Jorge Videla

Jorge Rafael Videla Redondo (ur. 2 sierpnia 1925 w Mercedes w Argentynie, zm. 17 maja 2013 w Marcos Paz) – prezydent Argentyny w latach1976 - 1981 i członek junty wojskowej, która rządziła krajem w latach 80.

Przewrót

Generał brygadier Jorge Videla został mianowany głównodowodzącym armii przez pełniącą funkcję prezydenta Izabelę Perón w 1974 r. Perón – kobieta o słabej woli, była wiceprezydentem przy swoim mężu Juanie. Została prezydentem wkrótce po jego śmierci. Jej autokratyczny i nieefektywny rząd był bardzo niepopularny. Videla stanął więc na czele puczu, który obalił ją 24 marca1976 r. Utworzona została wojskowa junta, w skład której Videla wszedł jako przedstawiciel sił lądowych, admirał Emilio Massera jako przedstawiciel marynarki oraz generał brygadier Orlando Ramón Agosti jako reprezentant lotnictwa. Dwa dni po puczu został formalnie mianowany na stanowisko prezydenta.

Przestrzeganie praw człowieka 

Przewrót miał miejsce w okresie bardzo niespokojnym dla Argentyny. Dochodziło m.in. do licznych zamachów terrorystycznych, za którymi stały marksistowskie bojówki tzw. ERP oraz Montoneros; ich przeciwnikiem był radykalny i prawicowyArgentyński Alians Antykomunistyczny (AAA), który stosował porwania, tortury oraz mordował przeciwników politycznych.

Przedstawiciele junty wykorzystali więc ten stan rzeczy jako usprawiedliwienie dla przewrotu. Swoją formę rządów nazwali Proceso de Reorganización Nacional(Narodowy Proces Naprawy). Pod rządami Videli wojsko otrzymało szerokie uprawnienia, a mianowicie prawo do aresztowania, zatrzymywania, torturowania, a nawet zabijania podejrzanych terrorystów oraz politycznych przeciwników. W wyniku tego naruszanie praw człowieka było w Argentynie na porządku dziennym.

Szacuje się, m.in. na podstawie archiwów terroru, że ofiarą tzw. "zniknięć" (desaparecidos) padło przynajmniej 8 tys. osób, a niektórzy mówią nawet o liczbie 30 tys. Większość z nich prawdopodobnie została zamordowana, wielu zaś zostało bezprawnie aresztowanych, zatrzymanych, torturowanych albo zmuszonych do emigracji.

W aspekcie politycznym cała władza ustawodawcza została skoncentrowana w rękach Videli i dziewięciu innych członków junty. Prawie każde znaczące stanowisko w państwie było obsadzone przez lojalnych członków armii. Junta zakazała zrzeszania się w związki zawodowe oraz organizowania strajków, zniosła praktycznie niezawisłe sądownictwo i zawiesiła wszelkie wolności obywatelskie. Pomimo tych nadużyć reżim Videli otrzymał poparcie Kościoła Katolickiego i mediów lokalnych, przy czym dobrowolność tego wsparcia pozostaje sprawą dyskusyjną.

W dodatku paramilitarne grupy antykomunistyczne, w szczególności AAA, otrzymały wolną rękę w swoich działaniach, co jeszcze bardziej pogłębiało terror panujący w kraju.

Spór z Chile 

W czasie rządów Videli doszło do sporu granicznego w 1977 r. z Chile Pinocheta o trzy wyspy (Picton, Lennox i Nueva) położone w kanale Beagle, na samym południowym krańcu Ameryki Południowej. Wojna wisiała już prawie na włosku, ale dzięki udanej mediacji Jana Pawła II udało się zapobiec konfliktowi.

Konflikt nie został całkowicie załagodzony aż do roku 1984 r., kiedy to podpisano traktat o pokoju i przyjaźni pomiędzy tymi państwami. Sporne wyspy zostały wtedy przyznane Chile.

Polityka gospodarcza 

Polityka gospodarcza została pozostawiona w całości w rękach ministra José Alfredo Martínez de Hoz. W tym czasie ciągle powiększał się dług zagraniczny. Pogłębiały także duże różnice majątkowe pomiędzy poszczególnymi grupami społeczeństwa.

Wizerunek Videli za granicą

W tym czasie Videla i rządzona w dyktatorski sposób Argentyna stały się przedmiotem ogólnoświatowego bojkotu głównie ze względu na łamanie praw człowieka. W 1980 r. Adolfo Pérez Esquivel, przywódca ruchu o nazwie Służba dla Pokoju i Sprawiedliwości (Servicio Paz y Justicia), został nagrodzony Nagrodą Nobla za ujawnienie całemu światu stanu przestrzegania podstawowych praw człowieka w Argentynie.

Argentyna utrzymywała jedynie przyjazne stosunki z USA za prezydentury Ronalda Reagana, co wiązało się ze współpracą wywiadów obu państw w zakresie zwalczania ruchu komunistycznego.

Późniejsze lata

Videla zrzekł się władzy na rzecz Roberto Eduardo Violi 29 marca 1981 r. Demokracja została przywrócona w 1983 r. Videla został postawiony przed sądem, uznany za winnego i skazany na dożywotnie więzienie. Zarzuty, jakie mu postawiono, dotyczyły m.in. licznych zabójstw, porwań, tortur i wielu innych przestępstw. W 1990 r. prezydent Carlos Menem ułaskawił byłego dyktatora i wielu innych byłych członków reżimu. Videla wrócił jeszcze na krótko do więzienia w 1998 r., kiedy sąd uznał go za winnego mniej znanych porwań w czasie tzw. brudnej wojny. Jednak, ze względu na stan zdrowia, po 38 dniach odbywania kary, więzienie zamieniono Videli na areszt domowy. 22 grudnia 2010 były dyktator ponownie został skazany na dożywocie. Sąd w Córdobie w środkowej Argentynie uznał go winnym śmierci 31 więźniów politycznych w czasie rządów junty w latach 70 i 80.

Ciekawostki 

Holenderski piłkarz Johan Cruijff odmówił wyjazdu do Argentyny na mistrzostwa świata 1978 r. w proteście przeciwko łamaniu praw człowieka przez reżim Videli.