Powiedz o tym miejscu
pl

Wasilij Aksionow

Dodaj nowe zdjęcie!
Data urodzenia:
20.08.1932
Data śmierci:
06.07.2009
Inne nazwiska/pseudonimy:
Wassili Aksjonow, Vasily Aksyonov, Василий Аксёнов, Vasily Aksyonov, Vasily Pavlovich Aksyonov, Васи́лий Па́влович Аксёнов, Гривадий Горпожакс, Wassili Pawlowitsch Aksjonow, Vassili Aksionov
Kategorie:
pisarz
Narodowość:
 rosyjska
Cmentarz:
Określ cmentarz

Wasilij Pawłowicz Aksionow (ros. Василий Павлович Аксёнов; ur. 20 sierpnia 1932 w Kazaniu, Tatarska ASRR, zm. 6 lipca 2009 w Moskwie, Rosja) – rosyjski i amerykański pisarz, dramaturg filmowy, scenarzysta. Syn pisarki Jewgieniji Giznburg.

Dzieciństwo i młodość

Ojcem Wasilija Aksionowa był członek biura komitetu obwodowego WKP(b) Tatarskiej ASRR Paweł Aksionow, a matką wykładowca Uniwersytetu Kazańskiego, filolog rosyjska i dziennikarka Jewgienia Giznburg. Oboje rodzice w lutym - kwietniu 1937 r. zostali aresztowani przez NKWD w ramach wielkiej czystki i skazani na 10 lat więzienia i obozu. Przyrodnie rodzeństwo Wasilija – córka Pawła - Maja oraz syn Jewgenii - Aleksiej – trafiło pod opiekę dalszej rodziny, natomiast sam Wasilij, po odmowie władz przekazania go pod opiekę babć, został przymusowo umieszczony w specjalnym, znajdującym się w Kostromie, domu dziecka dla dzieci osób skazanych. W 1938 roku odszukał go tam wujek ze strony ojca i zabrał pod swoją opiekę. Następnie do 1948 r. Wasilij mieszkał u Moti Aksionowej (krewnej ze strony ojca). W tym roku jego matka, uwolniona po zakończeniu wyroku w łagrach na Kołymie, lecz skierowana na bezterminowe osiedlenie w Magadanie, uzyskała po wielokrotnych wnioskach do NKWD zgodę na to, aby syn mógł z nią zamieszkać. Wydarzenia te – spotkanie z matką i młodość przyszłego pisarza w Magadanie – zostały opisane zarówno przez Jewgienię Ginzburg w książce wspomnieniowej o latach spędzonych w łagrach i na zesłaniu "Stroma ściana" (Крутой маршрут), jak i przez Wasilija - w powieści autobiograficznej "Oparzenie" (Ожог).

W 1956 r. ukończył studia na 1. Leningradzkim Instytucie Medycznym i zgodnie z nakazem pracy miał być lekarzem na statkach żeglugi wielkiej. Ostatecznie pracy tej nie otrzymał, gdyż pomimo zrehabilitowania w tym czasie obojga jego rodziców nie zostało mu przyznane zezwolenie na wyjazdy zagraniczne. Zamiast tego został lekarzem ds. kwarantanny na północy ZSRR, w Karelii, później w porcie handlowym w Leningradzie oraz w szpitalu gruźliczym w Moskwie (są źródła mówiące o tym, że był konsultantem w Moskiewskim Instytucie Naukowo-Badawczym Gruźlicy).

Pierwszy okres twórczości

Pracując jako lekarz Aksionow zaczął pisać opowiadania. W 1956 spotkał się z Władimirem Pomierancewem, który uznał kilka z jego utworów za interesujące i przekazał je Walentinowi Katajewowi, redaktorowi naczelnemu młodzieżowego miesięcznika Junost'. Katajew skierował do publikacji w 1958 dwa opowiadania: "Pochodnie i drogi"' (Факелы и дороги) oraz "Półtorej jednostki lekarskiej" (Полторы врачебных единицы).

W 1960 roku ukazuje się w Junosti napisana rok wcześniej opowieść (według T. Klimowicza powieść) o młodych lekarzach pod tytułem "Koledzy" (Коллеги) autorstwa Aksionowa. Utwór zwrócił uwagę krytyki literackiej i odniósł sukces czytelniczy, a wkrótce został uznany za prekursora rosyjskiej prozy młodzieżowej. W następnym roku w tym samym miesięczniku – pisarz był już w tym czasie członkiem jego redakcji – opublikowano powieść "Gwiezdny bilet" (Звездный билет) o przedstawicielach pokolenia – nazywanych w prasie komsomolskiej bikiniarzami (stiliagami) – moskiewskiego festiwalu młodzieży i studentów. Oba utwory były napisane stylem spowiedzi i korzystały ze slangu młodzieży rosyjskiej początku lat 60. XX wieku. W związku z nimi pojawił się termin sześćdziesiątnicy (шестидесятники) użyty przez krytyka Stanisława Rassadina

Kolejne utwory Aksionowa były nadal publikowane w Junosti. Od połowy dekady w jego utworach zaczęły pojawiać się elementy absurdu, groteski, surrealizmu, baśni i fantastyki.

