Przemysław Gintrowski

Przemysław Adam Gintrowski (ur. 21 grudnia 1951 w Stargardzie Szczecińskim, zm. 20 października 2012 w Warszawie) – polski inżynier, nauczyciel, kompozytor i muzyk. Był jedynym dzieckiem Jarosława i Teresy Gintrowskich.

Edukacja

Ukończył VI Liceum Ogólnokształcące im. Tadeusza Reytana w Warszawie (1969), w którym działał w szkolnym zespole muzycznym „Między niebem a ziemią” (m.in. ze Stanisławem Krupowiczem), i studia na Wydziale Mechanicznym Energetyki i Lotnictwa Politechniki Warszawskiej z tytułem inżyniera (1973).

Kariera artystyczna

Debiutował w 1976 roku na przeglądzie w warszawskiej Riwierze piosenką Epitafium dla Sergiusza Jesienina. Niedługo później, w 1979 roku, wspólnie z Jackiem Kaczmarskim i Zbigniewem Łapińskim stworzyli trio i przygotowali program poetycki Mury. Tytułowa piosenka programu, Mury, oparta na utworze katalońskiego barda Lluisa Llacha L’Estaca – stała się nieformalnym hymnem „Solidarności” i symbolem walki z reżimem. Kolejne programy, jakie stworzyli w tym składzie to Raj i Muzeum. Na XIX Krajowym Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu otrzymał wraz z Jackiem Kaczmarskim II nagrodę za piosenkę Epitafium dla Włodzimierza Wysockiego autorstwa Kaczmarskiego.

W grudniu 1981 roku Trio rozpadło się – podczas trasy koncertowej we Francji Gintrowski i Łapiński zdecydowali się wrócić na krótki czas do Polski w celu uporządkowania spraw zawodowych, Kaczmarski zaś pozostał we Francji. 8 grudnia 1981 roku Gintrowskiemu odmówiono wydania paszportu. Gintrowski pracował jako kompozytor muzyki filmowej – przez następne dziesięć lat stworzył muzykę do ponad dwudziestu filmów fabularnych i seriali (m.in. do serialu Zmiennicy). Koncertował poza oficjalnymi scenami (m.in. w pomieszczeniach warszawskiego Muzeum Archidiecezji), a wykonania studyjne jego piosenek nagrywane nieoficjalnie (w trakcie realizacji nagrań muzyki do filmu Matka Królów nielegalnie nagrał w studio państwowej telewizji płytę Pamiątki, a później w podobny sposób utrwalony został program Raport z oblężonego miasta w studio warszawskiej Akademii Muzycznej), wydawane były w drugim obiegu. Życie codzienne Gintrowskiego było całkowicie podporządkowane działalności podziemnej, przykładem dyspozycyjności była gotowość do prowadzenia koncertów organizowanych ze względów bezpieczeństwa jedynie z kilkugodzinnym wyprzedzeniem.

Piosenki Gintrowskiego opierały się najczęściej na tekstach Jacka Kaczmarskiego, Zbigniewa Herberta, Tomasza Jastruna, Krzysztofa Marii Sieniawskiego, Jerzego Czecha, Tadeusza Nowaka i Marka Tercza.

W latach 80. nawiązał współpracę z Krystyną Jandą, przygotowując autorski spektakl Kamienie, opowiadający nieznane lub inaczej odczytane losy znanych historycznych postaci. Spektakl w planowanej formie nigdy nie został wystawiony, jednak Janda zdobyła nagrodę na Festiwalu w Opolu za wykonanie jednej z jego piosenek. Po 1989 roku podjął ponowną próbę realizacji spektaklu, tym razem z Joanną Trzepiecińską – ostatecznie Kamienie w okrojonej wersji (dotyczącej wyłącznie męskich bohaterów) zrealizował samodzielnie jako koncert.

W latach 1991–1993 Przemysław Gintrowski ponownie koncertował wraz z Jackiem Kaczmarskim i Zbigniewem Łapińskim, wykonując programy Mury w Muzeum Raju oraz Wojna postu z karnawałem. Późniejsza współpraca artystów była już incydentalna. W 1994 roku w studio telewizyjnym POLAMER nagrał dla TVP utwór „Kredka Kramsztyka” z własną muzyką, napisany specjalnie dla niego przez Jacka Kaczmarskiego. Utwór zrealizowany został w formie widowiska w reżyserii Laca Adamíka.

