Powiedz o tym miejscu
pl

Denis Diderot

Dodaj nowe zdjęcie!
Data urodzenia:
05.10.1713
Data śmierci:
31.07.1784
Inne nazwiska/pseudonimy:
Denis Diderot, Denī Didro, Дени́ Дидро́
Kategorie:
filozof, pisarz
Cmentarz:
Określ cmentarz

Denis Diderot (ur. 5 października 1713 w Langres we Francji, zm. 31 lipca 1784 w Paryżu) – francuski pisarz, krytyk literatury i sztuki, filozof i encyklopedysta okresu Oświecenia.

Najbardziej znanym dziełem Diderota jest Kubuś Fatalista i jego pan (Jacques le Fataliste et son maître, wyd. 1796), a najbardziej znaną powieścią Zakonnica (La Religieuse, wyd. 1796).

Jest on twórcą nowatorskiej teorii dramatu mieszczańskiego, umieszczającej utwory dramatyczne między komedią i tragedią, co miało być bliższe rzeczywistości. Teorię opisał w dziełach: Rozmowy o synu naturalnym (Entretiens sur "Le fils naturel", 1757) i O poezji dramatycznej (De la poésie dramatique, 1759).

Denis Diderot stał się inicjatorem, naczelnym redaktorem i jednym z głównych twórców Encyklopedii (1751–1772), która zebrała dorobek myśli społecznej, filozoficznej i moralnej europejskiego oświecenia. Sam napisał szereg artykułów z dziedziny filozofii, sztuki i rzemiosła. To monumentalne dzieło współtworzył z nim matematyk Jean d'Alembert.

Prace nad Encyklopedią rozpoczął w roku 1745 i prowadził je przez 27 lat. Nie było to łatwe, gdyż kilkakrotnie był aresztowany i osadzony w więzieniu z powodów religijnych.

Poglądy Diderota, myśliciela i filozofa, ewoluowały od teizmu, poprzez deizm do otwartego, materialistycznego ateizmu, połączonego z sensualizmem i determinizmem witalistycznym. Swoje poglądy religijne wyłożył w Liście o ślepcach (Lettre sur les aveugles à l'usage de ceux qui voient, 1749).

Postulował pierwszeństwo nauk eksperymentalnych przed spekulatywnymi, akcentował też względność ludzkiego poznania i sprzeczność różnych dziedzin wiedzy.

Zajmował się też krytyką malarstwa, a swoje poglądy przedstawił w esejach Salons (1759–1781).

Politycznie był początkowo zwolennikiem absolutyzmu oświeconego, jego poglądy ewoluowały jednak w kierunku demokratyzmu, był przeciwnikiem kolonializmu i despotyzmu.

Dzieła

  • Essai sur le mérite et la vertu, napisane przez Shaftesbury'ego tłumaczenie Diderota na j'.francuski (1745)
  • Pensées philosophiques (Myśli filozoficzne), esej (1746)
  • La promenade du sceptique (1747)
  • Les bijoux indiscrets, powieść(1748)
  • Lettre sur les aveugles à l'usage de ceux qui voient (List o ślepcach na użytek tych co widzą) (1749)
  • Encyclopédie (1750-1765)
  • Lettre sur les sourds et muets (1751)
  • Pensées sur l'interprétation de la nature, esej (1751)
  • Le fils naturel (1757)
  • Entretiens sur le Fils naturel (1757)
  • Discours sur la poesie dramatique (1758)
  • Salons, critique d'art (1759-1781)
  • Zakonnica, powieść (1760)
  • Kuzynek mistrza Rameau, dialog filozoficzny (1761?)
  • Lettre sur le commerce de la librairie (1763)
  • Mystification ou l’histoire des portraits (1768)
  • Entretien entre D'Alembert et Diderot (1769)
  • Sen D'Alemberta, dialog (1769)
  • Suite de l'entretien entre D'Alembert et Diderot (1769)
  • Paradoxe sur le comédien (Paradoks o aktorze) (1773-1778, wydany pośmiertnie w 1830)
  • Apologie de l'abbé Galiani (1770)
  • Principes philosophiques sur la matière et le mouvement, essai (1770)
  • Entretien d'un père avec ses enfants (1771)
  • Kubuś Fatalista i jego pan (Jacques le fataliste et son maître), powieść (1765-1780)
  • Supplément au voyage de Bougainville (1772)
  • Histoire philosophique et politique des deux Indes, in collaboration with Raynal (1772-1781)
  • Voyage en Hollande (1773)
  • Éléments de physiologie (1773-1774)
  • Réfutation d'Helvétius (1774)
  • Observations sur le Nakaz (1774)
  • Essai sur les règnes de Claude et de Néron (1778)
  • Lettre apologétique de l'abbé Raynal à Monsieur Grimm (1781)
  • Aux insurgents d'Amérique (1782)
  • Salons

***

Źródło informacji: vesture.eu, calend.ru, wikipedia.org

Brak miejsc

    loading...

        ImięRodzaj relacjiData urodzeniaData śmierciOpis
        1Francis BaconFrancis Baconnauczyciel22.01.156109.04.1626
        2John LockeJohn Lockenauczyciel29.08.163228.10.1704
        3Fransuā Marī Aruē  VoltērsFransuā Marī Aruē Voltērswyznawca tej samej idei21.11.169430.05.1778
        Dodaj słowa kluczowe