Thomas Edison

Thomas Alva Edison (ur. 11 lutego 1847, zm. 18 października 1931) – jeden z najbardziej znanych i twórczych wynalazców na świecie, przedsiębiorca. Dorobek założonych i administrowanych przez niego laboratoriów to około 5000 patentów, z których wystawionych na jego nazwisko jest w Stanach Zjednoczonych 1093, a poza nimi 1239. Założyciel prestiżowego czasopisma naukowego Science (1880).

Samouk, od 1927 członek Narodowej Akademii Nauk w Waszyngtonie. Wśród wynalazków: udoskonalenie telefonu Bella przy użyciu cewki indukcyjnej i mikrofonu węglowego, fonograf (1877), opatentował żarówkę elektryczną (1879), w latach 1891–1900 pracował nad udoskonaleniem magnetycznej metody wzbogacania rud żelaza, w 1883 odkrył emisję termoelektronową, w 1904 zbudował akumulator zasadowy niklowo-żelazowy. Zorganizował w Menlo Park pierwszy na świecie instytut badań naukowo-technicznych, w 1881–1882 zbudował w Nowym Jorku pierwszą na świecie elektrownię publicznego użytku, był właścicielem wielu przedsiębiorstw w Ameryce Północnej i Europie.

Wiele kontrowersji wzbudzały jego metody egzekwowania swoich praw patentowych. Kwestionowane jest również jego autorstwo części z przypisywanych mu wynalazków.

Dzieciństwo

Urodził się w średnio zamożnej rodzinie o korzeniach holenderskich w małym miasteczku Milan w stanie Ohio niedaleko jeziora Erie. Ojciec, Samuel Ogden Edison, miał przedsiębiorstwo zajmujące się handlem drewnem budowlanym. Jego matka, Nancy Matthews Elliott, urodziła przed nim sześcioro dzieci, z których troje zmarło, dlatego była obawa, że on też może nie przeżyć. Dostał imię Thomas, które było często nadawane w jego rodzinie, na drugie ojciec sam wybrał mu imię Alva, aby upamiętnić swojego przyjaciela, z którym prowadził interesy. Tym właśnie imieniem nazywano najmłodsze dziecko, używając zdrobniałej formy Al.

Gdy miał 7 lat jego rodzina przeniosła się do miasteczka Port Huron nad jeziorem Huron. Niedługo potem Edison zaraził się szkarlatyną i poważnie zachorował. Chłopiec zaczął uczęszczać do szkoły mając 8 lat. Lubił zdobywać wiedzę na własną rękę, a w szkole nauczyciel starał się wpoić mu na siłę wiadomości, których mimo obawy przed chłostą nie potrafił zapamiętać. Dociekliwe pytania, które zwykle zadawał, wywoływały tylko gniew nauczyciela. Stał się najgorszym uczniem w klasie i po trzech miesiącach usłyszał, jak nauczyciel mówił o nim niezbyt dobre rzeczy. Zły na nauczyciela wybiegł ze szkoły i nie chciał do niej wrócić. Przez jakiś czas uczęszczał jeszcze nieregularnie do innych szkół. Uczył się przeważnie sam w domu czytając książki. W wieku dziewięciu lat przeczytał książkę, w której były opisane proste eksperymenty. Był tak zafascynowany jej treścią, że wykonał wszystkie eksperymenty w niej opisane. Później urządził w swoim pokoju małe laboratorium i zaczął wymyślać własne, wykorzystując dostępne składniki. W jednym ze swoich eksperymentów sprawdzał na swoim koledze reakcję organizmu człowieka po połknięciu dużej ilości proszku do robienia napoju musującego. Myślał, że proszek ten wytworzy w żołądku kolegi gaz, dzięki któremu uniesie się on w powietrze podobnie jak balon. W innym doświadczeniu został podrapany przez koty, kiedy do ich ogonów podłączył przewody, aby wytworzyć ładunek elektryczny poprzez ocieranie kotów o siebie. Kiedy niechcący zniszczył meble, jego matka rozgniewała się i kazała mu przenieść się do piwnicy. Tam mały Al dalej przeprowadzał eksperymenty powodując eksplozje i grzmoty, które wstrząsały domem i wywoływały złość ojca. Nancy uspokajała go jednak mówiąc, że wie co robi.