Był wykładowcą Warszawskiej Szkoły Filmowej. Wcześniej był nauczycielem w XVII Liceum Ogólnokształcące im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego w Warszawie

Ostatni koncert Przemysława Gintrowskiego odbył się 1 marca 2012 w Centrum Edukacyjnym IPN „Przystanek historia” w ramach obchodów Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych. Artysta zmarł po długiej i ciężkiej chorobie. Uroczystości pogrzebowe muzyka odbyły się 29 października 2012 w warszawskim kościele pw. św. Anny. Prochy Gintrowskiego spoczęły w rodzinnym grobie na cmentarzu w Wilanowie(kwatera VIII, w pobliżu kaplicy cmentarnej).

Miał żonę Agnieszkę oraz córki Marię i Julię.

W Zespole Szkół w Dobrym Mieście w styczniu 2013 jego imieniem nazwano aulę, a w marcu 2013 odsłonięto tablicę jego pamięci.

Ordery i wyróżnienia

• 31 sierpnia 2006 odznaczony przez Prezydenta Lecha Kaczyńskiego Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.
• postanowieniem z 26 października 2012 r., pośmiertnie, został „za wybitne zasługi dla kultury polskiej, za osiągnięcia w twórczości artystycznej i kształtowanie patriotycznych postaw Polaków” przez prezydenta Bronisława Komorowskiego odznaczony Krzyżem Oficerskim tegoż Orderu
• W 2012 pośmiertnie odznaczony przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Bogdana Zdrojewskiego Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”
• W 2009 w uznaniu zasług dla Stolicy Rzeczypospolitej Polskiej uhonorowany został Nagrodą Miasta Stołecznego Warszawy.

Dyskografia

Albumy solowe

• 1977 Psalmy i requiem – z towarzyszeniem chóru i orkiestry, płyta winylowa

wydawca: tonpress wykonanie: Przemysław Gintrowski – śpiew; Grupa Niebo – chór; orkiestra słowa: Tadeusz Nowak, Krzysztof Maria Sieniawski, Zbigniew Herbert, Bogusław Żmijewski muzyka: Przemysław Gintrowski, Stanisław Krupowicz, Stefan Brzozowski

• 1979 Requiem

wydawca: Tonpress oraz Socjalistyczny Związek Studentów Polskich (płyta winylowa) słowa: Krzysztof Maria Sieniawski muzyka: Przemysław Gintrowski, Stanisław Krupowicz

• 1983 Pamiątki – materiał nagrany w 1981 funkcjonował w drugim obiegu, oficjalnie wydany w 1991

wydawca: Pomaton Emi, 1991 (kaseta); Pomaton Emi, 2002 (w dwupłytowym zestawie CD wraz z Kamieniami, nr kat. 5437362) wykonanie: Przemysław Gintrowski – śpiew, gitara; Zbigniew Łapiński – fortepian słowa: Zbigniew Herbert, Jacek Kaczmarski, Marek Tercz muzyka: Przemysław Gintrowski, Zbigniew Łapiński

• 1986 Raport z oblężonego miasta – materiał początkowo funkcjonował w drugim obiegu, oficjalnie wydany w 1990

wydawca: Polskie Nagrania, 1990 (płyta winylowa, nr kat. SX 2885); Polskie Nagrania, 1999 (CD, nr kat. PNCD 491) wykonanie: Przemysław Gintrowski – śpiew, gitara, instr. klawiszowe, fortepian; Zbigniew Łapiński – fortepian słowa: Zbigniew Herbert, Jacek Kaczmarski, Lothar Herbst, Tomasz Jastrun, Mieczysław Jastrun, Leszek Szaruga, Ryszard Holzer (Marek Mayer) muzyka: Przemysław Gintrowski

• 1990 Nie chcemy uciekać

wydawca: Wydawnictwo Kompas (kaseta), nr kat. 001 wykonanie: Przemysław Gintrowski – śpiew, gitara; Zbigniew Łapiński – fortepian słowa: Zbigniew Herbert, Jacek Kaczmarski, Marek Tercz, Natan Tenenbaum, Jerzy Czech, Adrianna Szymańska, Marek Mayer, Tomasz Jastrun, Mieczysław Jastrun, Leszek Szaruga muzyka: Przemysław Gintrowski

