Tadeusz Manteuffel

Tadeusz Manteuffel, właśc. Tadeusz Manteuffel-Szoege, Taddaeus Julius Joseph von Manteuffel (ur. 5 marca 1902 w Rzeżycy, zm. 22 września 1970) – polski historyk, mediewista, żołnierz AK, twórca i pierwszy dyrektor m.in. Instytutu Historii PAN, prezes Polskiego Towarzystwa Historycznego (1950–1953).

Uczył się w warszawskim gimnazjum u Chrzanowskiego (obecnie XVIII Liceum Ogólnokształcące im. Jana Zamoyskiego w Warszawie), a następnie w gimnazjum Macierzy Polskiej w Piotrogrodzie, następnie w Gimnazjum im. Jana Zamoyskiego w Warszawie, gdzie w 1919 uzyskał maturę.

Wstąpił do Straży Narodowej, gdzie pełnił służbę wartowniczą w bramach elektrowni na Foksalu i w zajezdni tramwajowej przy ul. Puławskiej. W 1919 zaczął studia na Uniwersytecie Warszawskim. Od lipca do listopada 1920 odbył ochotniczą służbę wojskową. Walczył w czasie wojny polsko-bolszewickiej. Podczas obrony Warszawy stracił prawą rękę.

Do 1924 na Uniwersytecie Warszawskim studiował historię. 15 października 1921 podjął pracę w Archiwum Oświecenia Publicznego. W latach 1924–1926 wyjechał na zagraniczne stypendia naukowe do Francji, Anglii i do Włoch. W 1925 ukazała się pierwsza jego praca mediewistyczna Polityka unifikacyjna Chlotara II. W 1926 opublikował Ekspansję frankońską na terenie Włoch w VI i VII w.. W 1931 po opublikowaniu pracy habilitacyjnej Teoria ustroju feudalnego według Consuetudines Feudorum XII-XIII na Uniwersytecie uzyskał stopień docenta. W listopadzie 1939 rozpoczął pracę w Archiwum Akt Nowych. W 1940 wstąpił do Związku Walki Zbrojnej, który potem został przekształcony w AK. Był współpracownikiem Biura Informacji i Propagandy, pełnił m.in. funkcję zastępcy redaktora Wiadomości Polskich. 1 września 1945 został nadzwyczajnym profesorem kontraktowym w katedrze historii powszechnej średniowiecza i kierownikiem Instytutu Historii UW. Następnie był dziekanem i prorektorem na UW. 11 maja 1945 reaktywował Towarzystwo Miłośników Historii. W 1951 był jednym z organizatorów I Kongresu Nauki Polskiej, na którym był współredaktorem referatu Żanny Kormanowej, która w imieniu całego środowiska naukowego deklarowała gotowość uczonych by nauka historyczna odegrała doniosłą rolę w ogólnym planie ideologicznej ofensywy socjalizmu w Polsce. Został dyrektorem Instytutu Historii PAN.

Odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (1954). W 1951 Prezydent RP Bolesław Bierut nadał mu Order Sztandaru Pracy II klasy.

Jego braćmi byli Leon Manteuffel-Szoege i Edward Manteuffel-Szoege.