Kazimierz Bartoszewicz

Kazimierz Bartoszewicz (ur. 19 listopada 1852 w Warszawie, zm. 20 stycznia 1930 w Krakowie) – polski historyk, publicysta, satyryk, wydawca i kolekcjoner sztuki. Syn Juliana Bartoszewicza.

Debiutował jako gimnazjalista w 1867 w pismach "Zorza" i "Kurier Świąteczny". Odbył studia prawnicze i filozoficzne na Uniwersytecie Krakowskim. W latach 1879-1893 prowadził w Krakowie księgarnię nakładową wydając zbiory najwybitniejszych polskich poetów. Zasłużył się jako organizator życia literackiego i wydawca dzieł klasyków literatury polskiej. Ogłosił szereg prac naukowych i popularyzatorskich. Oprócz artykułów w pismach z dziedziny historii i literatury wydał szereg prac z edycji książkowej.

W swojej twórczości satyrycznej z upodobaniem atakował przedstawicieli politycznego obozu Stańczyków. W Słowniku prawdy i zdrowego rozsądku zamieścił tekst treści następującej: Stańczyk - roślina galicyjska, pnąca się do góry, rośnie u podnóży tronu, w ogrodach rządowych, w parkach pałacowych i po dworach zachodniej Galicji. (...) Wydaje silny zapach usypiający; wdychanie go sprowadza chroniczne zatrucie, objawiające się brakiem woli, sennością i nadmiarem apetytu[1].

W ciągu sześćdziesięcioletniej działalności literackiej zasilał długi szereg pism, redagował m.in.:

• "Szkice Społeczne i Literackie" (1875-1876)
• "Diabeł" (1875-1879)
• "Przegląd Literacki i Artystyczny" (1882-1886)
• "Ananas" (1885-1897)
• "Kurier Krakowski" (1888-1889)
• "Przegląd literacki" (1896-1899).

Bibliotekę swoją i po ojcu Julianie, historyku, ofiarował Miejskiej Bibliotece Publicznej Łodzi. W latach 1928-1930 przekazał Łodzi swoją kolekcję sztuki, w tym obrazy Jana Piotra Norblina, Artura Grottgera, Aleksandra Kotsisa, Witolda Pruszkowskiego, Józefa Chełmońskiego, Jacka Malczewskiego i Wlastimila Hofmana. Dar stał się zaczątkiem Muzeum Sztuki w Łodzi, które pierwotnie nosiło nazwę Muzeum Historii i Sztuki im. Juliana i Kazimierza Bartoszewiczów.

Prace

• Księga pamiątkowa Konstytucji 3 maja (1891, 2 tomy)
• Rok 1863. Historia na usługach stronnictw i ludzi (1895-1896, 2 tomy, książka zwrócona przeciw dziełu Stanisława Koźmiana o powstaniu 1863 r.)
• Księga humoru polskiego (1897, 4 tomy)
• Antysemityzm w literaturze polskiej XV-XVI w. (1914)
• Szkice i portrety literackie (1930)
• Historja literatury polskiej potocznym sposobem opowiedziana
• Jan Sobieski: do dwudziestego roku życia
• Początki Rusi
• Życie Jana Kochanowskiego
• Caryca Praskowja
• Małpa człowiek
• Zapiski Tymoteusza Lipińskiego
• 40 kronik
• Polityka galicyjska
• X. Paweł Rzewuski, sufragan warszawski
• Rzeczpospolita babińska
• Dzieje insurekcji kościuszkowskiej (1909)
• Wojna żydowska w roku 1859: (początki asymilacyi i antisemityzmu)
• Odrodzenie Polski za Stanisława Augusta (1914)
• Muza Margrabiego
• Przyjaciel ks. Józefa Poniatowskiego
• Tadeusz Ogiński, wojewoda trocki i jego pamiętnik
• Dzieje Galicyi: jej stan przed wojną i "wyodrębnienie
• Michał Bałucki
• Łyki i kołtuny
• Utworzenie Królestwa Kongresowego (1916)
• Radziwiłłowie (1928)