Andrij Melnyk

Andrij Melnyk, ukr. Андрій Мельник (ur. 12 grudnia 1890 w Woli Jakubowej w gminie Dobrowlany powiatu drohobyckiego - zm. 1 listopada 1964 w Clervaux) - ukraiński wojskowy i polityk. Oficer Legionu Ukraińskich Strzelców Siczowych, pułkownik Armii Ukraińskiej Republiki Ludowej, działacz nacjonalistyczny, przewodniczący Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów (OUN) (1938-1940), zaś po rozłamie w roku 1940 - frakcji melnykowców (OUN-M), od 1947 dożywotni przewodniczący OUN-M.

Urodził się w rodzinie greckokatolickiego organisty (diaka). Z wykształcenia był inżynierem leśnikiem. Podczas pierwszej wojny światowej dowódca sotni Legionu Ukraińskich Strzelców Siczowych. W latach 1916-17 w niewoli rosyjskiej, przebywał w obozie jenieckim w Carycynie. Po rewolucji lutowej i obaleniu caratu uciekł z niewoli i wraz z Jewhenem Konowalcem współtworzył korpus Strzelców Siczowych. W armii Ukraińskiej Republiki Ludowej otrzymał stopień pułkownika. Naczelnik sztabu frontowego armii URL.

W 1920 internowany w Polsce, jeden ze współzałożycieli Ukraińskiej Organizacji Wojskowej (UWO). W latach 1920-21 rewizor misji wojskowej URL w Pradze. W Czechosłowacji ukończył studia leśnicze uzyskując tytuł inżyniera leśnika.

W 1922 powrócił do Galicji, w latach 1923-24 pełnił funkcję krajowego komendanta UWO. 10 kwietnia 1924 aresztowany przez policję, 28 marca 1925 skazany przez sąd na cztery lata ciężkiego więzienia. Po uwolnieniu w 1928 (w wyniku starań prezydenta URL na uchodźstwie Andrija Liwyckiego) pracował jako leśnik w dobrach Andrzeja Szeptyckiego, jednocześnie prowadził nielegalną działalność polityczną. W 1929 uczestniczył w powstaniu Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów, od 1934 był członkiem Senatu OUN, później przewodniczącym Senatu OUN.

W latach 1933-38 przewodniczący Głównej Rady Akcji Katolickiej Młodzieży Orły, przewodniczący organizacji ukraińskich kombatantów Молода Громада.

Po zamordowaniu w maju 1938 Jewhena Konowalca przez agenta NKWD Pawła Sudopłatowa, został przewodniczącym Prowodu Ukraińskich Nacjonalistów (prowidnykiem OUN). Jego funkcja została zatwierdzona przez II Wielki Zbór Ukraińskich Nacjonalistów w Rzymie w sierpniu 1939. W związku z objęciem funkcji wyjechał w 1938 zagranicę.

W 1940 radykalni członkowie OUN ze Stepanem Banderą na czele dokonali w niej rozłamu. Dwie powstałe frakcje OUN znane były popularnie jako OUN-B (banderowcy) i OUN-M (melnykowcy).

Na przełomie lat 1943/1944 został aresztowany przez Gestapo i osadzony w obozie koncentracyjnym KL-Sachsenhausen w oddziale dla więźniów specjalnych tzw. Zellenbau (przebywali tam również m.in. pierwszy dowódca Armii Krajowej Stefan Rowecki, kanclerz Austrii Kurt Schuschnigg, czy premier Francji Édouard Daladier, a od września 1941 aresztowani przywódcy OUN(B) - Stepan Bandera i Jarosław Stećko) za próbę nawiązania kontaktu z aliantami [1]. Niemcy chcieli również wymusić w ten sposób większe zaangażowanie Ukraińców w wojnie z ZSRR, bez konieczności koncesji politycznych z własnej strony. Andrij Melnyk uwolniony został wraz z Banderą i Stećką we wrześniu 1944, w związku ze zmianą polityki III Rzeszy wobec tzw. wojsk ochotniczych (Freiwillige) i koniecznością ustępstw w obliczu zbliżającej się klęski militarnej Niemiec.

Od grudnia 1944 Melnyk uczestniczył w negocjacjach, w wyniku których 17 marca 1945 powstał Ukraiński Komitet Narodowy.

Po wojnie mieszkał w Luksemburgu i RFN. W 1947 na III Wielkim Zborze Ukraińskich Nacjonalistów (melnykowców) wybrany dożywotnim przewodniczącym OUN-M. Zmarł w wieku 74 lat.

Szwagier Jewhena Konowalca (żony obu były siostrami, córkami Stepana Fedaka).