• 1991 Kamienie

wydawca: Pomaton, 1991 (kaseta), nr kat. POM 019; Pomaton, 1991 (CD), nr kat. POM CD 006; Pomaton Emi, 2002 (w dwupłytowym zestawie CD wraz z Pamiątkami, nr kat. 5437362) wykonanie: Przemysław Gintrowski – śpiew, instrumenty klawiszowe, fortepian; Piotr Rubik – fortepian; słowa: Jerzy Czech, Zbigniew Herbert muzyka: Przemysław Gintrowski

• 2000 Odpowiedź – poezja Zbigniewa Herberta w rozbudowanej aranżacji instrumentów elektronicznych

wydawca: Polskie Radio, 2000 (CD, nr kat. PRCD219) wykonanie: Przemysław Gintrowski – śpiew, gitara, instr. klawiszowe; Adam Sztaba – fortepian; słowa: Zbigniew Herbert muzyka: Przemysław Gintrowski

• 2008 Tren

wydawca: Polskie Radio, 2008 (CD, nr kat. PRCD 1177) wykonanie: Przemysław Gintrowski – śpiew, gitara; Polska Orkiestra Sinfonia Iuventus (dyrygent Monika Wolińska); Tadeusz Domanowski – fortepian; Wojciech Świętonski – fortepian; Michał Salamon – syntezatory; Filip Sojka – gitara basowa; Jula – głos słowa: Zbigniew Herbert muzyka: Przemysław Gintrowski

• 2009 Kanapka z człowiekiem i trzy zapomniane piosenki

wydawca: Licomp Empik Multimedia/Polskie Radio, 2009 (CD, nr kat. PRCD 1278) wykonanie: Przemysław Gintrowski – kompozycje, aranżacje, elektronika, śpiew; Jula – głos; Polska Orkiestra Radiowa (dyrygent Wojciech Rodek); Marcin Żmuda – fortepian; Krzysztof Ścierański – gitara basowa; Piotr Szewczenko – gitary, gitara elektryczna; Marcin Ścierański – perkusja; Paweł Pańta – kontrabas; Cezary Konrad – perkusja; Wojciech Majewski – fortepian; Marcin Kajper – saksofon. słowa: Jacek Kaczmarski, Adriana Szymańska, Bogdan Olewicz, Andrzej Bursa, Antoni Słonimski, Leonard Cohen (tł. Maciej Zembaty) muzyka: Przemysław Gintrowski, Leonard Cohen Z Jackiem Kaczmarskim i Zbigniewem Łapińskim

• 1979 Mury

wydawca: Wifon, 1981 (kaseta, nr kat. CK-0159A) Wifon, 1990 (płyta winylowa) Pomaton Emi, 1991 (kaseta, nr kat. POM 005) Pomaton Emi, 1999 (CD, nr kat. 5228392E) Pomaton Emi, 2004 (CD, w zestawie Syn Marnotrawny) wykonanie: Przemysław Gintrowski – śpiew, gitara; Jacek Kaczmarski – śpiew, gitara; Zbigniew Łapiński – fortepian; słowa: Jacek Kaczmarski, Zbigniew Herbert, Krzysztof Maria Sieniawski, Mieczysław Jastrun muzyka: Jacek Kaczmarski, Przemysław Gintrowski, Lluis Llach

• 1980 Raj – materiał nagrywany w 1980 r. nieoficjalnie na koncertach

wydawca: Pomaton Emi, 1991 (kaseta, nr kat. POM 013) Pomaton Emi, 2002 (album dwupłytowy + Muzeum, nr kat. 5434212) Pomaton Emi, 2004 (CD, w zestawie Syn Marnotrawny) wykonanie: Przemysław Gintrowski – śpiew, gitara; Jacek Kaczmarski – śpiew, gitara; Zbigniew Łapiński – fortepian; słowa: Jacek Kaczmarski, Zbigniew Herbert muzyka: Jacek Kaczmarski, Przemysław Gintrowski, Zbigniew Łapiński

• 1981 Muzeum – materiał nagrywany w 1981 r. nieoficjalnie na koncertach

wydawca: Pomaton Emi, 1991 (kaseta, nr kat. POM 017) Pomaton Emi, 2002 (album dwupłytowy + Raj, nr kat. 5434212) Pomaton Emi, 2004 (CD, w zestawie Syn Marnotrawny) wykonanie: Przemysław Gintrowski – śpiew, gitara; Jacek Kaczmarski – śpiew, gitara; Zbigniew Łapiński – fortepian; słowa: Jacek Kaczmarski, Natan Tenenbaum muzyka: Jacek Kaczmarski, Przemysław Gintrowski, Zbigniew Łapiński

