Andrzej Stelmachowski

Andrzej Stelmachowski (ur. 28 stycznia 1925 w Poznaniu, zm. 6 kwietnia 2009 w Warszawie) – polski prawnik i polityk, nauczyciel akademicki, profesor nauk prawnych, marszałek Senatu I kadencji w latach 1989–1991, minister edukacji narodowej w rządzie Jana Olszewskiego, doradca prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego ds. Polonii. Kawaler Orderu Orła Białego.

Wykształcenie i działalność naukowa

Studia prawnicze ukończył w 1947 na Uniwersytecie Poznańskim, na tej uczelni uzyskał stopień naukowy doktora. Od 1962 był profesorem Uniwersytetu Wrocławskiego, od 1969 profesorem Uniwersytetu Warszawskiego. W 1970 został kierownikiem Zakładu Prawa Rolnego UW. Wykładał także na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego i Uniwersytecie w Białymstoku. W 1973 uzyskał tytuł naukowy profesora. Był członkiem Polskiej Akademii Nauk. Specjalizował się w prawie cywilnym i rolnym.

Od 1984 do 1989 zasiadał w komisji Episkopatu Polski Iustitia et Pax, a od 1989 w komisji ds. Duszpasterstwa Rolników oraz Duszpasterstwa Ludzi Pracy

Działalność polityczna

Przed wojną był członkiem Młodzieży Wszechpolskiej. W okresie II wojny światowej był żołnierzem Armii Krajowej.

W 1980 był doradcą Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego w Stoczni Gdańskiej (wspierał prace Komisji Ekspertów przy Prezydium MKS), a następnie m.in. doradcą NSZZ "Solidarność" RI. Był uczestnikiem prac Centrum Obywatelskich Inicjatyw Ustawodawczych Solidarności. Ponadto przewodniczył w okresie 1982–1985 Komitetowi Organizacyjnemu Kościelnej Fundacji na rzecz Rolnictwa. W latach 1987–1990 był prezesem warszawskiego Klubu Inteligencji Katolickiej. Należał do inicjatorów okrągłego stołu, uczestniczył w jego obradach plenarnych i pracach zespołowych. W 1989 został senatorem I kadencji z ramienia Komitetu Obywatelskiego, objął stanowisko marszałka Senatu. W rządzie Jana Olszewskiego pełnił funkcję ministra edukacji narodowej (1991–1992).

W 2005 wszedł w skład honorowego komitetu poparcia Lecha Kaczyńskiego w wyborach prezydenckich. W lutym 2007 został doradcą prezydenta Lecha Kaczyńskiego ds. Polonii.

Od lutego 1990 do 11 maja 2008 był prezesem Stowarzyszenia "Wspólnota Polska" w Warszawie.

Zmarł 6 kwietnia 2009, jego pogrzeb z udziałem m.in. prezydenta Lecha Kaczyńskiego i marszałka Senatu VII kadencji Bogdana Borusewicza odbył się 15 kwietnia tego samego roku. Andrzej Stelmachowski został pochowany na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.

Odznaczenia i wyróżnienia

Ordery i odznaczenia państwowe

• Order Orła Białego (pośmiertnie, 7 kwietnia 2009)
• Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski (1992)
• Krzyż Komandorski Orderu Świętego Grzegorza Wielkiego (2006)

Wyróżnienia i upamiętnienie

• Medal "Milito Pro Christo" (2002)
• tytuły doktora honoris causa Sorbony, Uniwersytetu w Białymstoku, Uniwersytetu w Ferrarze, Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Uniwersytetu Wrocławskiego
• Honorowy Obywatel Strzelna (1989)
• Patron Domu Polskiego w Iwieńcu
• Tablica pamiątkowa w siedzibie Stowarzyszenia "Wspólnota Polska" (2010)