Edward Wilhelm Drescher

Edward Wilhelm Drescher (ur. 23 października 1912 w Biłgoraju, zm. 16 lipca 1977 w Warszawie) – polski lekarz-chirurg dziecięcy, deontolog, profesor Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie.

Dzieciństwo i młodość

Dzieciństwo spędził w Kaliszu, gdzie jego ojciec pracował jako sędzia w Sądzie Okręgowym. W roku 1930 ukończył tam Gimnazjum im. Adama Asnyka, po czym rozpoczął studia medyczne w Uniwersytecie Warszawskim. Studiował też mikrobiologię w Państwowym Zakładzie Higieny. Po studiach (1936 r.) skończył Szkołę Podchorążych Sanitarnych Rezerwy (jako prymus został wyróżniony Złotą Szablą). Dyplom lekarski uzyskał w roku 1937, a w roku 1938 rozpoczął pracę kliniczną i naukową w Klinice Chorób Dziecięcych UW, kierowanej przez prof. Jana Kossakowskiego. Otrzymał stanowisko adiunkta, odbył podróże do najsławniejszych ośrodków chirurgicznych Francji. Wybrał chirurgię dziecięcą jako specjalizację. Tuż przed wybuchem II wojny światowej (sierpień 1939 r.) odbył ćwiczenia w 25 Pułku Artylerii Lekkiej Armii „Poznań” w Ostrowie Wielkopolskim.

II wojna światowa

Po wybuchu II wojny światowej brał udział w kampanii wrześniowej jako lekarz dywizjonu. Uczestniczył w walkach Armii Poznań, m.in. w Bitwie nad Bzurą, a następnie w obronie Warszawy. Był jeńcem obozu w Łowiczu. Po zwolnieniu z obozu wrócił do pracy w klinice. W 1940 r. wstąpił do ZWZ, w którym działał pod pseudonimami „Bogusz” i „Gustaw”. Był aresztowany przez Gestapo, przesłuchiwany przy Alei Szucha i więziony przez 6 dni przy ul. Daniłowiczowskiej. Uczestniczył w tajnym nauczaniu na Uniwersytecie Warszawskim i Uniwersytecie Ziem Zachodnich.

W 1942 r. organizował ruchomą czołówkę chirurgiczną Obwodu ZWZ-AK Warszawa-Powiat. W lipcu 1944 r. dostał przydział do VII Obwodu „Obroża” Okręgu Warszawskiego (zastępca lekarza naczelnego). Po wybuchu powstania w Sanitariacie Okręgu Warszawskiego AK „Bakcyl” współorganizował Szpital Polowy przy ul. Hożej 53 i kierował Głównym Punktem Opatrunkowym Batalionu „Zaremba”-„Piorun” (budynek PZUW przy ul. Poznańskiej 11). W szpitalu wykonywano 20–30 zabiegów i 4–5 operacji dziennie. Komendant Szpitala – Edward Drescher – pisał później:

…mimo wielokrotnego zagrożenia, rannych nigdy nie znoszono do piwnic, ciemnych i zatłoczonych przez mieszkańców bloku. Jedynym moim zarządzeniem było polecenie, by w czasie wzmożonego ostrzału personel przebywał przy chorych. Ten przykład działał na rannych doskonale, a wybór skrzydła gmachu stosunkowo osłoniętego od głównego kierunku ognia artylerii pozwolił przetrwać cały okres powstania nie tylko bez strat, ale także spowodował, iż obeszło się bez objawów zbiorowej paniki.

Po kapitulacji powstania wraz ze szpitalem przedostał się do Podkowy Leśnej. Otrzymał informację, że żona – pielęgniarka Kazimiera Drescherowa – została wywieziona z obozu w Pruszkowie do Oświęcimia (za pomoc udzielaną opuszczającym Warszawę uczestnikom powstania). Z synem wyjechał do podhalańskiej wsi Zubzuche, a później do Zakopanego. Pracował jako lekarz do chwili wyzwolenia tych terenów i powrotu żony.

Okres powojenny

W roku 1945 należał do Morskiej Grupy Operacyjnej i rozpoczął organizację służby zdrowia na wybrzeżu – początkowo w Sopocie. Zorganizował tam Miejski Ośrodek Zdrowia i Szpital Chirurgiczno-Położniczy. Był jednym z organizatorów Izby Lekarskiej i Związku Zawodowego Pracowników Służby Zdrowia.

W lutym 1947 r. na zlecenie ministra zdrowia i opieki społecznej objął stanowisko inspektora szpitalnictwa w Szczecinie, a w maju – ordynatora oddziału chirurgii dziecięcej szpitala PCK. Szpital został wkrótce włączony do Kliniki Chirurgicznej nowej szczecińskiej uczelni – Akademii Lekarskiej (później – Pomorska Akademia Medyczna). O tym okresie rozwoju uczelni tak pisał:

W wielu dyscyplinach Akademia była wręcz monopolistą, poza nią nie istniały na terenie miasta placówki specjalistyczne. Było to zjawisko niespotykane w innych ośrodkach akademickich. […] W czasie, gdy inne, prawidłowo zorganizowane akademie medyczne koncentrowały się na problemach nauczania, rozwijania badań naukowych i tworzenia klinik wysoce wyspecjalizowanych – szczecińscy pracownicy kliniczni w ciężkim, codziennym trudzie walczyli o zdrowie ludności. Pełnili po osiem i dziesięć całodobowych dyżurów miesięcznie, byli w karetkach Pogotowia Ratunkowego i w przychodniach specjalistycznych, dojeżdżali do szpitali i przychodni powiatowych.

