Andrzej Lepper

Andrzej Zbigniew Lepper (ur. 13 czerwca 1954 w Stowięcinie, zm. 5 sierpnia 2011 w Warszawie) – polski polityk i związkowiec, przedsiębiorca, założyciel oraz pierwszy przewodniczący partii Samoobrona Rzeczpospolitej Polskiej oraz Związku Zawodowego Samoobrona.

Poseł na Sejm IV i V kadencji w latach 2001–2007, przez dwa miesiące wicemarszałek Sejmu IV kadencji, wicemarszałek Sejmu V kadencji od 26 października 2005 do 9 maja 2006. Poseł do Parlamentu Europejskiego od 1 maja 2004 do 19 lipca 2004. Minister rolnictwa i rozwoju wsi oraz wicepremier w rządzie Kazimierza Marcinkiewicza, a następnie w rządzie Jarosława Kaczyńskiego od 5 maja 2006 do 22 września 2006, powołany ponownie 16 października 2006, zdymisjonowany 9 lipca 2007.

Kandydat na urząd Prezydenta RP w 1995, 2000, 2005 i 2010.

Wykształcenie i praca zawodowa

W 1974 ukończył Państwowe Technikum Rolnicze w Sypniewie jako abiturient, nie przystąpił do egzaminu maturalnego.

W latach 1974–1976 pełnił zasadniczą służbę wojskową. Należał do Związku Młodzieży Wiejskiej. W latach 1976–1977 pracował w Stacji Hodowli Roślin w Gorzynie i PGR w Rzechcinie. Od 1977 do 1980 był kierownikiem gospodarstwa w Kusicach, należącego do Państwowego Ośrodka Hodowli Zarodowej w Kusicach. Od 1980 prowadził wraz z rodziną indywidualne gospodarstwo rolne w Zielnowie, w którym w latach 90. rozpoczął eksperymentalną hodowlę zagranicznych zwierząt, m.in. strusi i bizonów.

W 2010 został (wraz z m.in. Piotrem Rybą) wspólnikiem i członkiem zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością APA TRADE. Został także wspólnikiem spółki z ograniczoną odpowiedzialnością L&W Investment. W kwietniu 2011 ustanowił jako fundator Fundację Polsko-Białoruskie Pojednanie.

Działalność polityczna do 2001

Był członkiem ZSMP. Od 1978 do 1980 należał do PZPR. We wrześniu 1991 brał udział w protestach rolniczych w Darłowie, których uczestnicy powołali „Wojewódzki Komitet Samoobrony Rolników”, a następnie został jego przewodniczącym. Z listy tej organizacji bez powodzenia ubiegał się o mandat poselski w wyborach parlamentarnych w tym samym roku (otrzymał 1617 głosów). W styczniu 1992 objął funkcję przewodniczącego powstałego w wyniku przekształcenia tego komitetu Związku Zawodowego Rolnictwa Samoobrona. W czerwcu 1992 założył partię Samoobrona RP (początkowo istniejącą pod nazwą Przymierze Samoobrona), od początku nieprzerwanie zajmował stanowisko jej przewodniczącego. Do 2006 był członkiem Krajowej Rady Izb Rolniczych. Był też członkiem władz międzynarodowej federacji rolniczych związków zawodowych COPA COGECA.

W latach 90. współpracował m.in. z Januszem Bryczkowskim i Leszkiem Bublem. W wyborach do Sejmu w 1993 bez powodzenia kandydował do Sejmu (otrzymał 24 480 głosów), a kierowana przez niego lista „Samoobrona-Leppera” uzyskała 2,78% głosów (3,35% głosów w 44 okręgach, w których zarejestrowała listy). W wyborach dwa lata później kandydował na urząd Prezydenta RP zdobywając 1,32% poparcia. W wyborach parlamentarnych w 1997 „Przymierze Samoobrona” uzyskało 0,08% głosów (posiadając listy w 16 okręgach), a sam Andrzej Lepper bez powodzenia ubiegał się w województwie koszalińskim o mandat senatora, uzyskując 26 614 głosów (zajął czwarte miejsce spośród dziesięciu kandydatów). Kandydując w wyborach prezydenckich w 2000 Andrzej Lepper otrzymał poparcie na poziomie 3,05%.

