Gustaw Daniłowski

Gustaw Daniłowski, właściwie August Daniłowski ps. lit. Władysław Orwid (ur. 14 lipca 1871 w Cywińsku w guberni kazańskiej, zm. 21 października 1927 w Warszawie) – polski pisarz, publicysta, działacz socjalistyczny i niepodległościowy.

Data urodzin

Istnieje kilka dat urodzin Daniłowskiego. Zdzisław Dębicki w Portretach podaje rok 1872. Na ten sam rok wskazują autorzy jego hasła w Polskim Słowniku Biograficznym – S. Pigoń i I. Śliwińska. Z kolei H. Malanowicz korzystając z ustnych relacji żony Daniłowskiego i dokumentów z prywatnego archiwum rodzinnego ustalił datę urodzin na 12 lipca 1871 r. Tę to datę przyjmują także: E. Kasperski w pracy Gustaw Daniłowski. Szkic informacyjny oraz E. Rohozińska, Daniłowski Gustaw, [w:] Literatura polska. Przewodnik encyklopedyczny. Natomiast Grażyna Legutko, autorka monografii historyczno-literackiej o Daniłowskim, przyjmuję datę 16 października 1871 r. kierując się jego własnoręcznie napisanym życiorysem. Za przyjęciem tej daty, jak stwierdza Legutko, przemawia także list jego ojca Władysława Daniłowskiego do swojego ojca, a dziadka Gustawa – Augusta Daniłowskiego.

Imię

Na chrzcie świętym otrzymał imię August, na część swojego dziada, ze strony ojca. Imienia tego używał do połowy lipca 1898 r., czyli do ukończenia studiów. Imię August widnieje na niepublikowanym dziele: Zeszyt młodzieńczych wierszy 1881–1886 (Biblioteka Narodowa, rękopis nr 7224). Także na przepustce wydanej przez władze carskie 16 marca 1893 r. i później przedłużonej do 29 lipca 1893 r. na czas zakończenia nauki widnieje także imię August. Dopiero, gdy rozpoczął karierę pisarską zmienił imię na Gustaw.

Biografia

Od 1895 r. członek Polskiej Partii Socjalistycznej. Wraz ze Stefanem Żeromskim organizował stowarzyszenie oświatowe „Światło” i Uniwersytet Ludowy. Brał udział w rewolucji 1905 r. Aresztowany 16 grudnia 1906 r. w Warszawie na konferencji PPS – Frakcji Rewolucyjnej. Zwolniony po kilku miesiącach, wyjechał do Krakowa. Tam rozpoczął aktywną działalność literacką i publicystyczną (publikował m.in. artykuły w czasopiśmie Witeź). Działał w Związku Walki Czynnej oraz Komisji Tymczasowej Skonfederowanych Stronnictw Niepodległościowych jako przedstawiciel PPS – Frakcji Rewolucyjnej.

Po wybuchu wojny wstąpił do I Brygady Legionów. W lipcu 1916 r. został wybrany w Warszawie radnym z listy PPS. Po odzyskaniu niepodległości do grudnia 1918 r. do grudnia 1922 r. był urzędnikiem do specjalnych poruczeń przy Naczelniku Państwa Józefie Piłsudskim. Po uchwale Rady Naczelnej PPS w maju 1927 r. krytykującej Józefa Piłsudskiego wystąpił z PPS. Pośmiertnie w 1931 r. odznaczony Krzyżem Niepodległości.

Ważniejsze prace

• Poezje, Warszawa 1902;
• Jaskółka, Warszawa 1907; – wersja cyfrowa Polona
• Wrażenia więzienne, Lwów 1908;
• Stefan Okrzeja, Kraków-Warszawa 1910;
• Henryk Baron, Kraków-Warszawa 1910;
• Maria Magdalena, Warszawa 1912;
• Na stokach Cytadeli (Józef Mirecki), Warszawa 1916;
• Bandyci z Polskiej Partii Socjalistycznej, Lwów 1924.