Tadeusz Gocłowski

Tadeusz Gocłowski (ur. 16 września 1931 w Piskach, zm. 3 maja 2016 w Gdańsku) – polski duchowny rzymskokatolicki, lazarysta, doktor prawa kanonicznego, biskup pomocniczy gdański w latach 1983–1984, biskup diecezjalny gdański w latach 1984–2008 (od 1992 arcybiskup metropolita gdański), od 2008 arcybiskup senior archidiecezji gdańskiej. Kawaler Orderu Orła Białego.

Urodził się 16 września 1931 w Piskach. W latach 1946–1951 uczył się w Niższym Seminarium Duchownym Księży Misjonarzy św. Wincentego à Paulo w Krakowie. Egzamin dojrzałości złożył eksternistycznie w III Gimnazjum im. Króla Jana Sobieskiego w Krakowie. W październiku 1949 został przyjęty do Zgromadzenia Księży Misjonarzy. Śluby wieczyste złożył 15 grudnia 1951. W latach 1951–1956 odbył studia filozoficzno-teologiczne w Instytucie Teologicznym Księży Misjonarzy w Krakowie. Święceń prezbiteratu udzielił mu 24 czerwca 1956 w kościele Nawrócenia św. Pawła Apostoła w Krakowie biskup pomocniczy krakowski Stanisław Rospond. Studia kontynuował w latach 1956–1959 na Wydziale Prawa Kanonicznego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, które ukończył ze stopniem licencjata. W latach 1969–1970 studiował na Wydziale Prawa Kanonicznego Papieskiego Uniwersytetu Świętego Tomasza z Akwinu w Rzymie, gdzie w 1970 na podstawie dysertacji Potrydenckie seminaria diecezjalne powierzone kierownictwu Zgromadzenia Misji – w szczególności w Polsce uzyskał doktorat.

W latach 1959–1960 prowadził wykłady w Instytucie Teologicznym Księży Misjonarzy w Krakowie, a w latach 1960–1968 w Biskupim Seminarium Duchownym w Gdańsku. W latach 1971–1973 i 1982–1983 sprawował urząd rektora gdańskiego seminarium. W latach 1973–1982 był wizytatorem (przełożonym) polskiej prowincji Zgromadzenia Księży Misjonarzy w Krakowie.

Należał do Komisji Liturgicznej i Komisji Przygotowawczej II synodu diecezji gdańskiej, który odbył się w 1972. W latach 1982–1983 zajmował stanowisko obrońcy węzła małżeńskiego w gdańskim sądzie biskupim. W 1970 został konsultorem Trybunału Prymasowskiego w Warszawie, a w 1976 członkiem Komisji Episkopatu Polski ds. Duszpasterstwa Polonii Zagranicznej. Od 1981 do 1983 był redaktorem półrocznika kościelno-historycznego „Nasza Przeszłość”.

22 marca 1983 został mianowany biskupem pomocniczym diecezji gdańskiej ze stolicą tytularną Beneventum. Święcenia biskupie otrzymał 17 kwietnia 1983 w bazylice Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Gdańsku. Udzielił mu ich kardynał Józef Glemp, prymas Polski, któremu towarzyszyli Lech Kaczmarek, biskup diecezjalny gdański, i Albin Małysiak, biskup pomocniczy krakowski. Jako dewizę biskupią przyjął słowa „Credite Evangelio” (Zawierzcie Ewangelii). W latach 1983–1984 sprawował urząd wikariusza generalnego diecezji. W 1983 został ustanowiony prepozytem gdańskiej kapituły katedralnej. W 1984 administrował diecezją po śmierci biskupa Lecha Kaczmarka.

31 grudnia 1984 został mianowany biskupem diecezjalnym diecezji gdańskiej. Ingres do katedry Trójcy Przenajświętszej w Gdańsku-Oliwie odbył 2 lutego 1985. 25 marca 1992 w związku z utworzeniem metropolii gdańskiej został wyniesiony do godności arcybiskupa metropolity. Paliusz metropolitalny otrzymał w Bazylice św. Piotra w Rzymie 29 czerwca 1992. W latach 1988–1989 brał udział w rozmowach w Magdalence. Inicjator cyklu debat Gdański Areopag. Dwukrotnie: w 1987 i 1999 gościł w Gdańsku papieża Jana Pawła II podczas jego podróży apostolskich do Polski. 17 kwietnia 2008 papież Benedykt XVI przyjął jego rezygnację z urzędu arcybiskupa metropolity gdańskiego.

W ramach prac Konferencji Episkopatu Polski wszedł w skład Rady Głównej (od 1996 Rady Stałej). Objął funkcje przewodniczącego Komisji ds. Duszpasterstwa Ludzi Pracy i Komisji ds. Duszpasterstwa Ludzi Morza. Został członkiem Komisji ds. Seminariów Duchownych, Komisji ds. Zakonnych, Komisji Prawnej i Komisji Iustitia et Pax, a także referentem ds. Biskupów Emerytów. Ponadto w latach 1996–2004 był współprzewodniczącym Komisji Wspólnej Rządu RP i Konferencji Episkopatu Polski. Pełnił również funkcję przewodniczącego Komitetu ds. Wizyty Apostolskiej Ojca Świętego Jana Pawła II w Polsce w 1999. Został członkiem Papieskiej Rady ds. Duszpasterstwa Migrantów i Podróżnych oraz Kongregacji ds. Biskupów.

Był współkonsekratorem podczas sakry biskupów pomocniczych gdańskich: Zygmunta Pawłowicza (1985), Ryszarda Kasyny (2005) i Zbigniewa Zielińskiego (2015), a także biskupa pomocniczego warmińskiego Jacka Jezierskiego (1994) i biskupa pomocniczego toruńskiego Józefa Szamockiego (2000).

Abp Tadeusz Gocłowski zmarł 3 maja 2016 w Gdańsku. Od 21 kwietnia 2016 przebywał w Uniwersyteckim Centrum Klinicznym po rozległym wylewie.

Odznaczenia, tytuły, wyróżnienia

Postanowieniem prezydenta RP Bronisława Komorowskiego z 9 listopada 2011 został odznaczony Orderem Orła Białego.

W 2006 otrzymał Złoty Medal Zasłużony Kulturze Gloria Artis, przyznany przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Nadano mu tytuł honorowego obywatela Gdyni (2002), Redy (2007), Sopotu (2008), Gdańska (2016), a także Wejherowa. W 2006 odmówił przyjęcia honorowego obywatelstwa Gdańska w obliczu podejrzeń o jego przyznanie w ramach zbliżającej się kampanii wyborczej do wyborów samorządowych. W 2008 otrzymał Honorowe Wyróżnienie za Zasługi dla Województwa Pomorskiego.

W 2003 został laureatem Medalu Świętego Brata Alberta.