• 1991 Mury w Muzeum Raju

wydawca: Pomaton Emi, 1991 (CD, nr kat. POM CD 008) Pomaton Emi, 1991 (2 kasety, nr kat. POM 023, POM 024) Pomaton Emi, 2002 (album dwupłytowy + Wojna postu z karnawałem, nr kat. 5417412) Pomaton Emi, 2004 (CD, w zestawie Syn Marnotrawny) wykonanie: Przemysław Gintrowski – śpiew, gitara; Jacek Kaczmarski – śpiew, gitara; Zbigniew Łapiński – fortepian; słowa: Jacek Kaczmarski, Natan Tenenbaum, Mieczysław Jastrun, Krzysztof Maria Sieniawski, Sergiusz Jesienin (wykorzystany fragment wiersza) muzyka: Jacek Kaczmarski, Przemysław Gintrowski, Zbigniew Łapiński, Lluis Llach

• 1993 Wojna Postu z Karnawałem

wydawca: Pomaton Emi, 1993 (CD, nr kat. POM CD 034) Pomaton Emi, 1993 (2 kasety, nr kat. POM 059, POM 060) Pomaton Emi, 2002 (album dwupłytowy + Mury w Muzeum Raju, nr kat. 5417412) Pomaton Emi, 2004 (CD, w zestawie Syn Marnotrawny) wykonanie: Przemysław Gintrowski – śpiew, gitara; Jacek Kaczmarski – śpiew, gitara; Zbigniew Łapiński – śpiew, fortepian; słowa: Jacek Kaczmarski muzyka:Jacek Kaczmarski, Przemysław Gintrowski, Zbigniew Łapiński

Filmografia

Muzyka filmowa

• 1981 Dziecinne pytania
• 1981 Studenci – wspólnie z Jackiem Kaczmarskim (film Krzysztofa Wierzbickiego, Interpress)
• 1981 Sto dni – wspólnie z Jackiem Kaczmarskim (film Tomasza Poboga-Malinowskiego, Interpress)
• 1982 Matka Królów
• 1983 Nadzór
• 1985 Sezon na bażanty
• 1985 Tętno
• 1986 Słońce w gałęziach
• 1986 Weryfikacja
• 1986 Zmiennicy
• 1987 Co to konia obchodzi
• 1987 Ściany
• 1987 Dorastanie
• 1987 Polska historia kina
• 1988 Dotknięci
• 1988 Koniec
• 1988 Pięć minut przed gwizdkiem
• 1988 Spadek
• 1988 Teatrum wiele tu może uczynić
• 1988 Lewiatan
• 1989 Goryl, czyli ostatnie zadanie
• 1989 Nim słońce wejdzie
• 1989 Ostatni prom
• 1989 Przejście
• 1995 Tato
• 1997–1998 13 posterunek
• 1999 Opowiedz o twojej miłości
• 2000 13 posterunek 2
• 2003 Show
• 2006 U fryzjera
• 2010 Trzy minuty. 21:37

Utwory w filmach

• 1981 Człowiek z żelaza – „Ballada o Janku Wiśniewskim”
• 1981 Dziecinne pytania – „Modlitwa o wschodzie słońca”, „Pokolenie”, „Czy poznajesz mnie, moja Polsko?”
• 1982 Bluszcz – „A jeśli przyszłoby umierać”
• 1984 Bez końca – „Dylemat”
• 1986 Zmiennicy – „Zmiennicy”
• 1987 Dorastanie – „Dorastanie”
• 1988 W labiryncie – „Autoportret Witkacego”
• 1989 Ostatni dzwonek – „A my nie chcemy uciekać stąd”, „Modlitwa o wschodzie słońca”
• 1990 Rozmowy o miłości – „Ballada o miłości”
• 1995 Tato – „Tylko kołysanka”

Role filmowe

• 1979 Kung-fu – statysta, wraz z Jackiem Kaczmarskim i Zbigniewem Łapińskim
• 1981 Cień – „człowiek sztuki”
• 1982 Bluszcz – gitarzysta
• 1981 Dziecinne pytania – wraz z Jackiem Kaczmarskim w dwóch scenach: w akademiku – studenci, oraz szamotanina z ZOMO
• 1988 Crimen – pieśniarz
• 1988 Dotknięci – akompaniator Marii (nie występuje w czołówce)
• 1989 Goryl, czyli ostatnie zadanie – leśniczy Leon
• 1990 Historia niemoralna – lekarz w szpitalu