Jean Renoir

Jean Renoir (ur. 15 września 1894 w Paryżu, zm. 12 lutego 1979 w Beverly Hills w Kalifornii) – francuski reżyser filmowy, producent, scenarzysta, aktor i pisarz. Czołowy przedstawiciel francuskiego realizmu. Zdobywca Oskara, wielokrotnie nagradzany na festiwalach filmowych.

Był drugim dzieckiem Aliny Victorine Charigot oraz znanego malarza impresjonisty Augusta Renoira. Książka Pierre-Auguste Renoir, mon père, którą wydano w roku 1962 i 1981 (tytuł pierwotny brzmiał Renoir), jest uważana za najbardziej wyczerpujące źródło biograficzne o tym artyście. Innego rodzaju hołdem wobec ojca był film French Cancan, który Renoir nakręcił w 1955 roku.

Jego starszy brat Pierre był znanym aktorem teatralnym i filmowym, dyrektorem Comédie-Française.

Od roku 1924 do końca lat 60. wyreżyserował lub zagrał w ponad 40 filmach. Początkowo kręcił filmy nieme (w sumie 11, jeden z głośniejszych z nich to Nana na podstawie powieści Emila Zoli), a w roku 1931 nakręcił swój pierwszy film dźwiękowy Suka.

Życie

W czasie I wojny światowej był kawalerzystą, a potem, po odniesieniu rany na froncie, został pilotem zwiadowczym. W czasie II wojny światowej został powołany do służby wojskowej w charakterze filmowca. Po inwazji Niemiec na Francję w 1940 roku udało mu się wraz z żoną Dido uciec do USA, gdzie zaczął kręcić filmy w Hollywood. Nie czuł się tam dobrze, a jego filmy nie odnosiły sukcesów. W roku 1946 otrzymał obywatelstwo USA.

W roku 1949 Renoir popłynął do Indii i nakręcił Le Fleuve, swój pierwszy film w kolorze, który w 1951 zdobył Nagrodę Międzynarodową w Cannes i stał się początkiem drugiego wielkiego okresu twórczego w jego karierze.

Swój ostatni film, Le Petit théâtre de Jean Renoir, nakręcił w roku 1969. Nie mogąc zdobyć funduszy na nowe filmy i podupadając na zdrowiu, spędził ostatnie lata życia podejmując przyjaciół w swoim domu w Beverly Hills oraz pisząc powieści i spisując wspomnienia (Ma vie et mes films, wydane w roku 1974).

W roku 1975 otrzymał Oskara za całokształt twórczości. W roku 1977 rząd Francji nadał mu stopień komandora Legii Honorowej.

Jean Renoir zmarł w Beverly Hills, 12 lutego 1979. Jego szczątki przewieziono do Francji, aby pochować je na kwaterze rodzinnej na cmentarzu w Essoyes.

Wybrana filmografia

• Panna wodna (La Fille de l'eau, 1925)
• Nana (1926)
• Dziewczynka z zapałkami (La Petite Marchande d'allumettes, 1928)
• On purge Bébé (1931)
• Suka (La Chienne, 1931)
• Boudu Sauvé des Eaux (1932)
• Zbrodnia pana Lange (Le Crime de Monsieur Lange, 1936)
• Ludzie z zaułka' (Les Bas-fonds, 1936)
• Towarzysze broni (La Grande Illusion, 1937)
• Bestia ludzka (La Bete Humaine, 1938)
• Reguły gry (La Regle de Jeu, 1939)
• This Land Is Mine (1943)
• Południowiec (The Southerner, 1945)
• French Cancan (1955)
• Kapral w matni (Le Caporal épinglé, 1962)
• Testament doktora Cordelier (Le Testament du Docteur Cordelier, 1959)
• Śniadanie na trawie (Le Déjeuner sur l'herbe, 1959)
• Helena i mężczyźni (Eléna et les hommes, 1956)

Dorobek pisarski

• Orvet – Paryż : Gallimard, 1955.
• Renoir Paryż : Hachette, 1962, wydanie polskie Warszawa : PIW 1966. (reedycja pod tytułem Pierre-Auguste Renoir, mon père : Paryż : Gallimard, w serii Folio, 1981)
• Les Cahiers du capitaine Georges – Paryż : Gallimard, 1966.
• Ma vie et mes films – Paryż : Flammarion, 1974. (wydanie poprawione w 2005, wydanie polskie Moje życie, moje filmy, w 1978)
• Écrits 1926-1971 – Paryż : Pierre Belfond, 1974.
• Carola, w L'Avant-Scène Cinéma, 1976.
• Le Cœur à l'aise. – Paryż : Flammarion, 1978.
• Julienne et son amour zastąpione przez En avant Rosalie – Éditions Henri Veyrier, 1978.
• Le Crime de l'Anglais – Paryż : Flammarion, 1979.
• Geneviève – Paryż : Flammarion, 1979.
• Lettres d'Amérique – Paryż : Presses de la Renaissance, 1984.