Heorhij Gongadze

Heorhij Rusłanowycz Gongadze (ukr. Георгій Русланович Ґонґадзе; gruz. გიორგი ღონღაძე, Giorgi Ghonghadze; ur. 21 maja 1969 w Tbilisi, zm. po 16 września 2000) – ukraiński dziennikarz gruzińskiego pochodzenia, krytyk ukraińskiego systemu politycznego; zamordowany w 2000.

Jego zniknięcie stało się najgłośniejszą zbrodnią polityczną tego kraju, kiedy Ołeksandr Moroz opublikował tajne nagrania, najprawdopodobniej wykonane przez majora Mykołę Melnyczenkę (oficera SBU). W nagranej rozmowie prezydent Leonid Kuczma miał sugerować oficerom ukraińskiej milicji porwanie Gongadzego. Skandal ten ("afera kasetowa", "Tapegate") miał długotrwały wpływ na stosunki innych państw z Ukrainą.

Biografia

Jego ojciec Rusłan Gongadze był Gruzinem, a matka Łesia Gongadze (Korczak) Ukrainką. Pobrali się w 1968, i mieszkali w Tbilisi do połowy lat 90. XX wieku, kiedy to się rozeszli.

Heorhij odbył zasadniczą służbę wojskową w latach 1987-1989 w Afganistanie. Po powrocie początkowo mieszkał z ojcem w Tbilisi, studiował wieczorowo filologię na uniwersytecie, kierował również wydziałem informacyjnym Ludowego Frontu Gruzji.

Później przeniósł się do matki do Lwowa. Tam nawiązał kontakty z patriotyczną młodzieżą skupioną wokół pisma "Postup" (które prowadził m.in. Wołodymyr Pawliw).

W 1991 na festiwalu "Czerwona ruta" w Zaporożu poznał się z Wachtangiem Kipiani. Na początku lat 90. powrócił do Gruzji, gdzie brał udział w wojnie domowej. Nakręcił również dla ukraińskiej telewizji kilka reportaży dotyczących tej wojny, był również korespondentem wojennym "Postupu".

W 1995 otrzymał pracę w jednej z telewizji w Kijowie, jako sprawozdawca parlamentarny. W 1999 stracił pracę, i przeszedł do kijowskiego Radia Kontynent, jako komentator polityczny. Później wyjechał na roczne stypendium do USA.

17 kwietnia 2000 założył serwis internetowy Ukrajinśka prawda, najbardziej wpływowy i najlepiej poinformowany portal polityczny na Ukrainie.

Portal ujawniał afery polityczne, korupcję na szczytach władzy, nadużycia. Gongadze zaczął odbierać telefoniczne pogróżki, był też śledzony. 16 września 2000 wieczorem wyszedł z pracy, i zniknął. Milicja długo odmawiała przyjęcia zawiadomienia o jego zniknięciu.

Zbrodnia

Ciało Gongadzego odnaleziono 3 listopada 2000 w lesie 70 kilometrów od Kijowa, koło Taraszczy. Ciało pozbawione było głowy. Rodzina odmówiła uznania tego ciała za ciało Heorhija. Milicja i prokuratura bardzo nieudolnie prowadziły śledztwo, starając się zacierać ślady zbrodni

Jego żona Myrosława wraz z dwójką dzieci uzyskała azyl polityczny w USA.

16 września 2000 - ostatni dzień, w którym widziano Gongadzego żywego - jest powszechnie uznawany jako dzień jego pamięci, nie ma jednak sądowego werdyktu o okolicznościach jego śmierci.

15 marca 2008 oficerów uczestniczących w jego zabójstwie: płk Mykołę Protasowa, płk Wałerija Kostenkę i mjr Ołeksandra Popowycza skazano na kary odpowiednio 13, 12 i 12 lat więzienia. Podejrzany gen. Ołeksij Pukacz został schwytany 22 lipca 2009. Dwóch kolejnych podejrzanych zmarło - ówczesny minister spraw wewnętrznych Jurij Krawczenko popełnił samobójstwo, strzelając sobie dwukrotnie w głowę, zaś Ihor Honczarow zmarł w szpitalu na zawał serca w 2003.

Literatura