W wieku 10 lat stał się miejscowym ekspertem od telegrafu uruchamiając samodzielnie urządzenie telegraficzne na stacji kolejowej w swoim miasteczku. W tym samym czasie został też wyrzucony z miejscowej szkoły podstawowej, gdyż zdaniem nauczyciela zadawał za dużo pytań i odmawiał wykonywania wielu prac domowych, które sam uznał za zbędną stratę czasu. Od tego czasu Thomas uczył się już wyłącznie sam i nigdy nie uczęszczał już do żadnej „oficjalnej” szkoły. Jego edukacją zajął się osobiście ojciec, który był komiwojażerem i zabierał syna na wspólne trasy objazdowe po USA i Kanadzie.

Gdy miał 12 lat została wybudowana kolej łącząca miasteczko Port Huron z miastem Detroit, dzięki czemu zauważył możliwość zarobienia pieniędzy. Decyzję o rozpoczęciu pracy podjął, ponieważ jego rodzina cierpiała na brak pieniędzy oraz potrzebował gotówki na swoje kosztowne hobby. W otrzymaniu pierwszej pracy pomógł mu ojciec, który załatwił mu zajęcie sprzedawcy gazet w pociągu relacji Port Huron-Detroit. Żeby zwiększyć zarobek oprócz gazet sprzedawał również napoje chłodzące i słodycze. Wolny czas spędzał w bezpłatnej bibliotece w Detroit, gdzie wypożyczał również książki, które czytał podczas podróży pociągiem. Miał swoje miejsce w wagonie bagażowym, w którym po jakimś czasie zaczął przeprowadzać eksperymenty. Niestety podczas jednego z nich Edison wywołał pożar w wagonie i poparzony konduktor wyrzucił jego przyrządy z pociągu.

W 1861 wybuchła wojna secesyjna, podczas której zginęło i zostało rannych ponad milion osób. Wiadomości z frontu były opisywane w gazetach sprzedawanych przez Edisona, co przyczyniło się do wzrostu jego zarobków. Aby mieć pewność, że sprzeda wszystkie gazety, zapoznawał się z próbną odbitką najważniejszych informacji, jakie miały zostać wydrukowane w danym dniu. Gdy były w nich ważne wiadomości, wówczas zabierał odpowiednio więcej gazet.

W wieku 15 lat brał udział w groźnym wypadku kolejowym, na skutek którego utracił częściowo słuch i przestał jeździć z ojcem po kraju. Zajął się za to budową własnego laboratorium, w którym rozpoczął eksperymenty z telegrafem i innymi sposobami przesyłania informacji za pomocą prądu.

W wieku 16 lat Thomas był już jednym z najbardziej znanych ekspertów od telegrafu w USA dzięki wynalazkowi umożliwiającemu podłączenie sześciu urządzeń telegraficznych do jednego przewodu przesyłowego.

Menlo Park

 

Laboratorium Edisona w Menlo Park, przeniesione do Greenfield Village

 

Edison w laboratorium (1901)

 

W wieku 21 lat Thomas ostatecznie się usamodzielnił przeprowadzając się do Bostonu, gdzie został zatrudniony w Towarzystwie Telegraficznym Western Union. W Bostonie mieli swoje przedsiębiorstwa i pracownie najlepsi inżynierowie amerykańscy. Dzięki wielu sklepom można było nabyć wszystkie potrzebne składniki i narzędzia do przeprowadzania eksperymentów. W jednym z nich Thomas kupił dzieła Michaela Faradaya. W sklepie elektrycznym Charlesa Williamsa na Court Street wynalazcy tacy jak on założyli nieoficjalny klub. Poznał w nim Williamsa i przeniósł swoje laboratorium do jego fabryki.

Zaproponował miejscowej giełdzie i gazecie „Boston Daily Telegraph” skonstruowanie na bazie telegrafu urządzenia automatycznie drukującego aktualne kursy akcji. Urządzenie to okazało się pełnym sukcesem, a Thomas sprzedał swój wynalazek giełdom i gazetom w Bostonie i Nowym Jorku, zarabiając na tym astronomiczną kwotę 40 tys. dolarów.

