Kristoffer Kristofferson

Kris Kristofferson, właśc. Kristoffer Kristian Kristofferson (ur. 22 czerwca 1936 w Brownsville, zm. 28 września 2024 w Hana) – amerykański aktor, piosenkarz, kompozytor i autor tekstów piosenek. Legenda muzyki folk i country.

W 1985 dołączył do innych artystów country, Waylona Jenningsa, Williego Nelsona i Johnny’ego Casha, tworząc supergrupę muzyki country The Highwaymen.

Życiorys

Urodził się w Brownsville w Teksasie jako najstarsze z trojga dzieci Mary Ann (z domu Ashbrook; 1911–1985) i Larsa Henry’ego Kristoffera Kristoffersona (1905–1971), generała majora Amerykańskich Sił Powietrznych. Jego ojciec był pochodzenia szwedzkiego, a matka miała korzenie angielskie, szkocko-północnoirlandzkie, niemieckie, szwajcarsko-niemieckie i holenderskie. Dorastał z siostrą Karen Kirschenbauer (1938–2005) i bratem Kraigherem (ur. 1943). Jego dziadkowie ze strony ojca, Lars Kristofferson (1840–1900) i Elin Karolina Kristofferson (z domu Johansson), byli szwedzkimi imigrantami.

Swoje dzieciństwo spędził w większości na podróżach po Stanach Zjednoczonych. W 1954 ukończył San Mateo High School, szkołę średnią w San Mateo, w stanie Kalifornia. Po ukończeniu w 1958 roku wydziału filozofii w Poloma College w Claremont w stanie Kalifornia i otrzymaniu prestiżowego stypendium Rhodes, podjął studia na wydziale historii literatury angielskiej na Uniwersytecie Oksfordzkim w Oksfordzie.

Dorabiał jako barman, stróż w Columbia Studios, pilot śmigłowca wożący załogi platform wiertniczych, grał zawodowo w futbol amerykański i pod pseudonimem „Kris Carson” komponował piosenki. W latach 1964–68 odbył pięcioletnią służbę wojskową jako pilot w oddziałach Amerykańskich Siłach Powietrznych stacjonujących w Niemczech. Rozpoczął występy w klubach wojskowych.

Po wyjściu z wojska, w 1965 miał podjąć pracę jako wykładowca na West Point, zanim wyjechał na wakacje do Nashville, gdzie zetknął się z nurtem muzyki country. Pracował w różnych dziwnych miejscach, m.in. zamiatał podłogi w Columbia Studios. Tam poznał Johnny’ego Casha, który początkowo przyjął niektóre z piosenek Kristoffersona, ale nie zdecydował się ich nagrać, oraz był obecny w studiu przy realizacji albumu Boba Dylana „Blonde on Blonde”.

W 1966 roku Dave Dudley nagrał udany singiel „Viet Nam Blues”. W 1967 roku Kristofferson podpisał kontrakt z Epic Records i wydał singiel „Golden Idol”. Od 1970 występował na estradzie i nagrywał płyty. Stał się laureatem trzech nagród Grammy. Wylansował m.in. takie przeboje jak „Sunday Mornin' Comin' Down”, „Help Me Make it Through the Night”, „For the Good Times””[19], „Loving Her Was Easier” i „Why Not”. Jego piosenki wykonywali w swoim repertuarze m.in. Janis Joplin (Me and Bobby McGee), Elvis Presley (Why My Lord), Roger Miller, Johnny Cash, Sammi Smith i Jerry Lee Lewis (Once More with the Feeling). Wraz z Williem Nelsonem, Johnnym Cashem i Waylonem Jenningsem założył zespół The Highwaymen.

