Nikołaj Gumilow

Nikołaj Stiepanowicz Gumilow, właśc. Nikołaj Gumiljow, ros. Николай Степанович Гумилëв (ur. 3 kwietnia 1886 w Kronsztadzie, rozstrzelany 24 sierpnia 1921 lub później w Berngardowce koło Petersburga), jeden z czołowych poetów rosyjskich początku XX wieku.

Biografia

Urodził się w Kronsztadzie, w rodzinie lekarza marynarki wojennej. Od dzieciństwa było słabym i chorym dzieckiem, cierpiał na ciągłe bóle głowy, reagował negatywnie na hałas. Unikał uczestniczenia w zabawach z rówieśnikami, wolał samotność lub towarzystwo zwierząt - "rudego psa, papug, świnek morskich". W 1894 roku wstąpił do szkoły, której dyrektorem był słynny poeta Innocenty Annenski, symbolista. W latach 1900-1903 mieszkał w Gruzji, wysłany tam przez ojca. Tutaj w "Posłańcu tyfliskim" 8 września 1902 roku opublikował swój pierwszy wiersz "Я в лес бежал из городов" (Do lasu pobiegłem z miasta). Zaczął uczęszczać do znanego gimnazjum Guriewicza, ale po roku zachorował i rodzice przysłali mu korepetytora, który zauważył upodobanie Gumilowa do zoologii i geografii.

Nikołaj Gumilow w 1907 wyjechał do Paryża, gdzie studiował literaturę francuską na Sorbonie. W czasopiśmie „Sirius” opublikował wtedy (1908) drugi tom wierszy Romantyczne kwiaty (Романтические цветы). Jego pierwsze utwory cechują nawiązania do poetyki parnasistów (w Rosji reprezentowanej przez Walerego Briusowa).

W 1908 roku odbył pierwszą podróż do Egiptu, która zainspirowała go Afryką. Motywy afrykańskie wprowadził do poezji rosyjskiej. Kolejne wyprawy zimą 1909/1910 i 1910/1911 do Abisynii zaowocowały cyklem wierszy Pieśni abisyńskie (Абиссинские песни), opublikowanych w zbiorze Obce niebo (Чужое небо, 1912).

Nikołaj Gumilow z żoną Anną Achmatową i synem

W 1909 Gumilow przeniósł się na wydział historyczno-filozoficzny Uniwersytetu w Sankt Petersburgu, odbył też pojedynek z poetą Maksymilianem Wołoszynem o listy, które miał otrzymywać od poetki Cherubiny de Gabriak (w której wierszach się zakochał), w rzeczywistości nauczycielki Elizawiety Dmitriewej. Prawdopodopodobnie i wiersze i listy pisał sam Wołoszyn. W 1910 wydał zbiór wierszy Perły (Жемчуга), do którego przedmowę napisał Briusow. Stał się postacią znaną na petersburskiej scenie literackiej. Ożenił się w tym samym roku z Anną Achmatową (1889-1966) (mieli syna Lwa, późniejszego historyka i orientalistę). Wraz z nią i Osipem Mandelsztamem reprezentował kierunek poetycki znany pod nazwą akmeizmu, wspólnie założyli też w 1911 Gildię poetów (Цех поэтов). Tworzył programowe manifesty tego ruchu – akmeistyczny magazyn „Apollo” wydał Manifest dziedzictwa symbolizmu i akmeizmu.

W 1913 roku Gumilow odbył podróż badawczą do Afryki wspólnie z naukowcami, myśliwymi i poszukiwaczami przygód. W 1913 urodził sie także jego syn Orest Wysocki ze związku z Olgą Wysocką (1885-1966).

Od 1914 służył ochotniczo w pułku ułanów lejbgwardii. W czasie służby dwukrotnie został odznaczony Krzyżem świętego Jerzego. Wraz z rozpoczęciem I wojny światowej Gumilow publikuje swoje Notatki kawalerzysty (Записки кавалериста). Podczas wojny opublikował dwa zbiory poezji, w 1916 Kołczan (Колчан) i w 1918 Ognisko (Костер).

Na początku rewolucji Gumilow pozostał w swojej jednostce w Paryżu i Londynie. Wrócił jednak do Petersburga, gdzie od razu zaangażował się w życie literackie. W 1918 rozwiódł się z Achmatową i poślubił Аnnę Engelhardt (1895-1942), z którą miał córkę Helenę (obie zmarły z głodu w oblężonym Leningradzie). Został członkiem redakcji wydawnictwa literatury światowej (Всемирная литература). Dla jego potrzeb przetłumaczył Epos o Gilgameszu, dzieła Heinego i Coleridge’a na język rosyjski. Ponadto wykładał poezję i teorię przekładu na kursach dla młodych poetów. W 1921 został wybrany przewodniczącym oddziału Związku Poetów w Petersburgu. Opublikował też książkę Słup ognisty (Огненный столп).

Wkrótce po jej wydaniu został aresztowany przez Czeka i rozstrzelany w czasie nasilającego się czerwonego terroru pod wątpliwym zarzutem udziału w spisku kontrrewolucyjnym. Jego twórczość przez długie lata była w ZSRR zakazana.