Premier Wielkiej Brytanii
Keir Rodney Starmer ogłosił 2 czerwca 2025 roku na konferencji prasowej w Glasgow, że kraj przechodzi w tryb „gotowości wojennej” w ramach nowej strategii obronnej, w odpowiedzi na rosnącą napiętą sytuację w Europie i globalne wyzwania bezpieczeństwa. Po nieadekwatnej reakcji Rosji na niespodziewaną i wyjątkowo udaną operację wojskową Ukrainy „Pajęczyna” to oświadczenie jeszcze bardziej zaostrzyło napięcia w Europie. Po „rozmowach pokojowych” w Stambule, które odbyły się 2 czerwca 2025 roku, żaden komentator polityczny nie próbuje nawet formułować pozytywnych prognoz.
Ogłoszony przez Wielką Brytanię krok obejmuje trzy główne zasady:
-
ustalenie gotowości bojowej sił zbrojnych jako główny cel,
-
ściślejsza współpraca z NATO,
-
wprowadzanie innowacji w siłach zbrojnych w „tempie wojennym”.
Zwiększenie budżetu obronnego: Niespodziewane oświadczenie Starmera jest związane z wolą rządzących polityków zmiany budżetu państwa, zwiększając wydatki na obronność do 2,5% PKB do 2027 roku, z długoterminowym celem osiągnięcia 3%. Zaplanowano budowę sześciu nowych zakładów produkujących amunicję oraz 12 nowych okrętów podwodnych z napędem jądrowym (jeden co 18 miesięcy), a także inwestycje w wysokości 15 miliardów funtów w program jądrowy i systemy obrony przeciwlotniczej.
Starmer wskazał na „poważniejsze, bardziej bezpośrednie i nieprzewidywalne” zagrożenia niż w czasach zimnej wojny, odnosząc się do agresji Rosji, w tym cyberprzestępczości, oraz eskalacji konfliktu na Ukrainie. Podkreślił, że najlepszym sposobem zapobiegania konfliktowi jest przygotowanie się do niego poprzez demonstrację siły. Niestety, ta doktryna nie przewiduje żadnych inicjatyw pokojowych ani prób przywrócenia międzynarodowej dyplomacji. Doktryna militarna pozostaje dominująca.
Starmer podkreślił, że kraj nie planuje działać samodzielnie. Polityka obronna Wielkiej Brytanii będzie ściśle związana z NATO, a także planowana jest współpraca z partnerami AUKUS (USA i Australią) w budowie okrętów podwodnych.
Krewkie oświadczenie brytyjskiego przywódcy z 2 czerwca nie pozostało bez uwagi światowych liderów politycznych. Starmer wcześniej wyrażał gotowość do wysłania brytyjskich wojsk na Ukrainę w ramach misji pokojowych, ale podkreślał, że będzie to możliwe tylko przy wsparciu USA. Ogłosił również dodatkową pomoc wojskową dla Ukrainy, w tym 120 milionów funtów na ochronę korytarza morskiego.
W Wielkiej Brytanii oświadczenie spotkało się z niejednoznaczną reakcją. Członkowie partii Starmera komentują je ostrożnie, natomiast politycy opozycji nazwali plany Starmera przesadnymi, twierdząc, że prowokują one niepotrzebne napięcia z Rosją, która, poza kontrolowanymi rosyjskimi mediami, nie wykazuje zamiarów ataku na Wielką Brytanię. Podkreśla się, że Starmer, który ma niski poziom popularności, próbuje przedstawić się jako zdecydowany przywódca. Rosyjscy urzędnicy, w tym prezydent Władimir Putin, kategorycznie odrzucili twierdzenia o zagrożeniach dla Europy, stwierdzając, że zachodni politycy wykorzystują narrację „rosyjskiego zagrożenia”, aby odwrócić uwagę od wewnętrznych problemów — gospodarczych, migracyjnych i innych kryzysów.
Niepokojące oświadczenie Starmera o trybie „gotowości wojennej” jest częścią szerszej strategii Wielkiej Brytanii, mającej na celu wzmocnienie potencjału militarnego i roli NATO w odpowiedzi na zmiany geopolityczne, w tym sytuację na Ukrainie i relacje z Rosją. Jednak ten krok wywołał sprzeczne reakcje: jedni popierają go jako środek zapobiegawczy, inni krytykują jako potencjalnie niebezpieczną eskalację. Na Łotwie, gdzie istotny jest kontekst wyborów prezydenckich w Polsce, stanowisko Wielkiej Brytanii może wpłynąć na regionalną dynamikę bezpieczeństwa, biorąc pod uwagę znaczącą rolę Polski na wschodniej flance NATO.
Ważnym kontekstem dla oświadczenia Wielkiej Brytanii w kwestii Ukrainy jest wynik wyborów prezydenckich w Polsce, gdzie zwyciężył Karol Nawrocki z konserwatywnej partii Prawo i Sprawiedliwość. Niektóre źródła wskazują, że jego zwycięstwo może zmniejszyć wsparcie Polski dla Ukrainy, biorąc pod uwagę sceptyczne stanowisko partii wobec niektórych inicjatyw UE oraz skomplikowane historyczne relacje między Ukrainą a Polską. Może to stworzyć trudności dla planów Starmera, które opierają się na ścisłej współpracy z europejskimi sojusznikami, w tym z Polską.
