Stanisław Skrzeszewski

Stanisław Skrzeszewski (ur. 27 kwietnia 1901 w Nowym Sączu, zm. 20 grudnia 1978 w Warszawie) – działacz partyjny, nauczyciel, minister spraw zagranicznych (1951–1956), minister oświaty (1944–1945, 1947–1950).

Syn maszynisty kolejowego Oskara i Rozalii z Majewskich, uczył się początkowo w gimnazjum w Nowym Sączu, klasę III ukończył na kursach gimnazjalnych w Pradze, po czym ponownie uczęszczał do nowosądeckiego gimnazjum, gdzie w 1920 zdał maturę. Od 1916 należał do tajnych kółek socjalistycznych. W roku szkolnym 1920/1921 uczył w szkole wiejskiej w Rzeczniowie w powiecie iłżeckim. Od 1921 do 1925 studiował na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. Uzyskał tytuł doktora filozofii. Podczas studiów od 1921 należał do kół młodzieży komunistycznej. Od 1922 członek Związku Młodzieży Komunistycznej (ZMK, późniejszego KZMP), od 1924 członek Komunistycznej Partii Polski (KPP). Aresztowany w 1924, został zwolniony dzięki interwencji Władysława Heinricha. Nie przyjęty do pracy na uczelni, wyjechał do Francji, gdzie w latach 1925–1926 studiował filozofię i metodologię ogólną na Sorbonie. Utrzymywał tam kontakty z Francuską Partią Komunistyczną, ale nie przejawiał większej aktywności politycznej. W latach 1926–1928 był nauczycielem w gimnazjum w Dębicy, gdzie założył pierwszą komórkę KPP. Zwolniony z pracy w tej szkole, utrzymywał się z udzielania korepetycji oraz pomocy Bruche Mendelbaumówny, z którą w 1934 się ożenił. W latach 1932–1933 przez 5 miesięcy pracował w szkole w Sromowcach nad Dunajcem. Ponownie aresztowany 20 kwietnia 1932, przez 5 tygodni więziony w Krakowie. Od końca 1934 był kontraktowym wykładowcą pedagogiki i dydaktyki w Państwowym Pedagogium w Krakowie. Jednocześnie działał w komunistycznej frakcji Związku Nauczycielstwa Polskiego. Jako podejrzany o komunizm był w listopadzie 1934 przewidziany do internowania na wypadek stanu wyjątkowego. Od 1937 prowadził raz w tygodniu zajęcia w Instytucie Pedagogicznym w Katowicach. W latach 1938–1939 był asystentem wolontariuszem przy katedrze pedagogiki UJ. Na Ogólnopolskim Zjeździe Nauczycieli Zakładów Kształcenia Nauczycieli Szkół Powszechnych zorganizowanym przez ZNP 30 października 1938 w Warszawie wygłosił referat Dydaktyka w zakładach kształcenia nauczycieli szkół powszechnych, napisał też artykuł Z dziejów wakacyjnych kursów uniwersyteckich dla nauczycielstwa.

Po wybuchu wojny 3 września 1939 opuścił Kraków i przebywał w zajętym przez ZSRR Lwowie, początkowo (od listopada 1939 do stycznia 1940) jako wykładowca w Instytucie Pedagogicznym, później pracownik naukowy Instytutu Doskonalenia Nauczycieli. W drugiej połowie czerwca 1941 został wezwany doKijowa w celu uzyskania – jako były członek KPP – praw członkowskich we Wszechzwiązkowej Komunistycznej Partii (bolszewików) (WKP(b)). Po rozpoczęciu wojny niemiecko-sowieckiej ewakuowany w głąb ZSRR, był nauczycielem w szkole średniej w Margielanie (Uzbekistan) od 28 lipca 1941 do 22 maja 1943. Wezwany do Moskwy, wziął udział w zjeździe Związku Patriotów Polskich (ZPP) w ZSRR 8–9 czerwca 1943; na zjeździe wygłosił referat dotyczący spraw kulturalno-oświatowych. W latach 1943–1944 był członkiem Prezydium Zarządu Głównego i kierownikiem Wydziału Kultury i Oświaty ZG ZPP. Od 1944 członek PPR, w latach 1945–1948 członek Komitetu Centralnego PPR.

W 1944 kierownik Resortu Oświaty w PKWN, w latach 1944–1945 minister oświaty. W latach 1945–1947 ambasador we Francji, w latach 1947–1950 ponownie minister oświaty. Od 1948 członek PZPR, w latach 1948–1959 był członkiem KC PZPR (potem, w latach 1959–1968, członek Centralnej Komisji Rewizyjnej PZPR).

W latach 1950–1951 podsekretarz stanu (wiceminister) w Ministerstwie Spraw Zagranicznych, w latach 1951–1956 minister spraw zagranicznych. W latach 1956–1957 sekretarz Rady Państwa, w latach 1957–1969 był szefem Kancelarii Sejmu.

W latach 1944–1947 poseł do KRN, w latach 1952–1956 poseł na Sejm PRL I kadencji.

Odznaczony m.in. Orderem sztandaru Pracy I klasy, Medalem za Warszawę 1939-1945[1] i Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski. Pochowany na Cmentarzu Komunalnym na Powązkach w kwaterze B 4 TUJE 2.

W 1953 był kandydatem wysuniętym przez ZSRR na stanowisko sekretarza generalnego ONZ po rezygnacji z tej funkcji Trygve Lie.