Andrzej Bohomolec

Andrzej Bohomolec (ur. 22 listopada 1900 w Rozentowie, zm. 12 grudnia 1988 w Edmonton – polski kawalerzysta i żeglarz, pierwszy Polak, który przepłynął Ocean Atlantycki na jachcie żaglowym, pisarz.

Urodził się w rodzinie ziemiańskiej Filipa Bohomolca i Charlotte Sienkiewicz w Rozentowie, który znajduje się dzisiaj w granicach Łotwy. Jego rodzina, według legendy rodzinnej, wywodziła się w prostej linii z dawnych kniaziów mińskich. Od lipca 1918 r. w Armii Hallera, w latach 1918–1921 brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej. W latach 1936–1939 był zatrudniony w Ministerstwie Spraw Zagranicznych (w 1939 r. jako charge d`affaires w Szanghaju). W 1940 przyłączył się na ochotnika do Polskich Sił Zbrojnych we Francji. Po klęsce Francji został ewakuowany do Wielkiej Brytanii. Brał udział w kampanii libijskiej (Tobruk), gdzie został ciężko ranny. Po wyzdrowieniu został przydzielony (październik 1943 r.) do 1 Samodzielnej Kompanii Komandosów - będącej na stanie osobowym 2 Batalionu Strzelców "Kratkowanych Lwiątek", gdzie pełnił funkcję oficera łącznikowego i brał udział w walkach we Włoszech (m.in. Sangro, Garigliano i Pescopennataro, gdzie pełnił rolę dowódcy odcinka Capracotta). Tuż po wyzwoleniu Paryża, Bohomolec został odesłany do Polskiej Misji Wojskowej na stanowisko szefa sztabu. Służbę zakończył w stopniu majora, a za swoje czyny został odznaczony Krzyżem Virtuti Militari. Za wcześniejsze zasługi został też nagrodzony Francuską Legią Honorową.

Po demobilizacji, jak zdecydowana większość żołnierzy z PSZ na Zachodzie, Bohomolec nie wrócił do kraju, lecz wyemigrował do Kanady. Osiadł na południu prowincji Alberta (Kevisville), gdzie jako rancher („Arrowhead Ranch”) zajął się hodowlą byków. Po pewnym czasie sprzedał swoją posiadłość i kupił, wraz z żoną Andre, nowe duże rancho, położone w jednym z najpiękniejszych zakątków Gór Skalistych (Crows Nest Pass, koło miasteczka Coleman), istniejące do dzisiaj i zajmujące się hodowlą koni rasowych, organizowaniem imprez i wczasów w siodle, znane pod nazwą "Bohomolec Ranch". W uznaniu jego zasług wojennych, Królowa Elżbieta II nadała mu (17 października 1960) tytuł honorowego pułkownika (Honorary Lieutenant Colonel) słynnego 19th Alberta Dragoons RCAC.

Wyprawa

5 czerwca 1933 roku, na jachcie Dal, wraz z dwoma towarzyszami, rozpoczął rejs z Gdyni do Chicago. Rejs zaplanowany w bezpiecznej - jak się wydawało - trasie pasatowej. Pomimo tej ostrożności, jacht, wraz z załogą, dostał się w oko cyklonu. Pomimo niebezpieczeństw 11 czerwca 1934 załoga dotarła do Nowego Jorku, by kontynuować rejs kanałami i przez Wielkie Jeziora, do Chicago.

Jacht Dal

Jacht Dal był 8,5-metrowym slupem o szerokości 2,15 m, zanurzeniu 1,3 m i powierzchni żagli 45m2. W sierpniu 1980 roku, po 47 latach jacht „Dal” powrócił do Polski i został umieszczony na zewnątrz Centralnego Muzeum Morskiego w Gdańsku. Później został przewieziony do magazynów CMM w Tczewie. Andrzej Bohomolec nie był obecny podczas powrotu Dali do Polski ale chcąc symbolicznie zaznaczyć swą obecność, ufundował z tej okazji Kaplicę Ludzi Morza (w kościele Mariackim w Gdańsku), gdzie na płaskorzeźbie, na fali morskiej widoczna jest sylwetka jachtu „Dal” oraz napis: "Matce Bożej, patronce dalekich mórz i oceanów, kaplicę tę ufundował - żeglarz Andrzej Bohomolec".

Uczestnicy wyprawy

• Kapitan jachtu: por. ułanów Andrzej Bohomolec
• Załoga: por. ułanów Jan Witkowski
• Por. mar. handl. Jerzy Świechowski

Ordery i odznaczenia

• Order Virtuti Militari
• Krzyż Walecznych (1921)
• Legia Honorowa (Francja)
• Médaille commémorative de la Grande Guerre (Francja, zezwolenie Naczelnika Państwa w 1922)
• Medal międzysojuszniczy „Médaille Interalliée” (zezwolenie Naczelnika Państwa w 1922)