Ferdinand Porsche

Ferdinand Porsche (ur. 3 września 1875 w Maffersdorf, zm. 30 stycznia 1951 w Stuttgarcie) – konstruktor samochodów i innych pojazdów mechanicznych. Urodzony w Austro-Węgrzech, większość życia spędził w Niemczech. Doctor honoris causa kilkunastu światowych uczelni.

Ferdinand Porsche swoją karierę konstruktora samochodów rozpoczął od pracy w firmie Jakob Lohner & Co. Jego pierwszymi konstrukcjami były prototypowe pojazdy elektryczne – pierwszy z nich, wyposażony w dwa silniki w piastach przednich kół, został zaprezentowany na Wystawie Światowej w Paryżu w 1900. Drugim samochodem był pojazd czterosilnikowy Lohner-Porsche, będący pierwszym na świecie samochodem z napędem na cztery koła. Prędkość maksymalna auta wynosiła ok. 60 km/h. Samochód został zbudowany na zlecenie zamożnego Anglika, E. W. Harta.

W kolejnych latach Ferdynand Porsche projektował pojazdy z napędem hybrydowym, w których do napędu nadal służyły silniki elektryczne (silnik spalinowy napędzał jedynie prądnicę zasilającą silniki elektryczne). Według różnych źródeł do 1906 wyprodukowano ponad 300 zaprojektowanych przez niego pojazdów hybrydowych.

Od 1916 pełnił funkcję dyrektora w fabryce Austro-Daimler, następnie od 1923 pracował w firmie Steyr i Daimler-Benz w Stuttgarcie. W 1931 założył własne zakłady produkujące samochody sportowe. Wszystkie te zakłady opuszczał po konfliktach w sprawach projektowych lub produkcyjnych. W 1934 na ideę Adolfa Hitlera propagowania dobrobytu III Rzeszy, chciał stworzyć „samochód dla ludu” (niem. volks (lud) wagen (wóz)). Wraz z synem Ferrym i Erwinem Komendą zaprojektował Volkswagena „Garbusa” i przedstawił go Hitlerowi. Aprobata Fuhrera dała mu szansę na własne biuro projektów i zakłady samochodowe. Produkcję testową (kilkudziesięciu sztuk dla propagandy Rzeszy) rozpoczęto w 1939. Z początkiem wojny nowo wybudowana fabryka, oryginalnie przeznaczona do produkcji VW, została natychmiast przekształcona w zakład zbrojeniowy, którym zarządzał F. Porsche. Tam projektował i produkował dla armii niemieckiej, podsuwając Hitlerowi coraz to nowe pomysły. Między innymi VW typ 82 Kübelwagen. Oprócz etatowych pracowników na życzenie szefa zakładów zatrudniano tam kilka tysięcy wykwalifikowanych pracowników przywiezionych z obozów koncentracyjnych m. in z Auschwitz.

W 1937 został wyróżniony przez Hitlera, otrzymał Niemiecką Nagrodę Narodową w Dziedzinie Nauki i Sztuki, która w założeniach miała stanowić nazistowską konkurencję dla Nagrody Nobla (30 stycznia 1937 Hitler zakazał jej przyjmowania przez Niemców).

W czasie II wojny światowej Porsche projektował pojazdy dla wojska, m.in. czołg „Tiger (P)” (VK4501(P) – jeszcze przed oficjalnymi wynikami konkursu wyprodukował 90 egzemplarzy modelu nazwanego roboczo „Tygrys (P)”, nieoczekiwanie jednak jego projekt przegrał z koncepcją czołgu firmy Henschel, który ostatecznie wszedł do produkcji. Podwozia wszystkich prototypów „Tygrysa I” przerobiono na samobieżne działo pancerne Elefant (Ferdinand). Porsche był także współprojektantem, wraz z firmą Friedrich Krupp AG, superciężkiego czołgu (masa 188 ton) „Mysz” (PzKpfw VIII Maus).

W 1945 francuskie władze okupacyjne aresztowały Ferdinanda Porsche jako zbrodniarza wojennego, przetrzymując go 20 miesięcy bez wyroku sądowego w więzieniu. Jest możliwe, iż jedną z przyczyn aresztowania była chęć skłonienia go do pracy na rzecz francuskiego przemysłu zbrojeniowego.

Dopiero po zakończeniu II wojny światowej rozpoczęto seryjną produkcję VW "Garbusa" lecz już bez udziału F. Porsche. Nie zaproszono go również na jubileuszowy 50 000, ani na 100 000 wyprodukowany egzemplarz. Główny projektant A. Hitlera nie był już mile widziany. Natomiast, gdy produkcja osiągnęła 1 000 000 szt. F. Porsche już nie żył. Auto szybko stało się jednym z najbardziej popularnych samochodów świata. Należy tu dodać, iż konstrukcja popularnego „Garbusa” była w dużej mierze oparta na projekcie Tatry T97, co udowodniono w procesie sądowym z 1961.

Trzy lata przed śmiercią konstruktora, w 1948, jego syn, Ferry, założył fabrykę o nazwie: „Porsche”. W 1950 powstał pierwszy model sportowego samochodu noszący nazwę Porsche, wozy tej marki przez wiele lat wygrywały liczne wyścigi samochodowe.

Ferdinand Porsche skonstruował ponad 300 różnych pojazdów mechanicznych i uzyskał ok. 1000 patentów w branży motoryzacyjnej. W 1999 jury złożone z 33 dziennikarzy samochodowych przyznało mu tytuł „Samochodowego inżyniera XX wieku”.

Ważniejsze wynalazki

• Silnik elektryczny zespolony z piastą koła (1897)
• Lohner-Porsche-Elektromobil (1899)
• Silnik sprężarkowy stosowany w samochodzie Mercedes SSK
• Zawieszenie na drążkach skrętnych zastosowane m.in. w samochodzie VW Garbus