Trevor Howard

Trevor Howard, właśc. Trevor Wallace Howard-Smith (ur. 29 września 1913 w Cliftonville, zm. 7 stycznia 1988 w Londynie) – brytyjski aktor filmowy, telewizyjny i teatralny. Jeden z najwybitniejszych i najpopularniejszych aktorów brytyjskich.

Biografia

Jedyny syn Arthura Johna Howard-Smitha – agenta ubezpieczeniowego Lloyds'a na Cejlonie i kanadyjki Mabel Grey Wallace – pielęgniarki. Do 5 roku życia przebywał w Kolombo na Cejlonie, który opuścił wraz z matką w wieku 8 lat, udając się do Clifton College w Bristolu. Do wybuchu wojny studiował w Royal Academy of Dramatic Art, którą ukończył w 1935 roku. Zadebiutował jako aktor w 1934 w sztuce Revolt in a Reformatory jeszcze jako student. Rok później został zauważony przez jednego z łowców talentów wytwórni filmowej Paramount, jednak odrzucił jej intratną propozycję, pragnąc poświęcić się karierze aktora teatralnego. W 1936 otrzymał propozycję z londyńskiego Royal Shakespeare Theatre, w którym do 1938 grał rolę jednego ze studentów w sztuce Terence'a Rattigana pt. French without Tears.

Z wybuchem wojny zgłosił się na ochotnika do RAF-u i British Army, jednak został odrzucony przez obydwie królewskie formacje. Pomimo to, w 1940 roku został powołany do Royal Corps of Signals – brytyjskiej służby wsparcia łącznościowo-informacyjnego. Jako podporucznik służył w jednostce wczesnego wykrywania RAF aż do 1943, kiedy stał się inwalidą wojennym. Pomimo, że w środowisku aktorskim i pośród jego fanów krążyły legendy o jego odwadze i bohaterskiej przeszłości kombatanta, podczas której miał jakoby brać udział w tajnych operacjach w okupowanej Norwegii i alianckiej inwazji na Sycylię, w The National Archives można odnaleźć dokumenty mówiące o jego "psychopatycznych skłonnościach" jako o powodzie zwolnienia ze służby.

Karierę aktorską rozpoczął w filmach wojennych – The Way Ahead (1944), Droga do gwiazd (1945) oraz w Spotkanie (1945) – zwłaszcza ten ostatni film, wyreżyserowany przez Davida Leana, triumfator festiwalu w Cannes w 1946, przyniósł mu światowy rozgłos. Po nich przyszły równie udane role w Tajemniczy nieznajomy i Green for Danger (obydwa z 1946) oraz They Made Me a Fugitive (1947). W 1947 Laurence Olivier zaprosił go do teatru Old Viс do udziału w Poskromieniu złośnicy w roli Petruchia. Pomimo doskonałych recenzji za tę rolę w samym The Times i ugruntowanej renomy świetnego aktora teatralnego, zwrócił się ponownie ku filmowi, przyjmując propozycję Davida Leana zagrania jednej z głównych ról w dramacie z 1949 roku pt. Namiętni przyjaciele , który również okazał się sporym sukcesem. Swoją pozycję doskonałego aktora filmowego ugruntował przez następne lata obrazami: Trzeci człowiek z 1949, Klucz z 1958 (nagroda BAFTA) i Synowie i kochankowie z 1960 (za którą otrzymał nominację do Oscara). W większości z tych filmów Howard grał brytyjskich oficerów lub mundurowych i właśnie takim został na całe lata zapamiętany. Innym, godnym uwagi w dorobku aktora filmem z tego okresu był The Heart of the Matter z 1953 i Manuela z 1957, za które aktor otrzymał nominacje do nagrody BAFTA. Z początkiem lat 60. XX wieku zaczął być określany mianem najlepszego aktora brytyjskiego, a pozycję tą ugruntowują dzisiaj role w tak znanych filmach jak: Bunt na Bounty (1962), Ojciec Wirgiliusz (1964), Morituri (1965), Express Von Ryana (1965), Szarża lekkiej brygady (1968), Bitwa o Anglię (1969), Córka Ryana (1970), Superman (1978), Gandhi (1982). Jego ostatnim filmem był Brzask z 1988 roku.

