Izabela Lubomirska

Księżna Izabela Lubomirska, właściwie: Elżbieta Czartoryska (ur. 21 maja 1733 lub według innych źródeł 1736 w Warszawie, zm. 25 listopada 1816 w Wiedniu) – mecenas i kolekcjonerka sztuki okresu rokoka. Z powodu błękitnych sukni, które często nosiła, jeszcze za życia nazywano ją Błękitną Markizą. Córka Augusta Aleksandra Czartoryskiego i Marii Zofii Sieniawskiej.

Była żoną marszałka wielkiego koronnego - Stanisława Lubomirskiego i matką Julii Potockiej, Konstancji Rzewuskiej, Izabeli Potockiej oraz Aleksandry Potockiej.

Należał do niej między innymi pałac w Wilanowie, pałac w Ursynowie (wówczas zwany Rozkoszą) i pałacyk Mon Coteau na Mokotowie (Pałac Szustra). Kładła kamień węgielny pod gmach Teatru Narodowego w Warszawie i była inicjatorką przebudowy zamku w Łańcucie w stylu rokoko na przełomie XVIII i XIX wieku.

Jedna z najwybitniejszych kobiet w Polsce XVIII. w., brała nader czynny udział w polityce swego obozu, zabiegała zarówno o pozyskanie obcych dworów jak i mas szlacheckich. Początkowo życzliwa Stanisławowi Augustowi Poniatowskiemu, potem zwalczała go namiętnie. Rozgoryczona niepowodzeniem tej akcji, przeniosła się do Paryża, po wybuchu rewolucji przebywała w Wiedniu. Obok działalności politycznej wyróżniała się jako postępowa opiekunka włościan.

Była członkinią loży adopcyjnej Dobroczynności w 1783 roku.