Walentin Katajew
- Data urodzenia:
- 28.01.1897
- Data śmierci:
- 12.04.1986
- Inne nazwiska/pseudonimy:
- Walentin Petrowitsch Katajew, Валентин Катаев, Valentīns Katajevs, Валенти́н Петро́вич Ката́ев, Valentin Kataev, , Valentin Kataïev
- Cmentarz:
- San Michele (Insel)
Walentin Pietrowicz Katajew, (ur. 16 stycznia 1897, zm. 12 kwietnia 1986) - rosyjski i sowiecki pisarz, autor powieści, dramatów i scenariuszy filmowych. Brat Jewgienija Pietrowa.
Życie
Katajew urodził się i spędził dzieciństwo oraz młodość w Odessie. Jego ojciec, Piotr Wasiliewicz Katajew był nauczycielem. Matka, Jewgenia Iwanowna Baczej, córka generała z Połtawy, zmarła na zapalenie płuc wkrótce po urodzeniu drugiego syna, późniejszego pisarza Jewgienija Pietrowa. Katajew nadał imię ojca i nazwisko matki głównemu bohaterowi powieści "Samotny biały żagiel".
Już jako gimnazjalista publikował pierwsze utwory w prasie odeskiej. W 1915 roku zaciągnął się do wojska, przez dwa lata służył w artylerii i awansował na stopień podporucznika. Po rewolucji - według oficjalnej, obowiązującej w ZSRR wersji jego biografii - wstąpił do Armii Czerwonej. Istnieją jednak pewne przesłanki by sądzić, że w rzeczywistości walczył po stronie "białych", pod dowództwem gen. Antona Denikina. Na początku 1920 uczestniczył w działaniach konspiracyjnych zmierzających do umożliwienia desantu gen. Wrangla na Krymie. Po wykryciu spisku przez CzK Katajew i jego brat trafili na sześć miesięcy do więzienia, jednak uniknęli rozstrzelania dzięki interwencji wyższego funkcjonariusza CzK, który pamiętał udział Katajewa w wiecach bolszewickich.
W 1922 roku Katajew przeniósł się do Moskwy, gdzie pracował jako dziennikarz i satyryk, współpracując z czasopismami "Gudok", "Krokodyl" i wieloma wydawnictwami. W okresie międzywojennym zaczął publikować również powieści, które przyniosły mu sławę. W czasie II wojny światowej poświęcił się twórczości o tematyce wojennej.
W 1955 założył magazyn literacki Junost' i do 1961 był jego redaktorem naczelnym. Na łamach czasopisma debiutowało wielu uzdolnionych literatów młodego pokolenia. Katajewa zwolniono i przekano kierowanie czasopismem Borysowi Polewojowi po opublikowaniu przez Katajewa na łamach pisma utworu Wasilija Aksionowa Gwiezdny bilet.
W 1958 roku Katajew wstąpił do KPZR.
Zmarł 12 kwietnia 1986 w Moskwie.
Twórczość
Katajew debiutował w 1910 w prasie odeskiej. W latach 20. wydał cykl utworów satyrycznych. Jego pierwsza powieść Defraudanci (1926, wydanie polskie 1957), wkrótce przeniesiona na deski teatralne i zekranizowana w 1931 była gogolowską satyrą wykpiwającą przerost biurokracji. W 1928 napisał komedię "Kwadratura koła", ukazującą problemy mieszkaniowe poprzez perypetie dwóch małżeństw dzielących jeden pokój. Opublikował również kilka powieści awanturniczo-fantastycznych oraz opowiadań niesamowitych.
W 1932 wydał powieść o budowniczych Magnitogorska Czasie, naprzód! (wydanie polskie 1936), wprowadzając do swej prozy elementy poetyki futurystycznej i socrealistycznej - fabuła utworu osnuta jest wokół bicia rekordu w ilości betonu włożonego w fundamenty pieca hutniczego. Tytuł został zaczerpnięty z wiersza Włodzimierza Majakowskiego. Katajew był również współautorem scenariusza filmu zrealizowanego na podstawie powieści w 1965. Przejawem zwrotu ku poetyce socrealistycznej a także lojalności wobec obowiązującej wykładni ideologicznej był udział Katajewa w wyprawie grupy uznanych pisarzy na teren budowy kanału Białomorskiego, której efektem była napisana przez 35 autorów książka pt. Białomorsko-Bałtycki kanał imienia Stalina. Historia budowy pod redakcją Gorkiego i Leopolda Awerbacha.
Rozgłos przyniosła Katajewowi tetralogia "Fale Morza Czarnego". Pierwszą część cyklu stanowi powieść Samotny biały żagiel (1936, wydanie polskie 1938), w znacznym stopniu autobiograficzna, przedstawiając wydarzenia 1905 roku z perspektywy dzieci. Tytuł utworu został zaczerpnięty z wiersza Lermontowa. Powieść została przetłumaczona na wiele języków i dwukrotnie zekranizowana - w 1937 (Katajew był współautorem scenariusza) i w 1975. Już po wojnie ukazały się kolejne cześci cyklu, o silniejszym wydźwięku propagandowym, dotyczące rewolucji i obu wojen światowych - Chutor w stepie (1956, wydanie polskie 1957), Za władzę Rad (1948, wydanie polskie 1955, późniejszy wariant Katakumby 1961) i Zimowy wiatr (1961, wydanie polskie 1963).
W okresie II wojny światowej Katajew napisał serię opowiadań wojennych oraz powieść dla młodzieży Syn pułku (1945, wydanie polskie 1950).
Od 1964 zmienił styl pisarstwa, skłaniając się ku prozie eksperymentalnej i tzw. mowizmowi (z fr. mauvais). Publikował liryczno-filozoficzne książki na pograniczu wspomnień i prozy - Święta studnia (1967, wydanie polskie 1968), Trawa zapomnienia (1967, wydanie polskie 1969), Klocek (1969, wydanie polskie 1971).
Źródło informacji: wikipedia.org, mod.uk
Brak miejsc
Imię | Rodzaj relacji | Opis | ||
---|---|---|---|---|
1 | Павел Катаев | syn | ||
2 | Евгений Петров | brat | ||
3 | Эстер Катаева | żona | ||
4 | Елена Светлаева | przyjaciel | ||
5 | Евгения Ежова | przyjaciel | ||
6 | Анатолий Фиолетов | przyjaciel | ||
7 | Александр Фадеев | kolega/koleżanka | ||
8 | Арон Эрлих | kolega/koleżanka | ||
9 | Борис Бунеев | kolega/koleżanka | ||
10 | Michaił Bułhakow | znajomy | ||
11 | Вероника Полонская | znajomy | ||
12 | Осип Шор | znajomy | ||
13 | Daniił Charms | wyznawca tej samej idei |
21.12.1927 | Договор о публикации романа "12 стульев"
договор от 21 декабря 1927 года, согласно которому директор издательства «Земля и фабрика» («ЗиФ») Владимир Нарбут должен был опубликовать «Двенадцать стульев» при условии предоставления рукописи не позднее 5 января 1928 года[
23.05.1936 | Премьера фильма "Цирк"
Фильим гениален. С одной стороны, простая пропаганда, но полностю соотвествует духу времени. Пафосно, красиво и со счастливым концом. Голливуд до сих работает по этой схеме.