Za te pieniądze otworzył laboratorium – pierwszą na świecie „fabrykę wynalazków” w Menlo Park w stanie New Jersey (obecnie nazwane jego imieniem), której zadaniem było „tworzenie jednego przełomowego wynalazku co pół roku i jednego mniej istotnego co 10 dni”. Oprócz własnych pomysłów realizował tam też zlecenia „wynalazków na żądanie” tzn. rozwiązywania konkretnych problemów technicznych, z którymi nikt wcześniej nie mógł sobie poradzić. Interes rozwijał się świetnie i po dwóch latach laboratorium zatrudniało sześćdziesięciu pracowników.

Edison Electric Light Company

W 1886 roku, po udoskonaleniu żarówki, Edison przekonał znanego finansistę J. P. Morgana i bardzo zamożną rodzinę Vanderbiltów do założenia przedsiębiorstwa o nazwie Edison Electric Light Company, które w 1911 roku zostało połączone z kilkunastoma firmami działającymi w branży elektrycznej, tworząc największą obecnie na świecie spółkę kapitałową General Electric. Przedsiębiorstwo Edison Electric Light Company zbudowało pierwszą na świecie elektrownię oraz pierwszy elektryczny, miejski system oświetleniowy.

West Orange Lab

W 1887 roku Edison otworzył dodatkowe laboratorium w West Orange w stanie New Jersey, gdzie rozrosło się ono do potężnego centrum laboratoryjnego składającego się z kilku budynków. Obecnie mieści się tam muzeum.

Małżeństwa i dzieci

 

Mina Edison, druga żona Thomasa Edisona

 

25 grudnia 1871 roku Edison ożenił się z szesnastoletnią Mary Stilwell, którą spotkał dwa miesiące wcześniej w jednym ze swych sklepów. Miał z nią troje dzieci.:

Marion Estelle Edison (1873–1965), którą nazywano „Dot”

Thomas Alva Edison, Jr. (1876–1935), którego nazywano „Dash”

William Leslie Edison (1878–1937) wynalazca, absolwent Sheffield Scientific School w Yale, 1900.[16]

Mary Edison zmarła 9 sierpnia 1884, prawdopodobnie z powodu guza mózgu.

24 lutego 1886 roku, w wieku 39 lat, Edison ożenił się z dwudziestoletnią Miną Miller w miejscowości Akron, Ohio. Była córką wynalazcy Lewisa Millera, dobroczyńcy I współzałożyciela Chautauqua Institution. Z nią również miał troje dzieci:

Madeleine Edison (1888–1979), która wyszła za mąż za Johna Eyre Sloane.

Charles Edison (1890–1969), który przejął firmę po śmierci ojca. Został również wybrany Gubernatorem New Jersey. Charles objął kierownictwo nad eksperymentalnymi laboratoriami ojca w West Orange.

Theodore Edison (1898–1992), opatentował ponad 80 swoich wynalazków.

Mina przeżyła Thomasa Edisona. Zmarła 24 sierpnia 1947 roku.

Wynalazki

 

Thomas Edison z fonografem

 

Fonograf Edisona

 

W laboratoriach w Menlo Park i West Orange powstały następujące ważniejsze wynalazki:

• fonograf
• silnik prądu stałego
• prądnica prądu stałego
• oscyloskop
• płyta gramofonowa
• perforowana taśma filmowa
• kamera filmowa z jednoczesną rejestracją dźwięku na taśmie filmowej
• projektor filmowy do filmów dźwiękowych
• betoniarka
• lodówka
• suche baterie alkaliczne
• dyktafon
• pióro elektryczne
• pierwsza na świecie guma syntetyczna tzw. buna.
• krzesło elektryczne
• wyrzynarka do wewnętrznego wyrzynania
• żarówka

Zobacz też

• Dickson Experimental Sound Film
• (742) Edisona
• Nikola Tesla
• William Kemmler i jego egzekucja – pierwsza z użyciem krzesła elektrycznego i udział Edisona w promowaniu tej metody wykonywania wyroków śmierci