David Niven

David Niven, właśc. James David Graham Niven (ur. 1 marca 1910 w Londynie, zm. 29 lipca 1983 w Château-d'Œx, Szwajcaria) – brytyjski aktor filmowy. Laureat Oscara 1959 za główną rolę w filmie Osobne stoliki (reż. Delbert Mann).

Zarys biografii

Niven urodził się w Londynie. Jego ojciec zginął w czasie bitwy o Gallipoli (1915). On sam uczęszczał do Royal Military Academy Sandhurst, szkoły kształcącej zawodowych oficerów, potem służył w wojsku na Malcie. Na początku lat 30. wyjechał do Hollywood, gdzie pracował jako statysta, a następnie podpisał długoletni kontrakt z wytwórnią Samuela Goldwyna. Przed wojną grał głównie role drugoplanowe m.in. w Buncie na Bounty (1935).

Po wybuchu wojny wrócił do ojczyzny i ponownie wstąpił do armii. Brał udział w lądowaniu w Normandii, zagrał także w dwóch filmach propagandowych. Do kina wrócił tuż po zakończeniu wojny, występował głównie w produkcjach brytyjskich i amerykańskich. Chętnie współpracował z telewizją. W 1971 wydał autobiografię Księżyc jest balonem (The Moon's A Balloon).

Grał w filmach różnorodnych gatunkowo (choć najczęściej komediach) i specjalizował się w rolach dobrze wychowanych Brytyjczyków z wyższych sfer – oficerów, dyplomatów, ekscentrycznych bogaczy i lordów. Oscara otrzymał za pierwszoplanową rolę w dramacie Osobne stoliki w 1959. Najsłynniejszą jego rolą jest kreacja sir Charlesa Lyttona, uroczego złodzieja klejnotów w serii filmów o inspektorze Clouseau. Inne znaczące pozycje filmowe w których wystąpił to m. in.: W 80 dni dookoła świata, Działa Navarony, Casino Royale czy Ucieczka na Atenę.

Wybrana filmografia

• 1936 Szarża lekkiej brygady – kpt. James Randall

Rose Marie – Teddy Dodsworth – kpt. Lockert

• 1938 Patrol o świcie – por. Douglas Scott

Ósma żona Sinobrodego – Albert De Regnier

• 1939 Wichrowe Wzgórza – Edgar Linton
• 1944 Droga przed nami – por. Jim Perry
• 1946 Sprawa życia i śmierci – Peter Carter
• 1947 Żona biskupa – Henry Brougham
• 1953 Niebieski księżyc – David Slater
• 1955 Królewski złodziej – Duke Brampton
• 1956 W 80 dni dookoła świata – Phileas Fogg
• 1957 Mała chatka – Henry Brittingham-Brett
• 1958 Osobne stoliki – mjr Angus Pollock

Witaj smutku – Raymond

• 1959 Jak zdobyć męża – Miles Doughton
• 1960 Nie jedzcie stokrotek – Lawrence Larry Mackay
• 1961 Działa Navarony – kpr. John Miller
• 1961 Najlepszy z wrogów – mjr Richards
• 1963 55 dni w Pekinie – sir Arthur Robertson

Różowa Pantera – sir Charles Lytton

• 1964 Opowieść do poduszki – Lawrence Jameson
• 1965 Gdzie są szpiedzy – dr Jason Love

Lady L – lord Dicky Lendale

• 1966 Oko diabła – Philippe de Montfaucon
• 1967 Casino Royale – James Bond
• 1969 Mózg – płk Carol Matthews/Mózg

Zdążyć przed zimą – mjr Giles Burnside

• 1972 Król, dama, walet – Charles Dreyer
• 1975 Papierowy tygrys – Walter Bradbury
• 1976 Zabity na śmierć – Dick Charleston
• 1977 Candleshoe – płk Dennis/pan Gipping/pan Priory/John
• 1978 Śmierć na Nilu – płk Johnny Race
• 1979 Ucieczka na Atenę – prof. Blake
• 1980 Gruby szlif – inspektor Cyril Willis

Wilki morskie – płk W. H. Grice

• 1982 Ślad Różowej Pantery – sir Charles Lytton
• 1983 Klątwa Różowej Pantery – sir Charles Lytton