Marian Langiewicz

Marian Melchior Antoni Langiewicz (ur. 5 sierpnia 1827 w Krotoszynie, zm. 10 maja 1887 w Konstantynopolu) – generał i dyktator powstania styczniowego.

Uczył się w Gimnazjum w Trzemesznie. Studiował prawo we Wrocławiu i Berlinie. Oficer artylerii armii pruskiej. W 1860 brał udział w wyprawie Garibaldiego na Sycylię, gdzie odznaczył się męstwem i nieustępliwością. Był wykładowcą Polskiej Szkoły Wojskowej w Cuneo, gdzie stał się zajadłym przeciwnikiem Ludwika Mierosławskiego. Działał w organizacjach niepodległościowych we Włoszech. Był związany z politycznym ugrupowaniem Białych.

Przed wybuchem powstania z ramienia Komitetu Centralnego Narodowego sprowadzał do Polski karabiny z Niemiec i Belgii. Od 1862 przygotowywał w ramach Komitetu Centralnego powstanie w Polsce. 9 stycznia 1863 mianowany przez Komitet Centralny pułkownikiem województwa sandomierskiego. Miał przeprowadzić koncentrację sił powstańczych w Górach Świętokrzyskich i na ich czele uderzyć na Warszawę. W styczniu 1863 przybył do obozu koło Wąchocka. 22 stycznia jego zgrupowanie przypuściło trzy zwycięskie ataki na siły rosyjskie w Jedlni, Bodzentynie i w Szydłowcu (gdzie uczestniczył osobiście), rozpoczynając kampanię, zwaną przez historyków Kampanią Langiewicza. Mianowany dodatkowo naczelnikiem województwa krakowskiego. W obozie w klasztorze w Wąchocku zgromadził 1400 ludzi, formując z nich oddziały jazdy, piechoty i służb. Założył tam kancelarię sztabową, ambulans, drukarnię i fabryczkę broni. Rosjanie rozpoczęli za nim pościg, uderzając w kilku miejscach jednocześnie. 11 lutego pobił Rosjan w bitwie pod Słupią, zdobywając 1000 karabinów i 8 dział. Jego siły stale rosły. W Małogoszczu Langiewicz połączył swoje siły z oddziałem idącym z Mazowsza. Miał teraz ponad 2500 żołnierzy. Tu też wydał 24 lutego 1863 bitwę przeważającym liczebnie Rosjanom. Dzięki sprawnemu dowodzeniu wyrwał się z okrążenia prawie bez poważniejszych strat, tracąc 300 zabitych i 2 armaty. Niechętny L. Mierosławskiemu, co wykorzystali poznańscy i galicyjscy działacze stronnictwa "Białych" i w marcu 1863 powołali go na dyktatora powstania, nadając mu stopien generała. 11 marca 1863 roku w dworku w Goszczy ogłosił się dyktatorem powstania. Tydzień później po bitwach pod Chrobrzem i Grochowiskami załamał się, opuścił teren walk i przeszedł 19 marca do Galicji.

Aresztowany tegoż dnia przez Austriaków, przez dwa lata był więziony w twierdzy Josephstadt. W 1865 uwolniony, przebywał na emigracji w Anglii i Szwajcarii. Później wyjechał do Turcji gdzie był przedstawicielem fabryk Kruppa. Od 1867 służył w armii tureckiej jako Langie Bey. Sukcesów służbie w armii tureckiej nie odniósł. Żył w niedostatku i zapomnieniu. Zmarł w Konstantynopolu 10 maja 1887 i pochowany został na cmentarzu Haidar Pashaw Stambule wraz ze swoją żoną angielskiego pochodzenia Suzanne.

19 czerwca 1937 Minister Spraw Wojskowych nadał koszarom 56 Pułku Piechoty Wielkopolskiej w Krotoszynie imię Generała Mariana Langiewicza.

W Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie znajduje się jego szabla: angielska oficerska wz. 1857.