Stepan Stebelski

Stepan Stebelski (ukr. Степан Стебельський, ps. Chrin (pol. Chrzan) , ur. 18 października 1914 w wsi Hołyń koło Kałusza – zm. 9 września 1949 w Podhorilcach w Czechosłowacji) – nauczyciel, członek Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów (OUN) od 1934, major UPA.

Ukończył w 1935 seminarium nauczycielskie w Samborze. Ukończył polską szkołę podchorążych piechoty. Przed wojną pracował jako nauczyciel w Leszczawie Górnej, w czasie wojny był kierownikiem szkoły w Kuźminie, tam też się ożenił.

Wiosną 1942 został aresztowany przez Gestapo za przynależność do OUN, przebywał w więzieniu 7 miesięcy. Uciekł, a następnie przeszedł do podziemia. Od czerwca 1944 w UPA, dowódca czoty w sotni "Chomy". 28 października 1944 jego czota brała udział w największej na ziemiach polskich bitwie pomiędzy wojskami sowieckimi a UPA (koło Leszczawy Górnej). Wsławił się w tej bitwie odwagą niszcząc jeden czołg sowiecki. Został jednak ranny w obie ręce - jedna pozostała bezwładną.

21 kwietnia 1945 dowodzony przez niego oddział brał udział w ataku na Borownicę.

Jesienią 1945 zorganizował i objął dowództwo sotni (zwanej "łemkowską", "Udarnyky 5", "95 a") w kureniu "Rena".

W nocy z 29 grudnia / 30 grudnia 1945 jego sotnia napadła na Nowosielce, mordując 16-19 osób i spaliła 152 domów (61% zabudowy). Dowodzona przez niego sotnia brała również udział w zasadzce na generała Karola Świerczewskiego pod Jabłonkami.

29 czerwca 1947 jego sotnia przebiła się w rejonie Sianek na terytorium sowieckie, a on sam został dowódcą 24 Odcinka Taktycznego "Makiwka". 25 sierpnia został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi UPA I klasy.

10 września 1948 sotnia "Chrina" została rozformowana, a żołnierze przeniesieni do innych jednostek. "Chrin" pozostał dowódcą 24 OT "Makiwka".

3 września 1949 roku rozkazem Naczelnego Dowódcy UPA rozformowano wszystkie pozostałe sotnie i włączono w struktury podziemia, a "Chrina" wysłano na Zachód.

Zginął 9 września 1949 w czasie walki z wojskiem czechosłowackim w rejonie wsi Pohorilce (zachodnia Czechosłowacja), dowodząc grupą kurierów UHWR próbujących przedostać się z sowieckiej Ukrainy do Monachium.

Ciekawostki

Jest autorem dwóch książek wspomnieniowych: "Зимою в бункрi" i "Крізь смiх заліза".