W 1972 roku, wspólnie z Owidiem Aleksandrowiczem Gorczakowem i Grigorijem Michajłowiczem Pożenianem, pod pseudonimem Griwadij Gorpożaks, będącym kombinacją imion i nazwisk współautorów, napisał parodię powieści szpiegowskiej "Dżin Grin - niedotykalny". Było to już w okresie, w którym przestano wydawać jego utwory, a oficjalna ocena jego twórczości była coraz ostrzejsza, łącznie z określeniami, iż jest nieradziecka i nieludowa. Sam pisarz pisał kolejne utwory, jak np. powieści "Wyspa Krym" czy "Oparzenie", bez zamiaru publikacji w ZSRR. Począwszy od 1977 roku dzieła Aksionowa zaczęły się ukazywać poza ZSRR, głównie w USA.

W 1978 wsparł pomysł Wiktora Jerofiejewa i czynnie przyłączył się do opracowania, a następnie wydania w 1979 roku w samizdacie bezdebitowego almanachu MetrOpol. W związku z wykluczeniem ze Związku Pisarzy ZSRR biorących udział w wydaniu almanachu Jiewgienija Popowa i Wiktora Jierofiejewa, Aksionow sam wystąpił z tej organizacji.

Po wyjeździe w 1980 roku na zaproszenie do USA został wraz z żoną Mają Karmen pozbawiony obywatelstwa ZSRR.

Pobyt w USA

Pozbawienie obywatelstwa zmusiło pisarza do zamieszkania na stałe w USA – trwało to do 2004 roku. W tym okresie wykładał literaturę rosyjską na kilku uczelniach: w instytucie Kennana (1981–1982), uniwersytecie Waszyngtona (1982–1983), uniwersytecie Gouchera w Towson w stanie Maryland (1983–1988), uniwersytecie G. Masona w Fairfax w Wirginii (1988–2009). W latach 1980–1991 współpracował z radiem "Swoboda".

Podczas pobytu w USA zostały wydane jego dotychczas niepublikowane utwory, a także powstałe już na emigracji. Aksionow w 1989 roku napisał po angielsku powieść "Żółtko jajka" – po czym dokonał jej autorskiego tłumaczenia na rosyjski.

W 1989 roku odwiedził ZSRR na zaproszenie amerykańskiego ambasadora Jacka Matlocka. Rok później odzyskał obywatelstwo radzieckie. Pracował wtedy nad trylogią o trzech pokoleniach rosyjskich inteligentów XX wieku "Moskiewska saga" – ukończył ją w 1992. Utwór ten zaznaczył zmianę stylu pisarza w kierunku języka epopei.

W 1993 roku podczas kryzysu z Radą Najwyższą opowiedział się po stronie prezydenta Jelcyna.

Ostatni okres życia

W 2004 osiedlił się Biarritz we Francji, ale często przebywał w Rosji. Za opublikowaną w miesięczniku "Oktiabr'" powieść "Wolterianie i wolterianki" otrzymał w 2004 roku rosyjską nagrodę Bookera. W tym samym roku A. Barszczewski nakręcił serial telewizyjny według trylogii "Moskiewska saga".

Po udarze mózgu 15 stycznia 2008 roku był długotrwale leczony (m.in. przeszedł operację tętnicy szyjnej) w szpitalu Sklifosowskiego, ale do zdrowia nie powrócił i zmarł w szpitalu. Pochowany został na cmentarzu Wagańskowskim w Moskwie.

 

Źródło informacji: wikipedia.org

Brak miejsc

    loading...

        ImięRodzaj relacjiData urodzeniaData śmierciOpis
        1
        Павел Аксёновojciec28.01.189900.00.1991
        2Jewgienija GinzburgJewgienija Ginzburgmatka20.12.190425.05.1977
        3Алексей  ФедоровАлексей Федоровbrat00.00.192617.03.1942
        4Кира  ГавроКира Гавроżona
        5Афанасий ЗмеулАфанасий Змеулteść00.00.190403.09.1972
        6Лайош ГавроЛайош Гавроteść28.12.189423.05.1938
        7Анна  ФурмановаАнна Фурмановаteściowa00.00.189900.00.1941
        8Bella AhmaduļinaBella Ahmaduļinaprzyjaciel10.04.193729.11.2010
        9Julian  SiemionowJulian Siemionowprzyjaciel08.10.193105.09.1993
        10Andrey  DementyevAndrey Dementyevznajomy16.07.192826.06.2018
        11Виктор ТростниковВиктор Тростниковznajomy14.09.192829.09.2017
        12Роман КарменРоман Карменznajomy, oponent29.11.190628.04.1978
        13Petro HryhorenkoPetro Hryhorenkowyznawca tej samej idei16.10.190721.02.1987
        Dodaj słowa kluczowe