Aleksander Fogiel

Aleksander Fogiel (ur. 26 lutego 1910 w Siedlcach, zm. 17 stycznia 1996 w Łodzi) – polski aktor teatralny i filmowy, reżyser, dyrektor teatrów, scenograf, dekorator teatralny.

Urodził się w rodzinie kolejarskiej. Ukończył Technikum Kolejowe w Siedlcach oraz kurs Miejskiej Szkoły Rysunku i Zdobnictwa w Warszawie. Przez dwa lata pracował jako dekorator teatralny. Debiutował w teatrach Wojska Polskiego, w których występował aż do zakończenia II wojny światowej, pracując w nich jednocześnie jako aktor, scenograf i autor sztuk. Pracę w teatrze godził z pracą na kolei. W czasie wojny na polecenie gen. Karola Świerczewskiego zakładał Frontowy Teatr Artylerii II Armii Wojska Polskiego.

Po wojnie

Po wojnie wiązał się kolejno z wieloma teatrami w Polsce m.in. we Wrocławiu, Poznaniu i Łodzi. W Szczecinie zakładał i kierował Teatrem Lalki i Aktora „Pleciuga”. Podczas pracy artystycznej w szczecińskim teatrze projektował scenografie do spektakli, a także wyreżyserował kilka sztuk teatralnych. W filmie zadebiutował w 1958 roku, rolą Apostoła w filmie Czesława Petelskiego Baza ludzi umarłych. Miał w swoim dorobku ponad sto ról filmowych. Do najbardziej znanych można zaliczyć m.in. rolę Maćka z Bogdańca w polskim filmie historycznym Aleksandra Forda Krzyżacy z 1960 roku, oraz rolę Sołtysa w trylogii komediowej Sylwestra Chęcińskiego Sami swoi, Nie ma mocnych, Kochaj albo rzuć.

Życie prywatne

Był żonaty z Celiną z Dąbrowskich. Jego bratem stryjecznym był piosenkarz Mieczysław Fogiel, występujący pod pseudonimem Mieczysław Fogg. Dwaj synowie aktora, Andrzej (ur. 1941) i Tomasz (ur. 1953) są aktorami-śpiewakami (Andrzej występuje w Teatrze Muzycznym w Łodzi a Tomasz w Teatrze Muzycznym w Gdyni), trzeci syn Waldemar (1943–1976) był tancerzem i choreografem. Jego wnuk, aktor dziecięcy Krzysztof Fogiel, który zagrał w serialu Jerzego Gruzy Czterdziestolatek. 20 lat później rolę Borysa, wnuka Stefana Karwowskiego.

Zmarł w wieku 86 lat w Łodzi i został pochowany na tamtejszym Cmentarzu Komunalnym na Dołach (kwatera XXV, rząd 18, grób 21).

Teatr

• Teatr Wojska Polskiego na Pradze w Warszawie
• Teatr Garnizonowy w Siedlcach
• Frontowy Teatr Artylerii II Armii Wojska Polskiego (1945)
• Teatr Polski we Wrocławiu (1947–1949)
• Teatr Dramatyczny w Częstochowie (1949–1951)
• Teatr Dramatyczny w Szczecinie (1951–1959)[3][4]
• Teatr Powszechny w Łodzi (1959–1961)
• Teatr im. Stefana Jaracza w Łodzi (1961–1963)
• Teatr Powszechny w Łodzi (1963–1979)
• Teatr im. Juliusza Osterwy w Gorzowie Wielkopolskim (1979–1981)

Filmografia (wybór)

