Józef Wysocki

Józef Wysocki (ur. 1809 w Tulczynie [wschodnie Podole koło Winnicy], zm. 31 grudnia 1873 w Paryżu) – generał brygady. Wojska Polskiego, uczestnik polskich powstań narodowych i powstania węgierskiego 1848-1849.

Działacz Towarzystwa Patriotycznego. Uczestnik powstania listopadowego. Po upadku powstania emigrował do Francji. Na emigracji od 1833 r. członek Centralizacji Towarzystwa Demokratycznego Polskiego. Z Ludwikiem Mierosławskim przygotował plan ogólnonarodowego powstania w 1846. W czasie Wiosny Ludów był w krakowskim Komitecie Narodowym, szef Dyrektoriatu Wojny i organizator Gwardii Narodowej w Krakowie. W latach 1848-1849 dowodził utworzonym przez siebie Legionem Polskim na Węgrzech. Oddział liczył blisko 3 tys. żołnierzy, walczył do końca powstania i wyróżnił się w wielu trudnych bojach, m.in. pod Szolnokiem, Hatvan, Tapiobicske, Vac, Isaszeg, Nagy-Szarlo. Jako demokrata, Wysocki często był w konflikcie z Bemem i Dembińskim. Polski i węgierski generał z 1849 r. Po zdławieniu powstania z resztkami Legionu schronił sie w Turcji, gdzie został internowany do 1851 r. Współtwórca i czasowo komendant polskiej Szkoły Wojennej w Genui.

W czasie wojny krymskiej, w styczniu 1854 roku, udał się do Konstantynopola. Tam, z ramienia demokratów skupionych w paryskim Kole Polskim, próbował formować polską organizację wojskową. Z powodu niepowodzenia zakończył swoją misję w czerwcu 1854, ale pozostał w Turcji aż do stycznia 1855.

Od 1862 kierował Polską Szkołą Wojskową w Cuneo. W czasie powstania styczniowego przewidziany na naczelnika powstania na Naddnieprzańskiej Ukrainie. Dowodził powstańczymi siłami Małopolski Wschodniej. Stoczył kilka walk na Wołyniu. Po rozbiciu jego oddziału w 1863 pod Radziwiłowem, przedostał się do Galicji, aresztowany i internowany (do 1865). Zagorzały demokrata, przeciwnik dyktatury M. Langiewicza. Wyemigrował do Francji, był członkiem Komitetu Zjednoczenia Emigracji. Na emigracji działał w organizacjach politycznych i społecznych. Zmarł w Paryżu. Pochowany na cmentarzu Père-Lachaise w Paryżu.

Autor prac

• Kurs sztuki wojskowej, cz. 1-2, 1842-1844;
• Pamiętnik dowódcy Legionu Polskiego na Węgrzech z czasów kampanii węgierskiej 1848 i 1849, 1950.