Otton Laskowski

Otton Laskowski herbu Korab, "Tonio" (ur. 23 marca 1892 w Paduni, w gub. tobolskiej, na Syberii, zm. 11 listopada 1953 w Londynie) – historyk wojskowości, major Wojska Polskiego.

Rodzina i młodość

Był najstarszym synem inżyniera-technologa Wacława Jacka i Marii Joanny z Missunów. Ojciec zesłany został na Syberię za przynależność do Gminy Socjalistów Polskich w Petersburgu i współpracę z Narodną Wolą. Miał brata Kazimierza. 26 grudnia 1917 zawarł związek małżeński z Marią z Seewaldów. Miał troje dzieci: Helena Franciszka (ur. 1919), Wacława Bogodara (ur. 1920) i Jerzy Otton (ur. 1925).

W 1910 ukończył gimnazjum klasyczne w Troicku (gub. orenburska). W latach 1910-1914 studiował na Wydziale Mechanicznym Politechniki w Petersburgu.

Służba w Armii Imperium Rosyjskiego i polskich formacjach wojskowych w Rosji

W 1914, po wybuchu I wojny światowej wstąpił do Pawłowskiej Szkoły Wojskowej (Pawłowskoje Wojennoje Ucziliszcze). Od maja 1915, w stopniu chorążego dowodził kompanią w Finlandzkim Pułku Lejbgwardii. Ciężko ranny w bitwie pod Jowniunami w sierpniu 1915, w 1916 został awansowany do stopnia podporucznika.

Po wybuchu rewolucji lutowej 1917 uczestniczył w organizowaniu Związku Wojskowych Polaków w Piotrogrodzie. Organizator i pierwszy dowódca Pierwszej Samodzielnej Kompanii Polskiej przy Naczpolu w Piotrogrodzie, następnie w I Korpusie Polskim w Rosji.

Służba w Wojsku Polskim

W październiku 1918 powrócił do Polski i uczestniczył w akcji rozbrajania oddziałów niemieckich. Walczył w wojnie z bolszewikami jako dowódca kompanii w 21 Pułku Piechoty "Dzieci Warszawy". Został ranny w bitwie nad Dźwiną i w listopadzie 1919 odesłany na tyły (do Warszawy). Ukończył II Kurs Pedagogiczny dla Oficerów i od sierpnia 1920 pełnił służbę w Wojskowym Instytucie Naukowo-Wydawniczym kierowanym przez płk. Wacława Tokarza, a od listopada 1927 w Wojskowym Biurze Historycznym. W prowadzonych badaniach historycznych specjalizował się w staropolskiej sztuce wojennej.

1 grudnia 1924 Prezydent RP Stanisław Wojciechowski na wniosek ministra spraw wojskowych, gen. dyw. Władysława Sikorskiego awansował go na majora ze starszeństwem z 15 sierpnia 1924 i 1 lokatą w korpusie oficerów administracji (dział naukowo-oświatowy).

Od 1929 kierował Przeglądem Historyczno-Wojskowym. Wykładowca historii wojskowości na różnego rodzaju kursach dla oficerów. Członek Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Historycznego. W latach 1930-1939 był naczelnym redaktorem Encyklopedii Wojskowej, w której zamieścił wiele swoich artykułów. Współpracownik sekcji obwarowań starych w Zakładzie Architektury Polskiej. Organizator działu polskiego na wystawie wojskowej w Paryżu w 1936 roku. W 1939 obronił pracę magisterską z historii na Uniwersytecie Warszawskim (jako ekstern). W sierpniu tego roku, zgodnie z przydziałem mobilizacyjnym, objął obowiązki komendanta Kwatery Głównej 8 Dywizji Piechoty. 9 września w Brześciu ppłk. dypl. Alojzy Horak przekazał mu szefostwo Wojskowego Biura Historycznego z zadaniem dalszej ewakuacji biura i archiwum, transportem kolejowym, do Złoczowa przez Pińsk, Łuniniec, Sarny, Równe, Dubno.

Po przekroczeniu granicy z Rumunią został internowany. Pełnił funkcję szefa sztabu Dowództwa Obozów WP. Po przybyciu do Francji mianowany został szefem Wojskowego Biura Historycznego. Od lata 1940 pełnił obowiązki szefa propagandy i oświaty I Korpusu Polskiego w Szkocji. W 1941 przeniesiony został do Londynu na stanowisko zastępcy szefa Gabinetu Ministra Spraw Wojskowych. W 1942 powierzono mu kierownictwo Referatu Propagandy i Oświaty w Polskim Biurze Wojskowym (Komendzie Placu).

W latach 1947-1948 zajmował się oświatą w Polskim Korpusie Przysposobienia i Rozmieszczenia. W 1948 po zwolnieniu z wojska pozostał na emigracji. W latach 1948-1952 redagował "Teki Historyczne". Utrzymywał się między innymi z lekcji śpiewu. Zmarł 11 listopada 1953 w Londynie. Pochowany na St. Mary's Cemetery.

Wybrane dzieła

Był autorem wielu prac z dziedziny historii wojskowości, w tym:

• Język i słownictwo wojskowe Prądzyńskiego (1921)
• Znaczenie ogólne i wychowawcze historii wojskowości (1922)
• Kampanie Stefana Batorego przeciwko Moskwie (1925)
• Historia Wojskowości Polskiej (1925)
• Grunwald 1410 (1926 i 1943 - wydanie angielskie)
• Badania dawnej polskiej historii wojskowej. Zadania pracy i ogólna charakterystyka źródeł (wspólnie z B. Pawłowskim w 1927)
• Kampania włoska 1859 roku (wspólnie z S. Płoskim w 1928)
• Młodość wojskowa Jana Sobieskiego (1929)
• Przewodnik po polach bitew wojny polsko-rosyjskiej 1830/31 (1930, 2011)
• Jan III Sobieski (1933 i 1941 wydanie angielskie)
• Wyprawa wiedeńska 1683 (1933)
• Piechota w rozwoju historycznym (1936)
• Odrębność staropolskiej sztuki wojennej (1936, 1952 - wyd. francuskie, 1955 -wyd. II poprawione)
• Wyprawa na Toropiec (1937)
• Historia piechoty polskiej do 1792 roku (1937)
• Taktyka piechoty XVI w. W związku z jej siłą ogniową (1950 i 1964 - wyd. franc. i ang.)

Opracowywał również teksty innych autorów (jako wydawca źródeł), a także tłumaczył, m.in. prace gen. Cammona, marszałków: Joffre i Focha. Ostatnią jego pracą napisaną w Polsce była: Jan III Sobieski jako wódz. Nie została jednak wydana, jej rękopis spłonął w czasie wojny w Warszawie.

Odznaczenia

• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
• Krzyż Niepodległości
• Krzyż Walecznych (dwukrotnie)
• Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami
• Srebrny Krzyż Zasługi
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918-1921
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
• Order św. Anny IV klasy (Imperium Rosyjskie)
• Krzyż Kawalerski Legii Honorowej (Francja)
• Order Palm Akademickich (Francja)
• Medal Międzysojuszniczy "Mededaille Interalliee"
• Kawaler I klasy Królewskiego Orderu Miecza (Szwecja)