Ludomir Grzybowski

Ludomir Grzybowski – uczestnik powstania styczniowego, autor wspomnień "Opis powstania polskiego w roku 1863 i 1864 w województwie krakowskim", które stanowią cenny materiał pamiętnikarski.

Był synem urzędnika sądu w Chęcinach. Do powstania styczniowego pracował w chęcińskim sądzie poprawczym jako archiwista. W okresie manifestacji patriotyczno-religijnych w latach 1860-1861, będąc mieszkańcem Chęcin, czynnie w nich uczestniczył. Pracował w organizacji cywilnej powstania.

Po wybuchu powstania styczniowego dołączył do oddziału Mariana Langiewicza na Świętym Krzyżu. Z oddziałem Langiewicza przeszedł cały szlak bojowy po Grochowiska. Po bitwie tej Langiewicz i część powstańców przeszła do Galicji i tam zostali aresztowani przez Austriaków. Grzybowski nie przeszedł. Od czerwca 1863 r. był w oddziale powstańczej żandarmerii Bogusza, następnie pod rozkazami Iskry, później Chmieleńskiego. W październiku 1863 r. roku trafił pod rozkazy gen. Hauke Bosaka. Służył w kawalerii. Ranny podczas potyczki pod Strojnowem 4 listopada 1863 r. został skierowany na leczenie. Do oddziału powrócił pod koniec 1863 r. Po klęsce opatowskiej 21 lutego 1864 r. ukrywał się w Rudzie Strawczyńskiej. W marcu 1864 r. został aresztowany i zamknięty w kieleckim więzieniu. Dzięki układom i łapówkom został zwolniony. Nie mogąc podjąć wcześniej wykonywanej pracy w administracji państwowej, został rachmistrzem w dobrach ziemskich Motkowice, należących do Lanckorońskich.

Wspomnienia spisane pod koniec XIX wieku, których autor nie stylizuje się na bohatera i nie upiększa własnej przeszłości, dają barwny i przejmujący obraz powstańczej codzienności. Przedstawiony przez Grzybowskiego obraz powstania odbiega od heroicznych legend i stereotypów.

Pamiętnik Grzybowskiego opracowany przez Wiesława Cabana i Zdzisława Adamczyka wydany został w Kielcach w 1994 r. Oryginał przechowywany jest w Bibliotece Narodowej, a zakupiony został w 1963 r. od wnuka autora..