Witold Jodko-Narkiewicz

Witold Tomasz Jodko-Narkiewicz (ur. 29 kwietnia 1864 w Słucku, zm. 22 października 1924 w Warszawie), pseudonimy m.in. A. Wroński, Jowisz - polski działacz socjalistyczny, publicysta, dyplomata.

Urodził się w polskiej rodzinie inteligencko-ziemiańskiej. Był synem Witolda znanego okulisty. Uczył się w gimnazjum w Słucku, a od 1879 w IV Gimnazjum w Warszawie, które musiał opuścić w 1882 w związku z nielegalną działalnością. W 1884 zdał egzamin maturalny w Słucku. W tym roku rozpoczął działalność w kółku Socjalno-Rewolucyjnej Partii Proletariat, prowadzonym przez Marię Bohuszewiczówną.

Od stycznia do lipca 1885 studiował medycynę na uniwersytetu w Dorpacie (obecnie Tartu, Estonia). Następnie przybył do Warszawy, skąd po aresztowaniach członków partii we wrześniu 1885 udał się do Lwowa. Tam podjął działalność publicystyczną w piśmie "Praca". W związku ze swoją działalnością został aresztowany i wydalony z Austrii. Od maja do października 1886 studiował w Würzburgu, a następnie prawo w Paryżu, które ukończył 1889.

W tym czasie współpracował z pismami "Walka klas", i "Przedświt", wchodząc w skład emigracyjnej Centralizacji Socjalno-Rewolucyjnej Partii Proletariat.

W roku 1892 współzałożyciel Polskiej Partii Socjalistycznej, a w 1906, u boku Józefa Piłsudskiego, jej Frakcji Rewolucyjnej. Jodko-Narkiewicz liczył na wojnę między zaborcami i snuł ideę powstania zbrojnego przeciwko Rosji sądząc, że "wywoła ono w całym narodzie zapał, który wyrazi się w spotęgowaniu sił polskich do możliwie największych rozmiarów".

Wspólnie z Władysławem Sikorskim był w roku 1908 organizatorem Związku Walki Czynnej we Lwowie. Był też (w roku 1912) współzałożycielem, a następnie sekretarzem Komisji Tymczasowej Skonfederowanych Stronnictw Niepodległościowych, organizacji politycznej skupiającej różnorodne partie i stronnictwa stojące na stanowisku, że niepodległość przynieść może tylko walka czynna.

We wrześniu 1914 roku, a więc już w czasie trwania I wojny światowej, stojąc na czele Polskiej Organizacji Narodowej (PON), prowadził rozmowy z dowództwem IX Armii niemieckiej. W ich trakcie ustalono, że PON będzie mogła prowadzić werbunek na terenach Królestwa opanowanych przez Niemców, dostarczając w zamian IX Armii informacji wywiadowczych z terenów zajmowanych przez Rosjan. Akcja ta nie przyniosła większych efektów, podobnie jak wyprawa do Berlina w towarzystwie Dmowskiego i Korfantego, gdzie Jodko-Narkiewicz rozmawiał z jednym z przywódców Partii Centrum, posłem Erzbergerem, o możliwości utworzenia państwa polskiego na ziemiach odebranych Rosjanom.

Wydawca pism takich jak: "Ruch", "Legionista", "Wici", "Do Broni". Był jednym z czterech polskich delegatów, obok Romana Dmowskiego, Ignacego Jana Paderewskiego i Władysława Grabskiego, którzy złożyli podpis pod Traktatem Wersalskim.

Po roku 1919 został dyrektorem Departamentu Politycznego Ministerstwa Spraw Zagranicznych. W latach 1920-1921 pełnił obowiązki posła RP przy Wysokiej Porcie Osmańskiej w Stambule, a w latach 1921-1923 ambasadora na Łotwie. W 1930 został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Niepodległości.

Spoczywa na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kw. 248).