W latach 1998–2001 był radnym sejmiku zachodniopomorskiego z listy Przymierza Społecznego. W 1999 został przewodniczącym międzyzwiązkowego komitetu protestacyjnego (ZZR Samoobrona, Kółka Rolnicze, NSZZ „Solidarność” RI), który do 2001 prowadził akcje protestacyjne przeciwko rządowi Jerzego Buzka.

Lata 2001–2005

W wyborach w 2001 uzyskał mandat poselski, otrzymawszy 44 814 głosów w okręgu koszalińskim. 19 października 2001 objął funkcję wicemarszałka Sejmu IV kadencji, jednak już 29 listopada tego samego roku został z niej odwołany. Stanął wówczas na czele Klubu Parlamentarnego Samoobrony RP. W kwietniu 2002 wszedł w skład Komisji do Spraw Kontroli Państwowej. Uczestniczył w jej pracach do stycznia 2005, przechodząc następnie do Komisji Odpowiedzialności Konstytucyjnej.

W kwietniu 2003 został obserwatorem, a następnie przedstawicielem polskiej delegacji przy Parlamencie Europejskim. Po akcesji Polski do Unii Europejskiej, 1 maja 2004 przez niespełna trzy miesiące pełnił funkcję eurodeputowanego. Od stycznia 2005 do stycznia 2008 był też delegatem do Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy i członkiem Komisji Praw Człowieka ZPRE.

W Sejmie IV kadencji był wielokrotnie upominany za naruszanie zasad etyki poselskiej, m.in. z powodu pomówień pod adresem Aleksandra Kwaśniewskiego i Leszka Balcerowicza. Wraz z grupą innych parlamentarzystów swojej partii zablokował na dłuższy czas mównicę sejmową, utrudniając pracę tej izby.

W kwietniu 2005 ogłosił, że wystartuje w wyborach prezydenckich w tym samym roku. Poparcia udzieliły mu Samoobrona RP oraz powiązane z nią organizacje (Związek Zawodowy Rolnictwa Samoobrona, Ogólnopolska Młodzieżowa Organizacja Samoobrony Rzeczypospolitej Polskiej, Krajowe Stowarzyszenie Obrońców Polskiego Przemysłu Mięsnego), jak również kilka marginalnych partii lewicowych i narodowych, m.in. Stronnictwo Narodowe.

Jego komitet wyborczy został zarejestrowany 8 sierpnia. Swój udział w wyborach zakończył w I turze, otrzymując 2 259 094 głosów (15,11%) i zajmując tym samym trzecie miejsce. Przed drugą turą wyborów zaapelował o poparcie Lecha Kaczyńskiego.

Lata 2005–2007

Do Sejmu V kadencji został wybrany ponownie z okręgu koszalińskiego liczbą 33 535 głosów. 26 października 2005 powołano go na stanowisko wicemarszałka Sejmu dzięki poparciu Prawa i Sprawiedliwości. Funkcję tę pełnił do 9 maja 2006.

W lutym 2006 został wiceprzewodniczącym eurosceptycznego zrzeszenia partii EUDemocrats. 5 maja 2006 po wejściu Samoobrony RP do koalicji rządowej z Prawem i Sprawiedliwością, Andrzej Lepper został mianowany wicepremierem i ministrem rolnictwa i rozwoju wsi w rządzie Kazimierza Marcinkiewicza. 14 lipca 2006 objął tożsame stanowiska w rządzie Jarosława Kaczyńskiego.

21 września tego samego roku Jarosław Kaczyński zapowiedział jego dymisję, motywując to przedstawieniem nieuzgodnionej wcześniej, długiej listy żądań budżetowych (podwyżki dla służby zdrowia, nauczycieli, nauki, rent, emerytur, dopłaty do paliwa rolniczego, ubezpieczenia rolnicze, weterynarz w każdym powiecie) i nazywając takie zachowanie warcholstwem, na co Andrzej Lepper odparował stwierdzeniem o jego chamstwie. 22 września prezydent Lech Kaczyński odwołał Andrzeja Leppera ze stanowisk rządowych. Jednak już 16 października 2006 ponownie mianował go na oba urzędy.

