Józef Brandt

Józef Brandt herbu Przysługa (ur. 11 lutego 1841 w Szczebrzeszynie, zm. 12 czerwca 1915 w Radomiu) – polski malarz, batalista, przedstawiciel szkoły monachijskiej.

Studiował w Paryżu (1858-1860) i Monachium. Od 1875 prowadził prywatną szkołę malarską, stając się przywódcą tzw. monachijskiej szkoły malarstwa polskiego, z którą byli związani m.in. Aleksander Gierymski, Alfred Kowalski, Tadeusz Ajdukiewicz, Wojciech Kossak, Leon Wyczółkowski. Tworzył głównie obrazy rodzajowo-batalistyczne i historyczne o tematyce związanej z walkami kozackimi, tatarskimi i wojnami szwedzkimi XVII w. Twórczość Brandta cechuje literackie ujęcie tematu, realizm szczegółów, swobodna kompozycja i mistrzowskie oddanie ruchu. Brandt wywarł silny wpływ na malarstwo polskie, także na literaturę (Trylogia Henryka Sienkiewicza). W 1877 ożenił się z Heleną z Woyciechowskich Pruszakową, właścicielką wsi Orońsko k. Radomia, gdzie tworzył i prowadził szkołę przez większą część życia. Tutaj spędzał artysta sezony letnie, otoczony rodziną oraz licznie odwiedzającymi go przyjaciółmi. Obecnie znajduję się tutaj znane Centrum Rzeźby Polskiej.

Do naśladowców jego twórczości należał m.in. Władysław Szerner.

Wybrane dzieła

• Bitwa pod Chocimiem (1867), 190 x 337 cm, Muzeum Narodowe w Warszawie
• Bogurodzica (ok. 1909), 160 x 302 cm, Muzeum Narodowe we Wrocławiu
• Buńczuczny (1885), 82 x 58 cm, Muzeum Okręgowe w Toruniu
• Chwytanie konia na arkan (ok. 1880), 83,5 x 73,5 cm, Lwowska Galeria Sztuki
• Czarniecki pod Koldyngą (1870), 95 x 205,,5 cm, Muzeum Narodowe w Warszawie
• Fantazja (Strzelanie z łuku) (1885), 57 x 46 cm, Muzeum Narodowe w Poznaniu
• Gajowy (1886), 45 x 60 cm, Muzeum Narodowe w Krakowie
• Jarmark na Podolu (ok. 1885), 22,4 x 37,5 cm, Muzeum Narodowe w Warszawie
• Konfederaci barscy (1875), Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie
• Kozak i dziewczyna przy studni (1875), 51 x 99 cm, Muzeum Narodowe w Kielcach
• Modlitwa na stepie (ok. 18930, 151 x 103 cm, Muzeum Narodowe w Warszawie
• Odbicie jasyru (1878), 179 x 445 cm, Muzeum Narodowe w Warszawie
• Pojmanie na arkan (1881), 114 x 204 cm, Muzeum Narodowe w Poznaniu
• Popas czumaków przed karczmą (1865), 39 x 56 cm, Muzeum Okręgowe w Toruniu
• Przed burzą (1882), 48 x 100 cm, Muzeum Okręgowe w Toruniu
• Spotkanie na moście (1884), 100 x 200 cm, Muzeum Narodowe w Krakowie
• Tabor - powrót spod Wiednia (1869), 44 x 79 cm, Muzeum Sztuki w Łodzi
• Wesele kozackie (1893), 243 x 156 cm, Muzeum Górnośląskie, Bytom
• Wyjazd z Wilanowa Jana Sobieskiego z Marysieńką (1887), 186 x 343 cm, Muzeum Narodowe w Warszawie
• Zaloty (1874), Muzeum Narodowe w Warszawie