Przygodę z kinem Kristofferson – wówczas już ceniony wokalista i kompozytor – rozpoczął na początku lat 70. od występu w dramacie Dennisa Hoppera Ostatni film (The Last Movie, 1971) jako rybałt kowboj i kompozytor muzyki filmowej. Rok potem w społeczno-obyczajowym dramacie Cisco Pike (1972) zagrał tytułową postać muzyka, który z trudem wiążącego koniec z końcem i zaczyna zarabiać na życie jako diler marihuany. Doceniono go po przejmująco zagranej roli Williama H. Bonneya/Billy’ego Kida, bandyty broniącego za wszelką cenę swej wolności w westernie Sama Peckinpaha Pat Garrett i Billy Kid (Pat Garrett and Billy the Kid, 1973), za którą zdobył nominację do nagrody BAFTA Film. W ekranizacji powieści Yukio Mishimy Żeglarz, który utracił łaski morza (The Sailor Who Fell from Grace with the Sea, 1976) zagrał drugiego oficera statku handlowego, Jima Camerona, który angażuje się w związek z wdową (Sarah Miles). Z jego aktorskich dokonań doceniono postać gwiazdora rocka nadużywającego alkoholu w melodramacie muzycznym Narodziny gwiazdy (A Star Is Born, 1976) u boku Barbry Streisand, za którą odebrał nagrodę Złotego Globu.

Zasłynął także z roli zbuntowanego kierowcy ciężarówki, Martina Penwalda o przezwisku „Gumowy Kaczor”, który rozpoczyna brawurową ucieczkę przez lokalnym szeryfem w sensacyjnym filmie drogi Sama Peckinpaha Konwój (Convoy, 1978) z Ali MacGraw. Jednak jego kreacja szeryfa Jamesa Averilla w westernie Michaela Cimino Wrota niebios (Heaven's Gate, 1980) i postać bankiera Hubbela Smitha w dramacie Alana J. Pakuli Prolongata (Rollover, 1981) z Jane Fondą były nominowane do antynagrody Złotej Maliny dla najgorszego aktora. Za oryginalną muzykę skomponowaną do dramatu muzycznego Autor tekstu (Songwriter, 1984) zdobył nominację do Oscara. W telewizyjnym westernie NBC Ostatnie dni Franka i Jesse’ego Jamesów (The Last Days of Frank and Jesse James, 1986) u boku Johnny’ego Casha zagrał legendarneo bandytę Dzikiego Zachodu – Jesse’ego Jamesa. W nominowanym do Oscara za najlepszy scenariusz dramacie Na granicy (Lone Star, 1996) wcielili się w skorumpowanego szeryfa. W filmach akcji Blade: Wieczny łowca (1998) Davida S. Goyera, Blade: Wieczny łowca II (2002) Guillermo del Toro i Blade: Mroczna trójca (2004) S. Goyera był mentorem tytułowego bohatera granego przez Wesleya Snipesa. W familijnych filmach Charlesa Martina Smitha: Mój przyjaciel Delfin (Dolphin Tale, 2011) i Mój przyjaciel delfin 2: Ocalić Mandy (Dolphin Tale 2, 2014) wystąpił jako Reed Haskett, ojciec Claya (Harry Connick Jr.) i dziadek Hazel (Cozi Zuehlsdorff). W komedii muzycznej Radośnie śpiewajmy (Joyful Noise, 2012) zagrał z Dolly Parton.

W 2017 w San Antonio otrzymał Texas Medal of Arts Award.

Życie prywatne

W przeszłości nadużywał alkoholu i narkotyków. 

Spotykał się z :

• Patti Davis,
• Cherry Vanillą, Janis Joplin (1969),
• Joan Baez (1970–71), 
• Samanthą Eggar (1971), 
• Carly Simon (1972), 
• Barbrą Streisand (1976) i
• Andreą De Portago (1980).

11 lutego 1961 ożenił się z Fran Beir (wł. Frances Beer), z którą ma córkę Tracy (ur. 1962) i syna Krisa (ur. 1968), lecz z którą rozwiódł się w 1969.

17 sierpnia 1973 poślubił piosenkarkę Ritę Coolidge, z którą ma córkę Casey (ur. 1974). Jednak 26 czerwca 1980 doszło do rozwodu.

19 lutego 1983 roku po raz trzeci wziął ślub z Lisą Meyers, z którą ma pięcioro dzieci; czterech synów – Jesse’ego Turnera (ur. 1984) Jody'ego (ur. 1985), Johnny’ego (ur. 1988) i Blake’a (ur. 1994) oraz jedną córkę Kelly (ur. 1991).

Zmarł 28 września 2024 w swoim domu w Hana (na wyspie Maui), w otoczeniu rodziny.