Tytus Dalewski

Tytus Jakub Dalewski herbu Krucini (pseud. Józef Parafianowicz) (ur. w 1841 w Kunkułce (powiat lidzki), rozstrzelany 11 stycznia 1864 w Wilnie) – polski działacz, konspirator, jeden z przywódców organizacji cywilnej Rządu Narodowego na Litwie w czasie powstania styczniowego.

Uczył się w gimnazjum w Wilnie, później studiował prawo w Moskwie. W 1861 roku stanął na czele „ogółu” – tajnej organizacji 355 polskich studentów Uniwersytetu Moskiewskiego. Po wybuchu powstania jeździł do Petersburga w celu uzgodnienia działań organizacji studenckich w ruchu zbrojnym. W maju 1863 roku przyjechał do Wilna i zaangażował się w pracę Wydziału Zarządzającego Prowincjami Litwy. Był najbliższym współpracownikiem Konstantego Kalinowskiego. Po jego aresztowaniu i rozgromieniu Wydziału jesienią 1863 roku dźwigał niemal cały ciężar cywilnego rządu centralnego na Litwie. Po ujęciu i straceniu jego szwagra, Zygmunta Sierakowskiego ukrywał się z siostrami i matką w Wilnie. Został aresztowany 20 grudnia 1863 roku.

Zachował niezłomną postawę w śledztwie. Decyzją Michaiła Murawjowa z 24 grudnia 1863 roku został rozstrzelany na placu Łukiskim w Wilnie.

Rodzina

Ojciec Tytusa, Dominik Antoni Dalewski był dwukrotnie żonaty. Córką Dominika z pierwszego małżeństwa była Apolonia Dalewska, późniejsza żona Zygmunta Sierakowskiego.

Tytus Dalewski był synem Dominika Antoniego i drugiej jego żony, Dominiki z Narkiewiczów. Był jednym z ośmiorga ich dzieci. Jego rodzeństwo z tego małżeństwa to:

• Franciszek (1825–1904)
• Aleksander (1826–1862)
• Konstanty (1835–1871)
• Tekla (1838–?), późniejsza żona Ludwika Jenike (1818–1903)
• Zuzanna
• Ksawera (1845–1900)
• Józefa.