Tomasz Cranmer

Tomasz Cranmer (ur. 2 lipca 1489 w Aslockton, zm. 21 marca 1556 w Oksfordzie) – przywódca reformy anglikańskiej i arcybiskup Canterbury za Henryka VIII Tudora, Edwarda VI Tudora i przez krótki czas królowej Marii I Tudor, z rozkazu której został stracony.

Wykształcenie zdobył na Uniwersytecie Cambridge, gdzie później został profesorem. Cranmer zyskał życzliwość Henryka VIII doradzając jak doprowadzić do stwierdzenia nieważności małżeństwa z Katarzyną Aragońską wbrew orzeczeniu papieża. Cranmer został mianowany biskupem Canterbury w 1533 r., a w roku 1535 wypowiedział posłuszeństwo papieżowi. Otwarcie opowiedział się za zwierzchnictwem króla nad kościołem w Anglii.

Kiedy Maria I Tudor została królową Anglii w 1553 r., w ramach akcji obrony katolicyzmu został on uwięziony pod zarzutem zdrady. W 1556 r. Skazano go na śmierć przez spalenie na stosie. Przed śmiercią pisemnie odwołał swoje antykatolickie poglądy. Jednak w czasie ostatniego słowa przed egzekucją zaprzeczył temu, co wcześniej napisał, mówiąc m.in.: Co do papieża, odrzucam go, jako nieprzyjaciela Chrystusa i Antychrysta z całym jego błędnym nauczaniem. Gdy był już w płomieniach miał zawołać:: Panie Jezu, przyjmij mojego ducha... Widzę niebiosa otwarte i Jezusa stojącego po prawicy Bożej (por. Dz 7,56).

Oprócz dzieł literackich na temat Pisma Świętego pozostawił po sobie Modlitewnik powszechny (ang. Book of Common Prayer). Częścią tego modlitewnika było jego tłumaczenie Księgi Psalmów, które stało się psałterzem Kościoła anglikańskiego. Wydał też tzw. Biblię Cranmera, która została przyjęta za wersję oficjalną.