 1980 – Urodziny młodego warszawiaka jako babcia Jerzego
• 1980 – Tylko Kaśka (odc. 1, 4) jako Susłowa
• 1980 – Levins muhle jako ciotka Perel, żona rabina
• 1980 – Sherlock Holmes and Doctor Watson (odc. 9) jako garderobiana Bessy (nie występuje w czołówce)
• 1981 – W wannie jako matka Danuty
• 1982 – Dolina Issy jako Bukowska, matka Romualda, Dionizego i Wiktora)
• 1982 – Popielec (odc. 2, 4, 9) jako Mikośka
• 1983 – Soból i panna jako gość baronostwa
• 1984 – Rok spokojnego słońca jako matka Emilii
• 1984 – Trzy młyny (odc. 2,3) jako ciotka Stefy
• 1985 – Kochankowie mojej mamy jako pani Lena
• 1987 – Rzeka kłamstwa (odc. 1) jako matka Wincenty
• 1988 – Wherever you are jako właścicielka pensjonatu
• 1989 – Janka (serial) jako stara Cyganka
• 1989 – Modrzejewska (odc. 1 i 2) jako aktorka Józefa Hubertowa
• 1989 – Marcowe migdały jako dyrektorka liceum
• 1990 – Femina jako Gabriela
• 1990 – Le retour jako Elvira
• 1991 – Panny i wdowy (odc. 1, 2) jako ciotka Edwarda
• 1991 – Papierowe małżeństwo jako żona sklepikarza Dawida

Odznaczenia i nagrody

• 2.12.1013 Nagroda Heroiny Polskiego Kina 2013 (Skarżance za wielkie serce, za miłość i za otwartość dla innych. Za wrażliwość i wielką klasę. Za mistyczny czar osobowości. I za… „Yiddishe Mame”)

Nagrodę przyznaną pośmiertnie odebrały wnuczka i prawnuczka Aktorki.

• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (pośmiertnie, 2007)
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1954)
• Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego (1967)
• Odznaka „Za zasługi dla Warszawy” (1966)
• Nagroda za drugoplanową rolę kobiecą w filmie Polowanie na muchy w reż. Andrzeja Wajdy na Lubuskim Lecie Filmowym w Łagowie (1970)