• Przypadek Pekosińskiego (1993), reż. G. Królikiewicz – profesor
• Magnat (1986), reż. F. Bajon – kucharz Alojzy
• Kobieta z prowincji (1984), reż. A. Barański – ojciec Andzi
• Marynia (1983), reż. J. Rybkowski – Jan, woźny w firmie Połanieckiego
• Popielec 1982 – Gabor
• Niech cię odleci mara (1982), reż. A. Barański – ksiądz
• Najdłuższa wojna nowoczesnej Europy (1981) – obrońca Wolfgang Arendt
• Konopielka (1981), reż. W. Leszczyński – wójt
• Klejnot wolnego sumienia (1981), reż. G. Królikiewicz – Jan Firlej
• Rodzina Połanieckich (1978), reż. J. Rybkowski – Jan, woźny w firmie Połanieckiego
• Znak orła (1977), reż. H. Drapella – Stańko
• Kochaj albo rzuć (1977), reż. S. Chęciński – sołtys
• Lalka (serial telewizyjny), reż. R. Ber – sędzia pokoju w procesach między Krzeszowską a studentami oraz Krzeszowską a Stawską
• Beniamiszek (1976), reż. W. Olszewski – naczelnik
• Nie ma mocnych (1974), reż. S. Chęciński – sołtys
• Kopernik 1972, reż. E. Petelska i Cz. Petelski – złotnik, ojciec Anny
• Chłopi (1972), reż. J. Rybkowski – Balcerek
• Antek (1971), reż. W. Fiwek – kowal
• Rzeczpospolita babska (1969), reż. H. Przybył – starosta
• Do przerwy 0:1 (1969) – Łopotek
• Przygody pana Michała (1969) – szlachcic w karczmie
• Lalka (1968), reż. W. J. Has – Szprot
• Z przygodą na ty (1968), reż. W. Berestowski – leśniczy (odc. 2)
• Żywot Mateusza (1967), reż. W. Leszczyński – gospodarz
• Sami swoi (1967), reż. S. Chęciński – sołtys
• Jowita (1967), reż. J. Morgenstern – prezes klubu
• Piekło i Niebo 1966, reż. Stanisław Różewicz – mieszkaniec nieba
• Niewiarygodne przygody Marka Piegusa − Bolesław Puchatek, sierżant MO (odc. 9)
• Don Gabriel 1966, reż. Ewa i Czesław Petelscy – Taborek, sąsiad Tomickiego
• Wyspa złoczyńców (1965), reż. S. Jędryka – komendant MO
• Kapitan Sowa na tropie (1965) – "Bongo" (odc. 2)
• Agnieszka 46 (1964), reż. S. Chęciński – Paszczuk
• Skąpani w ogniu (1963), reż. J. Passendorfer – porucznik Milutin
• Naganiacz (1963), reż. E. Petelska i Cz. Petelski – Budyta
• Ogniomistrz Kaleń (1961), reż. E. Petelska i Cz. Petelski – karczmarz Szponderski
• Złoto (1961), reż. W. J. Has – Stary
• Historia żółtej ciżemki (1961), reż. S. Chęciński – starszy strażnik grodu w Myślenicach
• Szklana góra (1960), reż. P. Komorowski – ojciec
• Szatan z siódmej klasy (1960), reż. M. Kaniewska – ksiądz
• Krzyżacy (1960), reż. A. Ford – Maćko z Bogdańca
• Historia współczesna (1960), reż. W. Jakubowska – Antoni Wesołek
• Krzyż walecznych (1958), reż. K. Kutz – Buśko
• Baza ludzi umarłych (1958), reż. Cz. Petelski – "Apostoł"

Polski dubbing

• 1938: Królewna Śnieżka i siedmiu krasnoludków – Lustro
• 1940: Pinokio – Woźnica
• 1961: 101 dalmatyńczyków – Pułkownik (stara i nowa wersja dubbingu)
• 1963: Miecz w kamieniu – Ector

Odznaczenia

• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
• Złoty Krzyż Zasługi (1973)
• Medal 10-lecia Polski Ludowej
• Medal 40-lecia Polski Ludowej
• Odznaka Honorowa miasta Łodzi (1966)
• Medal 200-lecia Stanów Zjednoczonych