Stanisław Stroński

Stanisław Stroński (ur. 18 sierpnia 1882 w Nisku, zm. 20 października 1955 w Londynie) – polski filolog-romanista, publicysta i polityk związany z ruchem narodowym.

• członek Związku Młodzieży Polskiej „Zet” (tajnej organizacji działającej w polskich skupiskach akademickich trzech zaborów, założonej w 1887)
• od 1904 – członek Stowarzyszenia Demokratyczno-Narodowego (Narodowa Demokracja)
• od 1905 – członek Ligi Narodowej
• 1908 – jeden z twórców grupy Rzeczpospolita
• 1913–1914 – poseł do Sejmu Krajowego we Lwowie
• w 1914 roku jako przedstawiciel Konserwatywnego Centrum był członkiem sekcji zachodniej Naczelnego Komitetu Narodowego.
• 1914–1917 – internowany przez Austriaków
• 1918–1919 – członek Komitetu Narodowego Polskiego w Paryżu
• od 1919 – profesor filologii Uniwersytetu Jagiellońskiego
• 1920–1924 – redaktor warszawskiego dziennika Rzeczpospolita i Warszawianka (1924–1928)
• 1927–1939 – profesor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
• 1922–1935 – poseł na Sejm RP początkowo z ramienia Stronnictwa Chrześcijańsko-Narodowego, potem Związku Ludowo-Narodowego, a następnie Stronnictwa Narodowego
• 1936–1938 – związany blisko z Frontem Morges i generałem Władysławem Sikorskim
• 1939–1943 – w rządzie emigracyjnym Władysława Sikorskiego wicepremier i minister informacji i dokumentacji.
• 1945–1948 i 1950–1954 – prezes Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie
• od 1950 członek-założyciel Polskiego Towarzystwa Naukowego na Obczyźnie
• od 1951 – profesor Polskiego Uniwersytetu na Obczyźnie

Jego zainteresowania naukowe koncentrowały się wokół literatury prowansalskiej, a zwłaszcza wokół trubadurów. W tej dziedzinie jest uważany za jednego z najważniejszych uczonych XX wieku, a jego prace są do tej pory cytowane we współczesnej, polskiej i zagranicznej, literaturze przedmiotu.

Stroński był też autorem wielu tekstów historycznych i publicystycznych. Jest twórcą sformułowania Cud nad Wisłą[3], powstałego przez analogię do Cudu nad Marną. Endecja rozpowszechniała ten tytuł, aby zminimalizować rolę Piłsudskiego w zwycięstwie nad bolszewikami w 1920, do czasu kiedy wyszło na jaw, że gen. Tadeusz Rozwadowski miał poważny udział w opracowaniu planu bitwy, która zapoczątkowała klęskę armii sowieckiej.

Autor artykułu prasowego „Usunąć tą zawadę”, który stał się zaczątkiem kampanii nienawiści przeciwko pierwszemu prezydentowi RP Gabrielowi Narutowiczowi, zakończonej jego zamordowaniem. Po tym fakcie Stroński opublikował w „Rzeczpospolitej” artykuł „Ciszej nad tą trumną…”.

Stanisław Stroński w 1939 w rozmowie z Adamem Pragierem stwierdził, że to co robił w 1922 roku, uznać należy za najcięższy błąd jego życia.