Witold Hulewicz

Witold Hulewicz ps. Olwid i Grzegorz (ur. 26 listopada 1895 w Kościankach, zm. 12 czerwca 1941 w Palmirach) – polski poeta, krytyk literacki, tłumacz i wydawca.

Syn Leona Hulewicza, wielkopolskiego ziemianina i Heleny z Kaczkowskich, pianistki. Witold miał trzy siostry i trzech starszych braci, Jerzego, Bohdana i Wacława. Uczęszcał do progimnazjum w Trzemesznie oraz gimnazjum w Śremie gdzie zdał maturę. Był członekiem skautingu i kółka samokształceniowego Towarzystwa Tomasza Zana.

Podczas I wojny światowej wcielony do armii niemieckiej i skierowany na front francuski, po powrocie do Poznania w 1918 (zamierzał kontynuować studia humanistyczne) i po wybuchu powstania wielkopolskiego walczył po stronie powstańców - wraz z porucznikiem Jasnochem organizował pierwszą kompanię łączności; z powstania wyszedł w stopniu kapitana. Dalsze studia kontynuował na Uniwersytecie Poznańskim i na Sorbonie w Paryżu.

Witold Hulewicz był współwydawcą "Zdroju", dwutygodnika literackiego utworzonego wraz z braćmi Jerzym i Bohdanem, przy wsparciu Stanisława Przybyszewskiego. W 1916 w Poznaniu założyli Spółkę Wydawniczą "Ostoja", pismo zaczęło wychodzić od 1917. Utrzymało się tylko do 1922 - popadło w długi i na ich pokrycie Hulewiczowie zmuszeni byli sprzedać majątek rodowy Kościanki koło Strzałkowa (12 km na południowy wschód od Wrześni). Jeszcze w roku 1921 wraz z bratem Jerzym byli inicjatorami utworzenia poznańskiego oddziału Związku Zawodowego Literatów Polskich.

Jako poeta Witold Hulewicz pozostawał pod wpływem ekspresjonistów, publikował swoje wojenne utwory w "Zdroju", wydane potem w 1921 tomiku liryków "Płomień w garści", w 1927 opublikował powieść biograficzną o Beethovenie - "Przybłęda Boży", tłumaczył m.in. Tomasza Manna, Johanna Goethego, a najwięcej - swego przyjaciela, poznanego podczas spotkania w Szwajcarii - poezji Rainera Rilkego. W 1925 namówił Juliusza Osterwę do przeniesienia z Warszawy do Wilna jego teatru-laboratorium "Reduta". W klasztorze pobazyliańskim w Wilnie odkrył pomieszczenie, w którym władze carskie więziły filomatów, w tym młodego Mickiewicza; urządzał tam "Literackie Środy". Był współzałożycielem (z Czesławem Jankowskim i Władysławem Zahorskim) i sekretarzem wileńskiego Związku Zawodowego Literatów Polskich.

Od grudnia 1927 był kierownikiem programowym Rozgłośni Wileńskiej Polskiego Radia (piątej uruchomionej w Polsce). Po ostrym konflikcie ze Stanisławem Catem-Mackiewiczem przeniósł się do Warszawy. Od 1935 do 1939 był w Warszawie szefem Działu Literackiego Polskiego Radia. Hulewicz jest autorem pierwszego dramatu napisanego specjalnie dla Teatru Polskiego Radia: "Pogrzeb Kiejstuta". Napisał także opracowanie teoretyczne na temat tej formy radiowej pt. "Teatr wyobraźni".

Podczas II wojny światowej był redaktorem naczelnym wydawanego w Warszawie konspiracyjnego pisma Polska Żyje. 2 września 1940 został aresztowany przez Niemców, prowadzenie pisma objął wówczas jego brat Jerzy. 12 czerwca 1941 Witold Hulewicz został rozstrzelany w Palmirach. Pochowany jest na cmentarzu w Palmirach. Jego brat Jerzy zmarł 1 lipca 1941 zaraz po tym, jak dotarła do niego wieść o rozstrzelaniu Witolda.

Był żonaty ze Stefanią z Ossowskich; jego żona została aresztowana 2 dni po nim i była więziona w obozie koncentracyjnym w Ravensbrück (po śmierci męża i powrocie z obozu wyszła za mąż za Tadeusza Przypkowskiego, zmarła w roku 1983).

Poezje Witolda Hulewicza ukazały się jeszcze w czasie wojny w wydanej w 1942 pod redakcją Czesława Miłosza podziemnej antologii "Pieśń niepodległa", obok poezji Baczyńskiego, Staffa, Słonimskiego, Tuwima, Broniewskiego i innych.

W 1930 odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi.

W stulecie urodzin Hulewicza, w 1995, Zarząd Oddziału Warszawskiego Związku Literatów Polskich i Oficyna Literatów i Dziennikarzy "Pod Wiatr" ustanowiły doroczną nagrodę jego imienia, przyznawaną podczas Warszawskiej Jesieni Poezji. Na podstawie jego prozy nakręcono kilka filmów fabularnych i dokumentalnych, np. Bliznę Kieślowskiego. W roku 2003 Agnieszka Karaś wyreżyserowała - w koprodukcji polsko-niemieckiej - film biograficzny Inny. Życie Witolda Hulewicza.