Powstanie listopadowe: Sejm ogłosił detronizację Mikołaja I

Okoliczności uchwalenia

W czasie powstania listopadowego, pod wpływem manifestacji ulicznych, jakie miały miejsce w trzeciej dekadzie stycznia 1831 roku, jak i niepowodzenia misji mediacyjnej księcia Franciszka Ksawerego Druckiego-Lubeckiego wysłanej do Petersburga, zebrany w Warszawie Sejm Królestwa Polskiego pod przewodnictwem marszałka Władysława Ostrowskiego, na wniosek Romana Sołtyka podjął 25 stycznia uchwałę o złożeniu z polskiego tronu Mikołaja I. Uchwała utrzymana była w możliwie najbardziej wyważonym tonie, co było efektem starań skrzydła umiarkowanego, któremu przewodził prezes Rządu Narodowego, książę Adam Jerzy Czartoryski. Ten ostatni, podpisując dokument, miał rzec:

Zgubiliście Polskę!

Poseł Jan Ledóchowski wybiegł wówczas na środek izby krzycząc:

Wyrzeknijmy więc wszyscy razem: nie ma Mikołaja!

Symbolicznie uznaje się, iż od daty przyjęcia tej uchwały rozpoczęła się wojna polsko-rosyjska 1831 roku.

Treść uchwały

Najświętsze i najuroczystsze umowy o tyle są nienaruszalne, o ile wiernie są dotrzymywane przez obie strony. Długie cierpienia nasze znane są całemu światu. Przysięgą poręczone przez dwu panujących, a pogwałcone tylekroć swobody — nawzajem i naród polski od wierności wobec dzisiejszego panującego uwalniają. Wyrzeczone na koniec przez samego Mikołaja słowa, że pierwszy ze strony naszej wystrzał stanie się na zawsze hasłem zatracenia Polski, odejmując nam wszelką nadzieję sprostowania naszych krzywd, nie zostawiają jak rozpacz szlachetną.

Naród zatem polski, na sejmie zebrany, oświadcza: iż jest niepodległym ludem i że ma prawo temu koronę polską oddać, którego godnym jej uzna, po którym z pewnością będzie się mógł spodziewać, iż mu zaprzysiężonej wiary i zaprzysiężonych swobód święcie i bez uszczerbku dochowa.