W repertuarze telewizyjnym Howard zadebiutował w 1963 roku. Do jego bardziej znaczących filmów w dorobku telewizyjnym należą Hedda Gabler (1963), The Invincible Mr Disraeli (1963) – który przyniósł mu nagrodę Emmy, Catholics (1973), Staying On (1980) i Zulus Czaka, Piotr Wielki i Wigilia (wszystkie z 1986). Pomimo udanej kariery filmowej nie porzucił teatru, chociaż na deskach scenicznych od 1947 roku pojawiał się jedynie okazjonalnie. Do najbardziej renomowanych jego występów należała rola Łopachina w Wiśniwoym sadzie Czechowa w adaptacji z 1954 i kapitana w The Father Strindberga z 1964. Jego ostatnią teatralną rolą był występ w brytyjskiej adaptacji Walca toreadorów Jeana Anouilha z 1974 roku.

W literaturze przedmiotu Howard często określany jest jako aktor szekspirowski. Do jego najlepszych ról w tym repertuarze zalicza się kreacje Petruczia w Poskromieniu złośnicy z 1947 i tytułową rolę w Królu Learze w spektaklu TV BBC z 1986.

Życie osobiste

Po zakończeniu służby wojskowej, Howard powrócił do teatru, gdzie w sztuce The Recruiting Officer (1943) poznał aktorkę Helen Cherry, którą poślubił rok później. Udany, chociaż bezdzietny związek trwał aż do śmierci Howarda w 1988 roku.

Filmografia

• The Way Ahead (1944)
• Spotkanie (1945)
• Droga do gwiazd (1945)
• Tajemniczy nieznajomy (1946)
• Green for Danger (1946)
• They Made Me a Fugitive (1947)
• Nieodrodna córka (1947)
• Namiętni przyjaciele (1949)
• Trzeci człowiek (1949)
• Odette (1950)
• Golden Salamander (1950)
• The Clouded Yellow (1950)
• Lady Godiva Rides Again (1951)
• Wykolejeniec (1952)
• The Gift Horse (1952)
• The Heart of the Matter (1953)
• La mano dello straniero (1954)
• Les amants du Tage (1955)
• The Cockleshell Heroes (1955)
• Run for the Sun (1956)
• W 80 dni dookoła świata (1956)
• Interpol (1957)
• Manuela (1957)
• A Day in Trinidad, Land of Laughter (1957)
• Klucz (1958)
• Korzenie Niebios (1958)
• Moment of Danger (1960)
• Synowie i kochankowie (1960)
• The Lion (1962)
• Bunt na Bounty (1962)
• Man in the Middle (1963)
• Ojciec Wirgiliusz (1964)
• Operacja Kusza (1965)
• Ekspres Von Ryana (1965)
• Morituri (1965)
• Likwidator (1965)
• Mak również jest kwiatem (1966)
• Agent o dwóch twarzach (1966)
• Pretty Polly (1967)
• The Long Duel (1967)
• Szarża lekkiej brygady (1968)
• Bitwa o Anglię (1969)
• Córka Ryana (1970)
• Lola (1970)
• Porwany (1971)
• Nocny gość (1971)
• To Catch a Spy (1971)
• Maria, królowa Szkotów (1972)
• Agresja (1972)
• Papież Joanna (1972)
• Ludwig (1972)
• Catholics (1973)
• A Doll's House (1973)
• Who? (1973)
• Dom przy ulicy Harrow 11 (1974)
• Persecution (1974)
• Cause for Concern (1974)
• Szaleństwo (1974)
• Hrabia Monte Christo (1975)
• Honor pułku (1975)
• Hennessy (1975)
• Asy przestworzy (1976)
• Albino (1976)
• Korzenie mafii (1976)
• The Bawdy Adventures of Tom Jones (1976)
• Eliza Fraser (1976)
• Ostatni film o Legii Cudzoziemskiej (1977)
• Babel Yemen (1977) (voice)
• Slavers (1978)
• Stevie (1978)
• Superman (1978)
• Meteor (1979)
• Huragan (1979)
• The Shillingbury Blowers (1980)
• Wilki morskie (1980)
• The Shillingbury Blowers (1980)
• Sir Henry at Rawlinson End (1980)
• Opowieść skrzydlatego wiatru (1981)
• Lata świetlne (1981)
• Muppety na tropie (1981)
• Misjonarz (1982)
• Gandhi (1982)
• Flashpoint Africa (1984)
• Miecz bohaterów (1984)
• Jerzy Waszyngton (1984)
• Ten piorun uderza zawsze dwa razy (1985)
• Dust (1985)
• Z biegiem czasu (1986)
• Obce ciało (1986)
• Zulus Czaka (1986)
• Piotr Wielki (1986)
• Christmas Eve (1986)
• Biała intryga (1988)
• Brzask (1988)
• Bezbożny (1988)