Tadeusz Roman Tomaszewski

Tadeusz Roman Tomaszewski (ur. 10 grudnia 1894 w Jabłonowie k. Kołomyi, zm. 3 grudnia 1967 w Londynie) – generał brygady Wojska Polskiego, uczestnik walk o niepodległość Polski w I wojnie światowej oraz wojny polsko-ukraińskiej, wojny polsko-bolszewickiej i II wojny światowej. Odznaczony Orderem Virtuti Militari.

W sierpniu 1914 po ukończeniu gimnazjum w Trembowli wstąpił do I Brygady Legionów Polskich. Służył w 1 Pułku Piechoty, a następnie 1 Ciechanowskim Pułku Artylerii im. Marszałka Józefa Piłsudskiego. W kwietniu 1917 w Górze Kalwarii rozpoczął naukę w Szkole Podchorążych Artylerii. Komendantem szkoły był kpt. art. Franciszek Kleeberg, a taktykę ogólną wykładał kpt. Wacław Stachiewicz. Po kryzysie przysięgowym został wcielony do Armii Austro-Węgier, w której ukończył Oficerską Szkołę Artylerii.

2 listopada 1918 wstąpił do Wojska Polskiego. Dowodził plutonem artylerii w obronie Lwowa. W styczniu 1919 powrócił do macierzystego pułku, w którym pełnił funkcję oficera 4 baterii, a następnie dowodził 8 baterią. 1 listopada 1919 rozpoczął służbę w Szkole Podchorążych Artylerii w Poznaniu-Sołaczu na stanowisku dowódcy baterii. Komendantem szkoły został dotychczasowy dowódca 1 Pułku Artylerii Polowej Legionów, mjr Edmund Knoll-Kownacki. W styczniu 1921 został przeniesiony do 14 Pułku Artylerii Polowej Wielkopolskiej i wyznaczony na stanowisko dowódcy 1 baterii. W czerwcu 1922 objął komendę nad pułkową szkołą bombardierów. We wrześniu 1923 rozpoczął naukę w Wyższej Szkole Wojennej w Warszawie. 1 października 1925 otrzymał tytuł oficera Sztabu Generalnego i przydzielony został do kadry WSWoj. w charakterze asystenta. W szkole wykładał taktykę ogólną oraz kierował II rocznikiem słuchaczy. W styczniu 1930 został dowódcą dywizjonu w 21 Pułku Artylerii Lekkiej w Bielsku. W październiku 1932 objął obowiązki szefa sztabu Okręgu Korpusu Nr V w Krakowie. W lutym 1936 powierzono mu dowództwo 6 Pułku Artylerii Ciężkiej we Lwowie. Tam nawiązał kontakty towarzyskie z ówczesnym dowódcą 5 Dywizji Piechoty, gen. bryg. Walerianem Czumą. W grudniu 1937 powierzono mu funkcję naczelnego komendanta Legii Akademickiej.

Jednocześnie od maja 1939 był delegatem ministra spraw wojskowych, gen. dyw. Tadeusza Kasprzyckiego przy ministrze wyznań religijnych i oświecenia publicznego. 2 września 1939 zdemobilizował Legię Akademicką. 3 września został wezwany do gen. bryg. Kazimierza Sawickiego, dyrektora Państwowego Urzędu Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego i dowódcy Jednostek Obrony Narodowej, który polecił mu udać się na Pomorze i zorganizować ewakuację 150 tysięcy rezerwistów. Odmówił wykonania tego polecenia, uznając je za niewykonalne, a następnie udał się do gen. Kasprzyckiego. W gabinecie ministra zamiast spodziewanego raportu karnego został mianowany szefem sztabu gen. Czumy, któremu powierzono zadanie obrony Warszawy. Na tym stanowisku pozostawał do dnia 29 września. Był najbliższym współpracownikiem gen. Czumy. Za swoją działalność odznaczony przez gen. dyw. Juliusza Rómmla Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari. Po kapitulacji stolicy trafił do niewoli niemieckiej. Do kwietnia 1945 przebywał w oflagach: IV A w Hohnstein i VII A w Murnau. Po wyzwoleniu został przyjęty do PSZ na Zachodzie oraz mianowany komendantem obozów byłych jeńców polskich w Bawarii i delegatem dowódcy II Korpusu Polskiego w Niemczech. Od listopada 1946 do grudnia 1948 pełnił służbę w Sztabie Głównym WP i Inspektoracie Generalnym Polskiego Korpusu Przysposobienia i Rozmieszczenia.

Po demobilizacji osiedlił się w Londynie. Działał w środowisku kombatanckim na emigracji. W 1961 opublikował wspomnienia zatytułowane: Byłem szefem Sztabu Obrony Warszawy w 1939 r. 11 listopada 1966 Prezydent RP August Zaleski awansował go do stopnia generała brygady. Zmarł 3 grudnia 1967 w Londynie. Został pochowany na cmentarzu Martlake.

Awanse

• podporucznik
• porucznik
• kapitan – 3 maja 1922 roku zweryfikowany ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 roku w korpusie oficerów artylerii
• major – 1 grudnia 1924 roku ze starszeństwem z 15 sierpnia 1924 roku i 95. lokatą w korpusie oficerów artylerii
• podpułkownik – ze starszeństwem z 1 stycznia 1931 roku w korpusie oficerów artylerii
• pułkownik – ze starszeństwem z 19 marca 1938 roku w korpusie oficerów artylerii
• generał brygady – ze starszeństwem z 11 listopada 1966 roku

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
• Krzyż Niepodległości
• Krzyż Walecznych (czterokrotnie)
• Złoty Krzyż Zasługi