Ernst Toller

Ernst Toller (ur. 1 grudnia 1893 w Szamocinie – zm. 22 maja 1939 w Nowym Jorku) – dramatopisarz, rewolucjonista i przywódca tymczasowej Bawarskiej Republiki Rad.

Ernst Toller urodził się w Szamocinie, w Wielkopolsce, w żydowskiej rodzinie. Po wybuchu I wojny światowej zaciągnął się do niemieckiej armii, spędził 13 miesięcy na froncie zachodnim, gdzie zachorował na depresję i przeszedł załamanie nerwowe. Na podstawie swoich doświadczeń z wojny napisał później swój pierwszy dramat Die Wandlung.

W 1919 zaangażował się w tworzenie krótkotrwałej Bawarskiej Republiki Rad, która została spacyfikowana przez Freikorpsy podległe rządowi weimarskiemu. Za swój udział w bawarskiej rewolucji był więziony.

W czasie uwięzienia ukończył Die Wandlung, który wystawiono w Berlinie we wrześniu 1919. Władze zaoferowały Tollerowi amnestię, ale odmówił w geście solidarności z innymi więźniami politycznymi. Pomimo pozostania w więzieniu kontynuował działalność pisarską, ukończył, m.in. Masse Mensch, Die Maschinenstürmer i Der deutsche Hinkemann. Więzienie opuścił w lipcu 1925, w tym samym roku wystawiono w Berlinie jego najbardziej znane dzieło, Hoppla, wir Leben! w reżyserii Erwina Piscatora.

W 1933, po przejęciu rządów w Niemczech przez nazistów, został aresztowany. W czasie pobytu w obozie koncentracyjnym był torturowany, następnie został wydalony z Niemiec i pozbawiony niemieckiego obywatelstwa. Wyjechał do Londynu, gdzie zajął się wystawianiem jednej ze swoich sztuk. W 1936 i 1937 podróżował po Stanach Zjednoczonych i Kanadzie, jako wykładowca, następnie osiedlił się w Nowym Jorku, gdzie kontynuował pisanie oraz utrzymywał kontakty z innymi emigrantami politycznymi z Niemiec, m.in. Klausem Mannem, Eriką Mann i Therese Giehse.

Cierpiał na depresję, powiesił się w swoim nowojorskim pokoju hotelowym 22 maja 1939.

• Die Wandlung (1919)
• Masse Mensch (1921)
• Die Maschinenstürmer (1922)
• Der deutsche Hinkemann (19 September 1923)
• Hoppla, wir leben! (1927)
• Feuer aus den Kesseln (1930)
• Eine Jugend in Deutschland (1933), autobiografia
• Briefe aus dem Gefängnis (1935)
• I was a German (1934), autobiografia
• Mary Baker Eddy (1930)