9 lipca 2007 po raz kolejny Andrzej Lepper został odwołany z tego stanowiska w związku ze śledztwem Centralnego Biura Antykorupcyjnego i zatrzymaniem m.in. Piotra Ryby.

Po wyborach w 2007

W przedterminowych wyborach w 2007 Andrzej Lepper bez powodzenia ubiegał się o reelekcję (otrzymał 8459 głosów), lista Samoobrony RP nie przekroczyła wynoszącego 5% progu wyborczego. W 2008 bezskutecznie kandydował w wyborach uzupełniających do Senatu w okręgu krośnieńskim, uzyskując 3435 głosów (około 4,1% wszystkich oddanych) i zajmując 4. miejsce spośród 12 kandydatów. W listopadzie 2009 uzyskał status pokrzywdzonego w jednym ze śledztw dotyczących tzw. afery gruntowej.

28 stycznia 2010 została zarejestrowana partia o nazwie Nasz Dom Polska – Samoobrona Andrzeja Leppera, założona przez część działaczy Samoobrony RP. Andrzej Lepper został jej przewodniczącym. W marcu tego samego roku został ogłoszony kandydatem w wyborach prezydenckich. W maju tego samego roku Państwowa Komisja Wyborcza odmówiła jego rejestracji z uwagi na uprzednią karalność. Kolejnego dnia (11 maja 2010) PKW uchyliła swoją decyzję, gdyż okazało się, że informacje o karalności Andrzeja Leppera wynikały z niewykreślenia z Krajowego Rejestru Karnego wyroku skazującego uchylonego przez Sąd Najwyższy. W konsekwencji jego kandydatura została zarejestrowana. W pierwszej turze uzyskał 214 657 głosów (1,28%), zajmując 7. miejsce spośród 10 kandydatów.

30 sierpnia 2010 prokurator Prokuratury Okręgowej w Warszawie przedstawił mu zarzuty składania fałszywych zeznań w postępowaniu prokuratorskim dotyczącym przecieku z tzw. afery gruntowej. Andrzej Lepper nie przyznał się do dokonania zarzucanego mu czynu i odmówił złożenia wyjaśnień. W październiku 2010 akt oskarżenia w tej sprawie został skierowany do Sądu Rejonowego w Koszalinie. Proces rozpoczął się w kwietniu 2011. Status oskarżyciela posiłkowego otrzymał w nim Zbigniew Ziobro.

29 maja 2011 został wybrany na przewodniczącego partii Nasz Dom Polska – Samoobrona Andrzeja Leppera przez pierwszy jej kongres.

5 sierpnia 2011 został znaleziony martwy w swym biurze w Warszawie. Według informacji przedstawicieli policji popełnił samobójstwo poprzez powieszenie się.

11 sierpnia 2011 został pochowany na cmentarzu w Krupach koło Darłowa, położonym 2 km od rodzinnego Zielnowa. W uroczystościach pogrzebowych o charakterze państwowym wzięli udział m.in. były prezydent Lech Wałęsa, a także ambasador Białorusi Wiktar Hajsionak. W dniu pogrzebu tablica z nazwą miejscowości Zielnowo została przepasana czarnym kirem.

Życie prywatne

W 1977 ożenił się z Ireną Leszczewską, z którą miał troje dzieci – syna Tomasza oraz dwie córki, Małgorzatę i Renatę. Od jedenastego roku życia wychowywał się bez ojca. Był najmłodszy z dziewięciorga rodzeństwa.

W młodości wyczynowo uprawiał boks. Był zawodnikiem klubu Czarni Słupsk. Wystąpił w dwóch filmach: w 2001 w komedii Jerzego Gruzy Gulczas, a jak myślisz... oraz w 2007 w filmie Mariana Eherta Kto rządzi w Auschwitz. W obu filmach grał samego siebie.

Odznaczenia i wyróżnienia

Uzyskał tytuły doktora honoris causa zagranicznych uczelni: Międzyregionalnej Akademii Zarządzania Personelem w Kijowie (z 2004 za osiągnięcia w zbliżaniu we wzajemnych kontaktach między narodami polskim i ukraińskim) oraz Ukraińskiej Akademii Technologicznej (z 2005 za działalność na rzecz zbliżenia polsko-ukraińskiego i wkład w rozwój socjalny polskiego społeczeństwa). Trzeci przyznany przez Moskiewską Państwową Akademię Precyzyjnej Techniki Chemicznej im. Michaiła Łomonosowa odebrał 12 lutego 2007.

