Michal Kováč

Michal Kováč (ur. 5 sierpnia 1930 w Ľubiša, zm. 5 października 2016 w Bratysławie) –słowacki polityk i ekonomista, parlamentarzysta i minister, w 1992 przewodniczący Zgromadzenia Federalnego, w latach 1993–1998 prezydent Słowacji.

Absolwent Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Bratysławie, uzyskał stopień kandydata nauk. Pracował jako nauczyciel akademicki i w czechosłowackim banku centralnym SBČS. Od 1963 do 1966 był zatrudniony jako doradca banku centralnego Kuby, następnie do 1969 kierował oddziałem banku państwowego Živnostenská banka w Londynie. Był członkiemKomunistycznej Partii Czechosłowacji. Popraskiej wiośnie w 1970 usunięty z partii i zdegradowany do stanowiska szeregowego urzędnika bankowego. Pod koniec lat 70. powrócił do pracy naukowej na uczelni później przekształconej w Słowacki Uniwersytet Techniczny w Bratysławie.

W 1989 wstąpił do opozycyjnego ruchuSpołeczeństwo przeciw Przemocy. W grudniu tegoż roku, po aksamitnej rewolucji, objął urząd ministra finansów Słowackiej Republiki Socjalistycznej w rządzie, na czele którego stanął Milan Čič. Pozostał na tym urzędzie do maja 1991 również w gabinetach, które tworzyli Ján Čarnogurský i Vladimír Mečiar. Dołączył do założonego przez ostatniego z nichRuchu na Rzecz Demokratycznej Słowacji (HZDS). Od 1990 był posłem do Zgromadzenia Federalnego Czeskiej i Słowackiej Republiki Federacyjnej, a od czerwca do grudnia 1992 ostatnim przewodniczącym tej instytucji.

15 lutego 1993 słowacki parlament wybrał go na urząd prezydenta (otrzymał 106 głosów w 150-osobowym parlamencie). Urząd ten objął 2 marca 1993 i sprawował do 2 marca 1998, rezygnując z członkostwa w HZDS. W trakcie kadencji popadł w polityczny i długotrwały konflikt z premierem Vladimírem Mečiarem m.in. co do perspektyw członkostwa w NATO, za czym optował prezydent. Michal Kováč publicznie oskarżał premiera o niekompetencję i populizm, poparł także rozłamowców z HZDS, którzy wraz z opozycją w 1994 doprowadzili do krótkotrwałej zmiany premiera. Konflikt między nimi przybrał na sile w 1995, gdy syn prezydenta, podejrzewany w Niemczech o przestępstwa finansowe, został porwany i wywieziony do Austrii. Według Michala Kováča mieli tego dokonać agenci służby wywiadowczej SIS z inspiracji Vladimíra Mečiara[1] (w 1998, Vladimír Mečiar, pełniący czasowo obowiązki prezydenta, ogłosił amnestię dla osób podejrzewanych w tej sprawie).

Michal Kováč zdecydował się wystartować w pierwszych powszechnych wyborach prezydenckich w 1999. Zrezygnował jednak 11 maja tegoż roku, na kilka dni przed wyborami, motywując to chęcią zwiększenia szans wyborczych Rudolfa Schusteraprzeciwko Vladimírowi Mečiarowi. Jego nazwisko pozostało jednak na kartach wyborczych, oddano na niego niespełna 0,2% głosów.

Odznaczenia i wyróżnienia

Otrzymane z urzędu (1995)

• Order Andreja Hlinki I klasy
• Order Ľudovíta Štúra I klasy
• Krzyż Milana Rastislava Štefánika I klasy
• Krzyż Pribiny I klasy

Otrzymane po zakończeniu kadencji

• Order Andreja Hlinki II klasy – 1998[6]
• Order Ľudovíta Štúra I klasy – 2000, nadany ponownie

Odznaczenia państw obcych

• Order Orła Białego – 1997, Polska
• Krzyż Wielki Orderu Zasługi RP – 1994, Polska
• Kawaler Krzyża Wielkiego Orderu Zasługi Republiki Włoskiej – 1997, Włochy

Wyróżnienia

• Doktorat honoris causa Uniwersytetu Ekonomicznego w Bratysławie (2014)