Piotr Bagration

Piotr Iwanowicz Bagration, ros. Пётр Иванович Багратион (ur. 1765 r. w Kizlarze, zm. 12 września 1812 r. we wsi Simy gdzie był pochowany) − rosyjski generał piechoty, uczeń generałów Aleksandra Suworowa i Michaiła Kutuzowa, brat Romana Bagrationa. Bohater I wojny ojczyźnianej 1812.

Życiorys

Dzieciństwo i młodość

Pochodził z słynnej arystokratycznej (książęcej) rodziny gruzińskiej Bagratydów, która na przełomie I i II tysiąclecia naszej ery panowała w Gruzji i nad częścią Armenii. Jego dziadek i ojciec byli pułkownikami w rosyjskiej armii.

Sir Robert Wilson, znający go sobiście, tak scharakteryzował sylwetkę Bagrationa:

"Niskiej postury, o wyrazistej, ciemnej twarzy i oczach płonących azjatyckim ogniem. Łagodny, uprzejmy, wielkoduszny, rycersko odważny, był uwielbiany przez wszystkich i podziwiany przez każdego, kto był świadkiem jego wyczynów".

Służbę w wojsku Piotr Bagration rozpoczął w 1782 roku w stopniu sierżanta. Do 1792 roku służył kolejno w pułku kaukaskich muszkieterów, pułku kijowskich strzelców konnych i pułku sofijskich karabinierów. Brał udział w wojnie rosyjsko-tureckiej w latach 1787−1791, oraz podczas insurekcji kościuszkowskiej w 1794. W roku 1796 został dowódcą 6. pułku strzelców.

Wojny napoleońskie

W czasie "kampanii włoskiej" i "szwajcarskiej" Suworowa, w stopniu generała-majora, dowodził awangardą ekspedycji. Odznaczył się wtedy podczas bitew nad rzekami: Addą i Trebią, oraz pod Novi i na przełęczy Świętego Gotarda. Był aktywnym uczestnikiem wojen napoleońskich w latach 1805−1807. W kampanii 1805 r., podczas wielkiego odwrotu armii Kutuzowa z Braunau do Ołomuńca, Bagration dowodził ariergardą rosyjskiej armii. Jego żołnierze brali udział w wielu potyczkach, ubezpieczając tyły rosyjskiej armii. Wsławili się podczas bitwy pod Schöngrabern.

Podczas bitwy pod Austerlitz, Bagration dowodził prawym skrzydłem sił koalicyjnych, które wstrzymywało atak sił francuskich i umożliwiło odwrót resztek armii Kutuzowa.

W kampaniach lat 1806−1807 dowodził ariergardą armii rosyjskiej. Odznaczył się podczas bitwy pod Pruską Iławą (od jego nazwiska miejscowość ta nosi dziś nazwę: Bagrationowsk), a także pod Frydlandem.

Podczas wojny rosyjsko-szwedzkiej 1808−1809 r. dowodził wpierw dywizją, a potem korpusem. Dowodził tzw. "Ekspedycją alandzką" w 1808 r., podczas której Zatoka Botnicka znalazła się pod rosyjską kontrolą; zdobył również Wyspy Alandzkie i przeprowadził udany desant w Szwecji.

Podczas wojny rosyjsko-tureckiej w latach 1806−1812 był głównodowodzącym Armii Mołdawskiej (od czerwca 1809 do marca 1810 roku) tocząc walki głównie na lewym brzegu Dunaju. Wojska Bagrationa zdobyły wtedy twierdze: Maczyn, Hirsowa, Izmaił. Pod Rassową rozbił 12-tys. wyborowy korpus turecki, zaś pod Tatarzycą zwyciężył w jednej z najcięższych bitew tej wojny.

Borodino i śmierć

W sierpniu 1811 roku Bagration został głównodowodzącym Armii Podolskiej, zaś w marcu 1812 r. – 2 Armii Zachodniej. Przewidując wkroczenie armii napoleońskiej do Rosji, stworzył plan, który miał zapobiec francuskiej agresji. W początkach kampanii napoleońskiej 1812 r. zręcznym manewrem przerzucił 2 Armię Zachodnią spod Wołkowyska do Smoleńska, gdzie połączył swe siły z 1 Armią Zachodnią, którą dowodził generał Michaił Barclay de Tolly. W ten sposób udaremnił zamiar Napoleona, który zamierzał rozdzielić obie armie i zniszczyć każdą z nich z osobna. Bagration był gorącym zwolennikiem zaangażowania w wysiłek wojenny szerokich mas społeczeństwa rosyjskiego. Był jednym z inicjatorów i organizatorów działań partyzanckich na terenach zajętych przez armię napoleońską.

W bitwie pod Borodino dowodził lewym skrzydłem armii rosyjskiej. Armia Bagrationa była trzonem tego skrzydła armii rosyjskiej. Odparła wszystkie ataki wojsk Napoleona, zaś sam Bagration został ciężko ranny i niebawem zmarł.

W 1839 roku, z inicjatywy rosyjskiego generała-poety Denisa Dawidowa, prochy Bagrationa zostały przeniesione ze wsi Simy na cmentarz poległych pod Borodino.

Od jego nazwiska została nazwana Operacja Bagration podczas II wojny światowej.

 

Grób Bagrationa pod Borodino

 

Bagration ranny pod Borodino