Joan Rivers

Joan Rivers, właściwie Joan Alexandra Rosenberg (ur. 8 czerwca 1933 w Nowym Jorku, zm. 4 września 2014 tamże) – amerykańska aktorka, gospodyni programów talk-show i bizneswoman.

Urodziła się 8 czerwca 1933 w Nowym Jorku, w rodzinie żydowskich emigrantów z Rosji: Beatrice z domu Grushman (1906−1975) i Meyera Molinsky'ego (1900−1985). Miała starszą siostrę, Barbarę Waxler (1931−2013). Została wychowana w nowojorskim Brooklynie, z czasem jej rodzina przeniosła się do Larchmont, wsi w hrabstwie Westchester. W latach 1950−1952 uczęszczała do Connecticut College w New London. W 1954 ukończyła nowojorski Barnard College ze stopniem bakalaureata (Bachelor of Arts) literatury angielskiej i antropologii. Przed rozpoczęciem pracy w branży rozrywkowej pracowała na różnych stanowiskach, m.in. jako przewodniczka po Rockefeller Center, korektorka tekstu w agencji ogłoszeń i konsultantka mody w sieci Bond Clothing Stores. W tym okresie poznała agenta Tony'ego Riversa, który zaproponował jej zmianę nazwiska, przyjęła więc pseudonim sceniczny Joan Rivers.

W końcówce lat 50. występowała w sztuce Driftwood, w roli lesbijki zakochanej w postaci granej przez wówczas nieznaną Barbrę Streisand. Na początku lat 60., Rivers zaczęła występować jako komiczka w popularnych klubach w Greenwich Village, m.in. The Bitter End i The Gaslight Cafe. 17 lutego 1965 zadebiutowała w telewizji, w The Tonight Show, talk-show prowadzonym wtedy przez Johnny'ego Carsona. Od tamtej pory cyklicznie występowała w różnych programach telewizyjnych, m.in. The Ed Sullivan Show, The Carol Burnett Show oraz Hollywood Squares, pisała materiał dla dziecięcego show Topo Gigio, a w 1969 przez krótki czas prowadziła autorski talk-show: That Show with Joan Rivers. Rok wcześniej dostała pierwszą rolę filmową, w surrealistycznym dramacie The Swimmer, z Burtem Lancasterem w roli głównej. W latach 1972−1976 była narratorką animowanego programu edukacyjnego dla dzieci, The Electric Company.

W latach 70. zaczęła intensywnie pracować w przemyśle filmowym. Napisała scenariusz do czarnej komedii, The Girl Most Likely to... z Stockard Channing w roli głównej, a także wyreżyserowała komedię Rabbit Test, w której zagrali m.in. Billy Crystal i Michael Keaton. Ponadto występowała w teatrach rewiowych w Las Vegas Strip, otwierając występy m.in. Helen Reddy, Roberta Gouleta, Maca Davisa i Sergio Franchiego. W 1972 zagrała w sztuce Fun City wystawianej w Morosco Theatre na Broadwayu.

W 1983 poprowadziła jeden odcinek Saturday Night Live. W latach 80. wydała w wytwórni Geffen Records album komediowy What Becomes a Semi-Legend Most?, który znalazł się na 22 miejscu listy Billboard 200 i był nominowany do nagrody Grammy. W 1984 napisała książkę The Life and Hard Times of Heidi Abramowitz, która stała się bestsellerem. W 1986 pozwała parodystę Franka Marino na kwotę 5 milionów dolarów, po tym jak odkryła, że wykorzystywał on jej autorski materiał w swojej sztuce w Las Vegas, gdzie odgrywał rolę aktorki. Po kilku latach doszło jednak do ugody. Od 1986 była prowadzącą talk-show The Late Show. Zrezygnowała z tej roli w 1987, po samobójczej śmierci jej męża, Edgara Rosenberga. Do branży rozrywkowej powróciła po roku, pojawiając się gościnnie w programie dla dzieci Pee-wee's Playhouse. W tym samym roku wystąpiła w Broadway Bound, półautobiograficznej sztuce Neila Simona.

W latach 90. współpracowała z telewizją E! Entertainment, a także z nowojorską stacją radiową WOR. W ramach pracy w telewizji E! była gospodynią programów poświęconych rozrywce, prowadziła również transmisje z gal rozdania Oscarów czy Złotych Globów. W 1994 wystąpiła w tytułowej roli w spektaklu Sally Marr... and Her Escorts, poświęconego postaci popularnej artystki komediowej Sally Marr. Za tę rolę była nominowana do Drama Desk Award w kategorii najbardziej olśniewająca aktorka w sztuce teatralnej, a także do Nagrody Tony w kategorii najlepsza aktorka w sztuce teatralnej. W latach 90. Joan Rivers była wielokrotnie nominowana do nagrody Daytime Emmy Award dla najlepszej prowadzącej talk-show, za swój autorski program The Joan Rivers Show. Wygrała tę nagrodę w 1990, a w 2009 ponownie uzyskała do niej nominację, za swój udział w serialu Artur. Od 1990 ma swoją gwiazdę w Hollywood Walk of Fame.

