Stanisław Stomma

Stanisław Stomma (ur. 18 stycznia 1908 w Szacunach k. Kiejdan, zm. 21 lipca 2005 w Warszawie) – polski prawnik, specjalista w zakresie prawa karnego, publicysta i polityk, poseł na Sejm PRL w latach 1957–1976 (II, III, IV, V i VI kadencji), senator I kadencji. Kawaler Orderu Orła Białego.

Studiował prawo na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie (1928–1932) oraz we Francji (1938–1939). W 1937 uzyskał stopień naukowy doktora, a w 1947 doktora habilitowanego.

Przed wojną pracował w „Głosie Narodu”, wydawanym przez archidiecezję krakowską. Po 1939 twierdził, że ziemie wschodnie, z których pochodził, są dla Polski stracone, a dominacja radziecka jest faktem, który będzie trwał długo. Po wojnie został zatrudniony w Katedrze Prawa Karnego UJ, w 1950 z powodów politycznych usunięto go z tej uczelni. Znalazł się wśród współzałożycieli i objął funkcję redaktora naczelnego (1946–1953) miesięcznika „Znak”. Od 1946 był też członkiem redakcji „Tygodnika Powszechnego”. W 1956 zakładał, a następnie przez wiele lat działał jako członek zwyczajny i honorowy warszawskiego Klubu Inteligencji Katolickiej.

W 1956 powrócił na UJ, rok później został posłem na Sejm PRL. W 1965 wybrany do Sejmu PRL z listy Frontu Jedności Narodu. W 1968 wraz z czterema innymi członkami Koła Poselskiego Znak złożył do prezydium Sejmu interpelację do premiera Józefa Cyrankiewicza w obronie represjonowanych studentów Uniwersytetu Warszawskiego. Był jednym z inicjatorów i architektów polsko-niemieckiego porozumienia i pojednania zgodnie z własnymi poglądami, że w dłuższym czasie nie istnieje fatalizm wrogości, a konflikt obu narodów szkodzi im samym. W 1969 został pierwszym Polakiem oficjalnie przyjętym przez prezydenta RFN, w 1988 otrzymał Krzyż Wielki Orderu Zasługi RFN.

W 1976 jako jedyny z posłów nie głosował za zmianami (wstrzymał się) w Konstytucji (w art. 1. pojawiło się zdanie: Polska Rzeczpospolita Ludowa jest państwem socjalistycznym, art. 2. mówił, że PZPR jest przewodnią siłą polityczną społeczeństwa, a art. 6. głosił, że PRL umacnia przyjaźń i współpracę ze Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich...). Postawa ta oznaczała wykluczenie go z grona kandydatów do Sejmu kolejnej kadencji.

W latach 1981–1984 przewodniczył Prymasowskiej Radzie Społecznej. Był współzałożycielem i przewodniczącym Klubu Myśli Politycznej „Dziekania” (1985–1989). Uczestniczył w obradach Okrągłego Stołu po stronie opozycyjnej. 4 lipca 1989 jako marszałek senior przewodniczył inauguracyjnemu posiedzeniu Senatu I kadencji. Później działał w Unii Demokratycznej i Unii Wolności.

Uroczystości pogrzebowe Stanisława Stommy odbyły się 27 lipca 2005 w warszawskiej archikatedrze. Został pochowany na cmentarzu leśnym w Laskach.

Ojciec etnologa Ludwika Stommy.