W lutym 2007 został także honorowym profesorem Międzynarodowej Akademii Kadr w Kijowie. Po uzyskaniu tegoż tytułu Amerykańsko-Żydowska Liga przeciw Zniesławieniom oraz polskie stowarzyszenie "Nigdy Więcej" skrytykowały go za przyjęcie tego wyróżnienia, argumentując to rzekomym antysemickim charakterem uczelni.

W 2001 został w Nowym Jorku odznaczony przez Roberta Kennedy’ego Jr. Medalem im. Alberta Schweitzera przyznanym przez Instytut na rzecz Dobra Zwierząt. W 2003 został mu przyznany tytuł „Człowieka Roku” pisma „Forum Psychologiczne”. W 2005 został honorowym członkiem kierowanej przez Jana Kobylańskiego Unii Stowarzyszeń i Organizacji Polskich w Ameryce Łacińskiej. W marcu 2006 został uhonorowany przez ks. Henryka Jankowskiego Orderem św. Brygidy.

Procesy sądowe

Seksafera

4 grudnia 2006 w „Gazecie Wyborczej” ukazał się artykuł zatytułowany Praca za seks w Samoobronie, który zapoczątkował tzw. „Seksaferę”. Była radna sejmiku łódzkiego, Aneta Krawczyk, stwierdziła w nim, że otrzymała pracę na stanowisku dyrektora biura poselskiego w zamian za usługi seksualne świadczone Stanisławowi Łyżwińskiemu i Andrzejowi Lepperowi. Andrzej Lepper stwierdził, że wybuch seksafery miał na celu doprowadzenie do usunięcia Samoobrony RP z koalicji i uniemożliwienie ujawnienia afer z lat 90. Zasugerował także próbę zamachu stanu, składając w tej sprawie zawiadomienie do Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego. 14 grudnia 2006 wykluczył z Samoobrony RP Stanisława Łyżwińskiego, zaznaczając również, iż w przypadku uniewinnienia może on powrócić do partii. Opowiedział się za zaostrzeniem kar za molestowanie seksualne.

8 lutego 2007 badanie DNA Andrzeja Leppera wykazało, iż nie jest on ojcem najmłodszego dziecka Anety Krawczyk, wbrew temu co ta twierdziła. 8 listopada byłemu wicepremierowi prokurator Prokuratury Okręgowej w Łodzi przedstawił zarzuty żądania i przyjmowania korzyści o charakterze seksualnym od Anety Krawczyk i próby doprowadzenia do obcowania płciowego członkini zarządu województwa lubelskiego Agnieszki Kowal. Zastosowano wówczas wobec niego poręczenie majątkowe w wysokości 30 tys. zł i dozór policyjny.

Proces karny w tej sprawie rozpoczął się przed Sądem Okręgowym w Piotrkowie Trybunalskim w maju 2008. 11 lutego 2010 nieprawomocnym wyrokiem tego sądu został skazany na karę 2 lat i 3 miesięcy pozbawienia wolności. Andrzej Lepper złożył następnie apelację od wyroku. W marcu 2011 Sąd Apelacyjny w Łodzi uchylił wyrok skazujący Andrzeja Leppera i skierował sprawę do ponownego rozpoznania przez Sąd Okręgowy. We wrześniu 2011 postępowanie to zostało umorzone ze względu na śmierć oskarżonego.

Pozostałe procesy sądowe

Przeciwko Andrzejowi Lepperowi wszczęto różne procesy karne i cywilne, w związku ze znieważaniem funkcjonariuszy publicznych, pomówieniami, niszczeniem mienia, organizowaniem nielegalnych blokad dróg i przejść granicznych. Sam w 2007 stwierdził, że wytoczono mu łącznie 137 procesów sądowych i postępowań przed kolegiami do spraw wykroczeń. Do 2007 miał sześć prawomocnych wyroków skazujących.