W 2003 odeszła z telewizji E! i związała się z TV Guide Network. Była gościem licznych programów telewizyjnych, występowała w gościnnych rolach w serialach komediowych, m.in. How'd You Get So Rich? i Rozpalić Cleveland. W 2010 nakręcono biograficzny film poświęcony aktorce, Joan Rivers: A Piece of Work.

28 sierpnia 2014 przechodziła operację strun głosowych w szpitalu w nowojroskim Yorkville na Manhattanie. Podczas zabiegu doszło do nagłego zatrzymania krążenia. Aktorka została przewieziona do szpitala Mount Sinai, gdzie była utrzymywana w stanie śpiączki farmakologicznej. Próby wybudzania, trwające od 1 września, nie przyniosły efektów. Joan Rivers zmarła 4 września 2014. Została pochowana 7 września 2014 w obrządku żydowskim.

Z mężem Edgarem Rosenbergiem miała córkę Mellisę Warburg Rosenberg (ur. 1968), aktorkę znaną jako Melissa Rivers. Joan Rivers była członkinią reformowanej synagogi Temple Emanu-El w Nowym Jorku.

Filmografia

Filmy

• 1968: Pływak (The Swimmer) − Joan
• 1977: Happy Birthday, Las Vegas − ona sama
• 1981: Lily: Sold Out − ona sama
• 1985: Joan Rivers and Friends Salute Heidi Abromowitz − ona sama
• 1990: Jak zamordować milionerkę (How to Murder a Millionaire) − Irma
• 1990: Wszystkiego najlepszego, Bugs! – 50 Lat (Happy Birthday, Bugs! – 50 Looney Years) − ona sama
• 1990: The Horror Hall of Fame − ona sama
• 1994: W czym mamy problem? (Serial Mom) − ona sama
• 2000: Stażystka (The Intern) − Dolly Bellows
• 2002: Hip! Edgy! Quirky! − Floressa
• 2002: Heroes of Black Comedy − ona sama
• 2002: Cleavage − ona sama
• 2003: The 100 Greatest Musicals − ona sama
• 2004: Funny Already: A History of Jewish Comedy − ona sama
• 2005: Spaceballs: The Documentary − ona sama
• 2007: Mr. Warmth: The Don Rickles Project − ona sama
• 2010: Joan Rivers: A Piece of Work − ona sama
• 2011: Smerfy (The Smurfs) − gość na przyjęciu
• 2013: Moms Mabley: I Got Somethin' to Tell You − ona sama
• 2013: Iron Man 3 − ona sama
• 2013: Scatter My Ashes at Bergdorf's − ona sama

Seriale telewizyjne

• 1964−1999: Inny świat (Another World) − Meredith Dunston
• 1967−1978: The Carol Burnett Show − ona sama
• 1968−1974: Here's Lucy − członek rady przysięgłych
• 1970−1974: Filip − ona sama
• 1977−1986: Statek miłości (The Love Boat) − Allison Newman
• 1985−1990: 227 − ona sama
• 1987−1992: Square One TV − ona sama
• 1989: Simpsonowie (The Simpsons) − Annie Dubinsky
• 1991: The Full Wax − ona sama
• 1996−2000: Artur (Arthur) − ona sama
• 1996−2000: E! True Hollywood Story − ona sama
• 1996−2000: A teraz Susan (Suddenly Susan) − Edie
• 2000−2011: Pohamuj entuzjazm (Curb Your Enthusiasm) − ona sama
• 2003−2004: Bez skazy (Nip/Tuck) − ona sama
• 2003−2004: Randka z gwiazdą (I'm with Her) − ona sama
• 2008: Spaceballs: The Animated Series − Dot Matrix
• 2009: Jej Szerokość Afrodyta (Drop Dead Diva) − ona sama
• 2009: Make 'Em Laugh: The Funny Business of America − komik
• 2010: Louie − ona sama
• 2010: Daleko jeszcze? (Are We There Yet?) − Elise
• 2010: Rozpalić Cleveland (Hot in Cleveland) − Anka Ostrovsky

Dubbing

• 1987: Kosmiczne jaja (Spaceballs) – Dot Matrix
• 1989: I kto to mówi (Look Who's Talking) – Julie
• 1995: Napoleon − mama pingwina
• 1997: KnitWits − Becky
• 1999: KnitWits Revisited − Becky
• 2000: Słoniątko (Whispers: An Elephant's Tale) − Spike
• 2004: Shrek 2 − ona sama
• 2015: The Good Dinosaur

Scenariusz

• 1973: The Girl Most Likely to...
• 1978: Test królika (Rabbit Test)
• 1985: Joan Rivers and Friends Salute Heidi Abromowitz

Reżyseria

• 1978: Test królika (Rabbit Test)