Pełnił funkcję konsultanta wojewódzkiego w zakresie chirurgii dziecięcej (w 1956 r. został specjalistą krajowym). Wkrótce otrzymał stopień naukowy doktora medycyny. Tytuły profesora nadzwyczajnego i profesora zwyczajnego otrzymał odpowiednio w latach 1961 i 1973. Był twórcą i wieloletnim kierownikiem Kliniki Chirurgii Dziecięcej, utworzonej w 1957 r. w Katedrze Pediatrii PAM

W latach 1956–1959 był prorektorem PAM do spraw klinicznych.

Zmarł 16 lipca 1977 w Warszawie. Został pochowany na Cmentarzu Centralnym w Szczecinie.

Działalność dydaktyczna, naukowa i organizacyjna

Jako dydaktyk konsekwentnie wprowadzał zagadnienia chirurgii wieku dziecięcego do programu kształcenia w PAM. Doprowadził do wprowadzenia analogicznego kursu do programów nauczania we wszystkich polskich akademiach medycznych (od roku akademickiego 1973/74). Był opiekunem naukowym dwudziestu ośmiu lekarzy specjalizujących się w zakresie chirurgii dziecięcej, którzy uruchomili później specjalistyczne oddziały szpitalne w Koszalinie i w Słupsku. Prowadził kursy zawodowego doskonalenia lekarzy.

W ramach badań naukowych, ściśle związanych z lecznictwem, zajmował się początkowo głównie leczeniem urazów u dzieci oraz chorobami układu kostno-stawowego i chorobą nowotworową. W następnych latach dużo uwagi poświęcał wadom rozwojowym, m.in. wrodzonemu zrośnięciu przełyku i przepuklinom pępowinowym (był jednym z niewielu chirurgów na świecie, którzy osiągnęli sukcesy w ich leczeniu metodą zachowawczą). Opublikował ponad dziewięćdziesiąt prac naukowych i kilka podręczników akademickich.

Poza specjalistycznymi artykułami dotyczącymi chirurgii publikował prace z dziedziny deontologii i etyki lekarskiej (zob. przysięga Hipokratesa). Był jednym z autorów Zasad Etyczno-Deontologicznych (później Kodeks Etyki Lekarskiej), opracowanych przez Polskie Towarzystwo Lekarskie i uchwalonych w roku 1967. Wykłady etyki i deontologii wprowadzono w PAM już w roku 1956.

Od roku 1957, wspólnie z profesorami Tadeuszem Sokołowskim, Arturem Chwalibogowskim, Kazimierzem Stojałowskim i Eugeniuszem Miętkiewskim, redagował kronikę PAM – „Annales Academiae Medicae Stetinensis” („Roczniki Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie”).

Był inicjatorem powstania i współorganizatorem Polskiego Towarzystwa Chirurgii Dziecięcej oraz jego prezesem i wieloletnim sekretarzem. Współpracował z Instytutem Matki i Dziecka w Warszawie. Utrzymywał specjalistyczną współpracę międzynarodową, m.in. jako członek stowarzyszeń chirurgów dziecięcych:

• British Association of Pediatrie Surgeons,
• Deutsche Gesellschaft fur Kinderchirurgie,
• Reunion d'Ortopedie et de Chirurgie de l'Appareil Moteur de Bordeaux.

Od 1972 roku był redaktorem szwajcarskiego kwartalnika „Progress in Pediatric Surgery” (edycja na kraje Europy Wschodniej).

Odznaczenia i wyróżnienia

• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
• Krzyż Walecznych (dwukrotnie)
• Złoty Krzyż Zasługi
• Srebrny Krzyż Zasługi z Mieczami
• Medal Wojska
• Krzyż Armii Krajowej

Wspomnienia

Jest wspominany w poświęconych mu publikacjach lub na specjalistycznych konferencjach, takich jak II Międzynarodowe Sympozjum Sekcji Historycznej Polskiego Towarzystwa Chirurgów Dziecięcych (Kielce, 2002), na którym wygłoszone zostały m.in. referaty Ireny Latawiec-Mazurkiewicz nt.

• „Prof. dr hab. med. Edward W. Drescher 1912–1977 we wspomnieniach i w świetle faktów historycznych”
• „Szmer oddechowy żołądka objaw Dreschera przyczynek do postępu w diagnostyce wrodzonej niedrożności przełyku”
• „Edward Drescher – zwolennik zachowawczego leczenia dużych przepuklin pępowinowych”

Profesor Józef Bogusz (1904–1993) – chirurg, etyk i historyk medycyny pisał o Edwardzie Drescherze:

Jego mądre i trafne oceny wielu najtrudniejszych problemów, zjawisk, sytuacji, okoliczności naszego lekarskiego życia wniosły bardzo wiele do ostatecznej redakcji nowego zbioru zasad etyczno-deontologicznych polskiego lekarza.