Jan Humpola

Jan Humpola (ur. 19 grudnia 1889 w Suchej, zm. 19 października 1958 w Liszkach koło Krakowa) – polski ksiądz katolicki, kapelan przyboczny Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, dziekan Wojska Polskiego, działacz społeczny, taternik i alpinista.

Jan Humpola urodził się 19 grudnia 1889 w Suchej koło Żywca. W latach 1912–1914 studiował na Uniwersytecie w Innsbrucku, wtedy też po raz pierwszy chodził po górach (Alpach). Należał wówczas do zarządu akademickiego klubu alpinistycznego. W 1914 roku otrzymał święcenia kapłańskie. Od 1916 roku był notariuszem Konsystorza Krakowskiego, pełnił też funkcję prefekta seminarium duchownego w Krakowie. Od 1917 roku służył jako kapelan w szpitalu Czerwonego Krzyża i sanatorium wojskowym w Zakopanem oraz katecheta na Podhalu, Spiszu i Orawie, m.in. w Nowym Targu.

3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu kapelana ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 i 29. lokatą w duchowieństwie wojskowym wyznania rzymsko-katolickiego. W 1923 pełnił obowiązki kierownika Rejonu Duszpasterstwa Katolickiego w Lublinie i funkcję kapelana w miejscowym kościele garnizonowym[3]. Zasłużył się wtedy dla budowy lubelskiego Domu Żołnierza Polskiego. Z dniem 1 listopada 1924, na własną prośbę, został przeniesiony do rezerwy.

W latach 1927–1932 był dyrektorem gimnazjum w Zakopanem (1927–1932), wykładał tam historię sztuki. Propagował turystykę wśród młodzieży, organizował szkolne wycieczki w Tatry. W latach 1932–1934 był proboszczem w Kościelisku, miał wtedy duże zasługi dla zorganizowania sanatorium przeciwgruźliczego dla młodzieży.

14 marca 1934 został powołany z rezerwy do służby czynnej, mianowany zawodowym duchownym wojskowym w stopniu dziekana ze starszeństwem z 1 kwietnia 1934 i 1. lokatą oraz przydzielony do Gabinetu Wojskowego Prezydenta RP Ignacego Mościckiego na stanowisko kapelana przybocznego. Na stanowisku kapelana przybocznego zastąpił ks. dziekana Mikołaja Bojanka.

Prezydent RP Ignacy Mościcki wcześniej często odwiedzał ks. Humpolę w Kościelisku. Podczas II wojny światowej Humpola był internowany w Rumunii, gdzie jako delegat Kurii Rzymskiej opiekował się polskimi uchodźcami, zaś po powrocie do kraju był proboszczem w Szaflarach (1946–1949) i w Liszkach (po 1949). Przez wiele lat poważnie chorował.

W latach 1921–1924 był aktywnym wspinaczem, dokonał wówczas wielu pierwszych wejść. Najczęstszymi partnerami górskimi Humpoli byli Mieczysław Świerz, Adam Sokołowski i Marian Sokołowski.

Podczas pobytu na Podhalu i w jego sąsiedztwie był aktywnym działaczem społecznym w dziedzinach takich jak ochrona zdrowia, harcerstwo, sport, sztuka podhalańska i ochrona przyrody. Pełnił różne funkcje związane z tą działalnością: był członkiem zarządu Sekcji Turystycznej Towarzystwa Tatrzańskiego (1922–1930), jej wiceprezesem (1924–1928), członkiem Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego (1926–1930), członkiem zarządu Sekcji Ochrony Tatr PTT (1923) i zastępcą naczelnika Ochotniczej Straży Górskiej w Zakopanem (1924).

W „Ilustrowanym Kurierze Codziennym” napisał artykuł Płonie kamienna Tatr korona na temat ochrony przyrody (nr 218/1925). Jego autorstwa są też wspomnienia taternickie: Na ścianach Mięguszowieckiego („Taternik” 1922) i Z włóczęgi po Tatrach („Wierchy” 1925).

Osiągnięcia taternickie

• pierwsze wejście wschodnią ścianą Mięguszowieckiego Szczytu Wielkiego (1921, ze Świerzem),
• pierwsze wejście północno-zachodnim kominem Żabiego Mnicha (1921, ze Świerzem),
• pierwsze wejście północną ścianą Żabiej Turni Mięguszowieckiej (1922, ze Świerzem i Julią Zembatową),
• pierwsze wejście wschodnią granią Młynarza (1924, ze Świerzem),
• dwie próby wejścia na Kozią Przełęcz Wyżnią od północy (1923 i 1924, z Sokołowskimi).

Ordery

• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1937, „za zasługi na polu pracy społecznej”)
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (11 listopada 1934, „za zasługi na polu pracy społecznej”)