Niejednokrotnie nie stawiał się na wyznaczane rozprawy sądowe. W 1999 po kolejnym niestawieniu się na rozprawie w sprawie znieważenia byłego wicepremiera Janusza Tomaszewskiego sąd wydał za nim list gończy, na skutek którego zatrzymano go na przejściu granicznym.

Wykaz niektórych wyroków kończących procesy z udziałem Andrzeja Leppera:

• Sąd Rejonowy w Słupsku skazał Andrzeja Leppera na karę półtora roku pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres trzech lat próby za podżeganie do użycia siły wobec zarządcy gospodarstwa ogrodniczego w Kobylnicy w 1994, na skutek czego jego zwolennicy wychłostali tę osobę (wcześniejszego współpracownika Andrzeja Leppera i szefa sztabu Samoobrony RP w Słupsku) i ogolili mu głowę.
• Sąd Rejonowy w Lublinie uznał Andrzeja Leppera winnym lżenia naczelnych organów państwa i skazał go na karę 1 roku pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na dwuletni okres próby oraz 3 tys. zł grzywny.
• We wrześniu 2001 sąd nakazał Andrzejowi Lepperowi przeproszenie liderów PSL (m.in. Lesława Podkańskiego) za nieprawdziwe stwierdzenia na ich temat, w tym wypowiedź, że jako minister Podkański miał doprowadzić do obniżenia poziomu produkcji cukru w Polsce.
• Sąd Okręgowy w Łodzi w 2002 utrzymał w mocy wyrok Sądu Rejonowego w Łodzi skazujący Andrzeja Leppera za znieważenie byłego wicepremiera Janusza Tomaszewskiego poprzez nazwanie go publicznie „bandytą z Pabianic”
• Sąd Apelacyjny w Gdańsku w 2002 utrzymał w mocy wyrok Sądu Okręgowego w Gdańsku skazujący Andrzeja Leppera za znieważenie prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego i dwóch byłych wicepremierów, zmieniając jednocześnie karę pozbawienia wolności na karę 20 tys. zł grzywny.
• Sąd Rejonowy w Słubicach uznał Andrzeja Leppera w marcu 2002 za winnego zorganizowania w styczniu 1999 nielegalnej blokady na przejściu granicznym w Świecku, wymierzając mu karę roku pozbawienia wolności z warunkowym jej zawieszeniem jej wykonania i grzywnę w łącznej kwocie 5 tys. zł. W następnym roku wyrok ten został utrzymany przez Sąd Okręgowy w Gorzowie Wielkopolskim.
• 8 maja 2006 Sąd Apelacyjny w Warszawie nie uwzględnił apelacji Andrzeja Leppera od wyroku za pomówienie podczas wystąpienia w Sejmie 5 polityków z Platformy Obywatelskiej i SLD, na mocy którego został on skazany za ten czyn na karę roku i trzech miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem wykonania tej kary na okres pięciu lat próby.
• W 2006 przegrał proces cywilny ze Zbigniewem Komorowskim, którego pomówił o sprowadzanie do Polski zboża skażonego nitrofenem.
• W październiku 2007 sąd w Zielonej Górze nakazał Andrzejowi Lepperowi przeproszenie Henryka Ostrowskiego za m.in. nieprawdziwe sugestie o jego przynależności do PZPR.
• W lipcu 2008 Sąd Okręgowy Warszawa-Praga skazał go w pierwszej instancji za wysypanie na tory w 2002 zboża należącego do Zbigniewa Komorowskiego na grzywnę w wysokości 25 tys. zł. Wyrok ten uprawomocnił się po oddaleniu przez Sąd Apelacyjny w Warszawie apelacji oskarżonego w marcu 2009.
• W grudniu 2009 ponownie rozpatrujący sprawę rzekomego znieważenia Włodzimierza Cimoszewicza przez Andrzeja Leppera (po zwróceniu mu sprawy przez Sąd Najwyższy) Sąd Okręgowy w Warszawie uchylił wyrok skazujący sądu I instancji i umorzył postępowanie w sprawie ze względu na przedawnienie karalności.

Publikacje

• Samoobrona. Dlaczego? Przed czym, 1993
• Niepokorny, 1999
• Każdy kij ma dwa końce, 2001
• Lista Leppera, 2002
• Czas barbarzyńców, 2005
• 141 dni..., 2007